Bộ Tư pháp tiếp tục khẳng định vị thế là cơ quan tham mưu, kiến tạo thể chế

Chủ động tham mưu hoàn thiện thể chế

Theo Phó Thủ tướng Lê Thành Long, ngành Tư pháp đóng vai trò nòng cốt trong tham mưu xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật, góp phần quan trọng vào quản lý nhà nước, quản trị xã hội và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật được triển khai toàn diện, hiệu quả, chuyển từ tư duy có phần thiên về quản lý sang chủ động dẫn dắt, từ xử lý từng vụ việc sang kiến tạo hành lang pháp lý dài hạn, phù hợp hơn với yêu cầu phát triển. Chủ động tham mưu xây dựng, ban hành nhiều đạo luật thiết yếu, cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong hệ thống pháp luật.

Các nghề tư pháp và công tác thi hành án dân sự, hành chính tư pháp đạt nhiều kết quả, là những trụ cột quan trọng trong bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân và sự nghiêm minh, hiệu lực, hiệu quả của pháp luật. Hoạt động bổ trợ tư pháp tiếp tục phát triển, khẳng định vai trò là cấu phần không thể tách rời của hệ thống tư pháp hiện đại. Công tác thi hành án dân sự, hành chính chuyển biến tích cực, kết quả thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng kinh tế đạt hơn 80 nghìn tỷ đồng, gấp 4 lần so với giai đoạn trước. Công tác hành chính tư pháp có bước đột phá trong hiện đại hóa và số hóa; đã xây dựng và vận hành Cổng Pháp luật quốc gia, các cơ sở dữ liệu pháp luật, công cụ tra cứu văn bản điện tử; triển khai hiệu quả Đề án 06, tiết kiệm khoảng 30% thời gian thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, các vấn đề pháp lý quốc tế phức tạp được xử lý chủ động, linh hoạt, hiệu quả, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, doanh nghiệp và công dân. Hoạt động đàm phán, thực thi điều ước quốc tế, hỗ trợ pháp lý xuyên biên giới được triển khai ngày càng bài bản, chuyên nghiệp…

Những thành tựu quan trọng đó là kết quả của sự đoàn kết, thống nhất, nỗ lực bền bỉ của toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động Bộ Tư pháp dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của Đảng ủy Bộ. Thay mặt Đảng ủy Chính phủ, tôi xin nhiệt liệt chúc mừng, biểu dương những thành tích mà Bộ Tư pháp đã đạt được, đóng góp quan trọng vào thành tựu phát triển chung của cả nước, Phó Thủ tướng ghi nhận.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nhận định, trong kỷ nguyên phát triển mới, đặc biệt là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ và tác động sâu rộng tới mọi mặt của đời sống xã hội, chúng ta có những cơ hội, thuận lợi nhưng cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Điều đó đòi hỏi ngành Tư pháp nói chung, Đảng bộ Bộ Tư pháp nói riêng cần tiếp tục đoàn kết, chủ động, bản lĩnh, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, hoàn thành các mục tiêu đề ra, đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển và niềm tin, kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Đổi mới tư duy quản lý pháp luật theo hướng chuyển từ “ban hành” sang “quản trị pháp luật”

Cơ bản nhất trí với những phương hướng, nhiệm vụ đã nêu tại Báo cáo chính trị, Phó Thủ tướng cũng và nhấn mạnh các nhiệm vụ trọng tâm đối với Đảng bộ Bộ Tư pháp trong thời gian tới.

Trước tiên, cần đổi mới toàn diện tư duy, quy trình, phương thức tổ chức xây dựng pháp luật, bảo đảm vai trò kiến tạo phát triển và kiểm soát quyền lực. Tham mưu kiến trúc lại hệ thống pháp luật quốc gia theo hướng đồng bộ, thống nhất, ổn định, khả thi và hiện đại, tạo nền tảng vững chắc cho cải cách bộ máy nhà nước, cải cách tư pháp, chuyển đổi số quốc gia và thúc đẩy phát triển bền vững. Xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật khoa học hơn, thực tiễn hơn và có tính phản hồi cao hơn; đồng thời, thể chế hóa kịp thời các lĩnh vực mới, có tính dẫn dắt như chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu cá nhân, kinh tế tuần hoàn, tài sản ảo, hợp đồng thông minh, bảo vệ quyền con người trong không gian số...

Tiếp tục đổi mới tư duy quản lý pháp luật theo hướng chuyển từ “ban hành” sang “quản trị pháp luật”. Xây dựng và vận hành một hệ thống giám sát, kiểm tra thi hành pháp luật thực chất, hiện đại, dựa trên nền tảng công nghệ số, khai thác hiệu quả dữ liệu lớn và phân tích thông minh. Quản lý nghề tư pháp theo hướng minh bạch, chuyên nghiệp, đồng bộ và phù hợp với chuẩn mực quốc tế, tạo dựng môi trường công bằng, khách quan. Nâng cao vai trò và trách nhiệm người đứng đầu trong công tác thi hành án; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm vi phạm trong lĩnh vực này. Đẩy mạnh phát triển hệ thống thi hành án số hóa, xây dựng nền tảng kết nối dữ liệu liên thông giữa các cơ quan; tăng cường tương tác và hỗ trợ trực tiếp người dân, tạo sự thuận tiện, công khai, minh bạch.

Cùng với đó, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Triển khai đồng bộ kiến trúc Chính phủ số ngành Tư pháp. Tận dụng tối đa các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, dữ liệu lớn (Big Data) và điện toán đám mây (Cloud) để nâng cao chất lượng ra quyết định chính sách, cảnh báo sớm các rủi ro pháp lý, đồng thời tăng cường minh bạch và chính xác trong quản lý, thi hành pháp luật.

Thực sự là “người gác cổng” của hệ thống pháp luật

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng đề nghị, cần rà soát, đổi mới cơ cấu tổ chức bộ máy theo hướng linh hoạt, sáng tạo, năng động, phù hợp với yêu cầu phát triển mới. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao hơn nữa năng lực của đội ngũ cán bộ tư pháp giỏi về chuyên môn, thành thạo ngoại ngữ, kinh nghiệm trong quản lý; đặc biệt là am hiểu kiến thức về chuyển đổi số và khả năng ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; đồng thời, phát huy tư duy phản biện đổi mới, năng lực tham mưu chiến lược, định hướng chính sách dài hạn. Tăng cường kiểm tra, giám sát từ sớm, từ xa, đảm bảo quy trình bổ nhiệm, đánh giá và khen thưởng minh bạch, công bằng; xử lý nghiêm các vi phạm.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác Đảng, bảo đảm sự trong sạch, vững mạnh của tổ chức đảng và vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. Chú trọng giáo dục chính trị tư tưởng, bồi dưỡng đạo đức công vụ, nâng cao nhận thức về trách nhiệm phục vụ Nhân dân và ý thức tổ chức kỷ luật trong toàn Đảng bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, tinh thần tận tụy, gương mẫu trong thực thi nhiệm vụ. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương; tăng cường kiểm soát quyền lực, đặc biệt là ở những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng. Phát huy vai trò giám sát của Nhân dân, các tổ chức xã hội và báo chí, đồng thời ứng dụng hiệu quả công nghệ số, xây dựng hệ thống quản lý và giám sát minh bạch, hiện đại.

Với truyền thống tốt đẹp của 80 năm xây dựng và phát triển cùng những thành tựu đạt được, trong kỷ nguyên phát triển mới, Phó Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, Bộ Tư pháp sẽ phát huy tinh thần đoàn kết, trí tuệ và đổi mới, sáng tạo; vượt qua mọi khó khăn, thách thức; hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, thực sự là “người gác cổng” của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước.