Bảo đảm chặt chẽ, khoa học, thuyết phục
Tại Phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh báo cáo một số nội dung lớn tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật; cho ý kiến về các nội dung còn có ý kiến khác nhau và hướng tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật để trình Quốc hội trong đợt 2 của Kỳ họp thứ Tám.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao nỗ lực của Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật; giao Ủy ban Tài chính - Ngân sách tiếp tục tiếp thu các ý kiến tại Phiên họp, ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn để hoàn thiện Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trình Quốc hội bảo đảm chất lượng.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý việc rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, bảo đảm việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, thực hiện nghiêm các quy định của Nghị quyết số 27 của Trung ương và Quy định số 178 của Bộ Chính trị.
Đối với các nội dung cơ quan thẩm tra xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội dự án Luật với tên gọi "Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Dự trữ quốc gia, Luật Xử lý vi phạm hành chính”.
Về hiệu lực thi hành của Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2025. Riêng quy định về đối tượng tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại điểm b khoản 2 và điểm b khoản 9 Điều 1 Luật Chứng khoán, quy định vốn chủ sở hữu tại điểm a khoản 11 Điều 1 Luật Chứng khoán áp dụng từ ngày 1.1.2026.
Đối với các nội dung liên quan đến Luật Thủ đô, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ có ý kiến chính thức về nội dung áp dụng các quy định cùng một vấn đề dự thảo Luật này với Luật Thủ đô để nghiên cứu, hoàn thiện, thể hiện cụ thể tại các điều khoản của dự luật này.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cơ bản thống nhất với hướng tiếp thu, giải trình và báo cáo hoàn thiện dự thảo Luật với các nội dung chỉ có một loại ý kiến trong Báo cáo một số vấn đề lớn xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội của Ủy ban Tài chính - Ngân sách đã được đa số Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách, thống nhất với cơ quan chủ trì soạn thảo gồm 2 nội dung của Luật Chứng khoán và Luật Kiểm toán độc lập, 1 nội dung của Luật Kế toán, 4/5 nội dung của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, 2/4 nội dung của Luật Quản lý thuế và 1 nội dung của Luật Dự trữ quốc gia.
"Đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách phối hợp với Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định về các nội dung trên để bảo đảm chặt chẽ, khoa học, thuyết minh thêm các căn cứ thuyết phục đối với các nội dung giải trình, tạo sự đồng thuận của đại biểu Quốc hội khi trình Quốc hội", Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Đối với các nội dung còn có ý kiến khác nhau, trong đó, về sửa đổi, bổ sung Khoản 10 Điều 8 của Luật Ngân sách Nhà nước bổ sung quy định các chương trình, dự án ngoài kế hoạch đầu tư công trung hạn (điểm a khoản 1 Điều 4 dự thảo Luật), Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu, hoàn thiện theo hướng: bảo đảm thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ đối với dự phòng ngân sách nhà nước, thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với phần tăng thu tiết kiệm chi như quy định hiện hành.
Về bổ sung khoản 10a Điều 8 Luật Ngân sách Nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp thu theo hướng: thể hiện chi ngân sách nhà nước bao gồm cả nguồn chi đầu tư công, chi thường xuyên được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan hoặc theo quy định của Chính phủ.
Về bổ sung điểm d khoản 5 Điều 19 và điểm d khoản 2 Điều 30 của Luật Ngân sách Nhà nước về phân bổ dự toán chi ngân sách chưa phân bổ chi tiết, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu tiếp thu theo hướng giao Chính phủ tổ chức thực hiện theo quy định của pháp luật, định kỳ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội việc sử dụng và báo cáo kết quả thực hiện tại kỳ họp Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách hoặc Kỳ họp quyết định dự toán ngân sách hàng năm.
Về nội dung phân cấp, phân quyền trong quản lý, sử dụng tài sản công, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, thống nhất theo đề nghị của cơ quan thẩm tra. Trường hợp Chính phủ khẩn trương tiếp thu đề xuất sửa đổi, bổ sung nội dung cụ thể thể hiện từ "phân cấp" sang "phân quyền" phù hợp với quy định của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương thì nghiên cứu, tiếp thu cho đồng bộ, thống nhất và thuyết phục.
Đối với 2 nội dung còn ý kiến khác nhau của Luật Quản lý thuế, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất tiếp thu theo ý kiến đa số của Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách.
Các nội dung nêu trên sau khi hoàn thiện, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu gửi xin ý kiến Chính phủ. Nếu Chính phủ có ý kiến khác thì thiết kế thành 2 phương án, nêu rõ cơ sở, căn cứ của từng loại phương án để xin ý kiến đại biểu Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra của Quốc hội để hoàn thiện Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trình Quốc hội một cách thuyết phục, đạt sự đồng thuận cao. Ủy ban Tài chính - Ngân sách tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, phối hợp với cơ quan hữu quan tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật bảo đảm chất lượng trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Rà soát kỹ lưỡng, quy định ngay trong Luật các nội dung chuyển từ “phân cấp” sang “phân quyền”
Trước đó, Báo cáo tại Phiên họp về một số nội dung lớn tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, trong quá trình giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, một số nội dung sửa đổi, bổ sung của Luật Kiểm toán độc lập liên quan đến các quy định Luật Xử lý vi phạm hành chính; sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế liên quan đến các quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân.
"Theo đó, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Thường trực Ủy ban Kinh tế, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Cơ quan soạn thảo thống nhất trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội xem xét bổ sung nội dung sửa đổi 2 Luật trên và sửa đổi tên gọi của dự thảo Luật này là “Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Dự trữ quốc gia, Luật Xử lý vi phạm hành chính”.
Về các nội dung cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu rõ, trong quá trình thẩm tra nội dung sửa đổi, bổ sung dự án Luật và ý kiến của ĐBQH có nhiều nội dung có ý kiến khác nhau, Cơ quan thẩm tra, các cơ quan của Quốc hội, Cơ quan soạn thảo và các cơ quan có liên quan đã thảo luận, cơ bản thống nhất nội dung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo các Luật Kế toán, Luật Chứng khoán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Dự trữ quốc gia.
Trong đó, đối với Luật Chứng khoán và Luật Kiểm toán độc lập, trong quá trình thẩm tra nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán cũng như các ý kiến của ĐBQH phát biểu tại Tổ và Hội trường, có 2 nội dung còn có ý kiến nhiều chiều là: Báo cáo về vốn điều lệ và việc ngân hàng thương mại tham gia làm thành viên bù trừ, thanh toán giao dịch cho các chứng khoán giao dịch trên hệ thống giao dịch chứng khoán.
"Các cơ quan đã trao đổi, thống nhất quy định về 2 nội dung này tại dự thảo Luật theo hướng quy định trong luật mang tính nguyên tắc và giao Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định cụ thể bảo đảm tính khả thi", Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhấn mạnh.
Đối với Luật Ngân sách Nhà nước, đa số ý kiến ĐBQH đề nghị không sửa đổi, bổ sung khoản 10 Điều 8 Luật Ngân sách Nhà nước về việc bổ sung quy định các chương trình, dự án ngoài kế hoạch đầu tư công trung hạn (điểm a khoản 1 Điều 4 dự thảo Luật). Nhiều ý kiến đề nghị làm rõ “những dự án nằm ngoài kế hoạch đầu tư công trung hạn nhưng được triển khai theo Luật Ngân sách Nhà nước”. Một số ý kiến đề nghị trong trường hợp đặc biệt cần rút ngắn quy trình, Quốc hội giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm quyền xem xét bổ sung danh mục trong thời gian giữa hai kỳ họp và báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp gần nhất.
Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách và Cơ quan soạn thảo thống nhất sửa đổi điều này theo hướng: giữ nguyên quy định hiện hành đối với thẩm quyền phân bổ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương hằng năm và bổ sung quy định: “Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định phân bổ số tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương hằng năm cho các chương trình, dự án, nhiệm vụ chưa có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn” hoặc quy định “Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn đối với các chương trình, dự án, công trình sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi hằng năm.”
Về bổ sung khoản 10a Điều 8 Luật Ngân sách nhà nước về chi đầu tư công, chi thường xuyên thực hiện một số nhiệm vụ, dự án (điểm b khoản 1 Điều 4 dự thảo Luật): Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu rõ, nhiều ý kiến nhất trí bổ sung quy định này, tuy nhiên đề nghị thu hẹp phạm vi nhiệm vụ sử dụng chi thường xuyên; hoặc giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể và chịu trách nhiệm bảo đảm cơ cấu chi ngân sách Nhà nước. Một số ý kiến đề nghị không bổ sung quy định này.
Căn cứ ý kiến thẩm tra và ý kiến ĐBQH, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách dự kiến tiếp thu ý kiến ĐBQH xin Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo 2 phương án. Sau khi thảo luận, Chính phủ đề nghị bổ sung quy định này để có căn cứ ban hành, triển khai Nghị định 138/2024/NĐ-CP. Do vậy, các cơ quan thống nhất phương án giải trình, tiếp thu nhất trí bổ sung quy định này theo hướng: “Chi ngân sách nhà nước (bao gồm cả nguồn chi đầu tư công, chi thường xuyên) được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan và theo quy định của Chính phủ”.
Đối với Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, trong quá trình thẩm tra nội dung sửa đổi, bổ sung dự thảo Luật này cũng như các ý kiến của ĐBQH phát biểu tại Tổ và Hội trường, nhiều nội dung còn có ý kiến khác nhau như: nội dung phân cấp, phân quyền trong quản lý, sử dụng, xử lý tài sản công; bổ sung hình thức xử lý tài sản công tại cơ quan nhà nước “chuyển giao về địa phương quản lý”; sắp xếp lại nhà, đất theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công của DNNN.
Theo đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật và đa số ý kiến của Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ rà soát kỹ lưỡng để quy định ngay trong Luật các nội dung chuyển từ “phân cấp” sang “phân quyền” phù hợp với quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách và Cơ quan soạn thảo nhất trí bổ sung quy định này để làm cơ sở địa phương tiếp nhận, xử lý hiệu quả tài sản công là nhà, đất dôi dư, tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, bổ sung nguồn lực tài chính cho phát triển kinh tế xã hội, giúp gắn trách nhiệm quản lý với sử dụng, khai thác tài sản công.
Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách và Cơ quan soạn thảo nhất trí theo đề xuất của Chính phủ về sắp xếp lại nhà, đất theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công của DNNN.
Một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách lo ngại về khả năng mất tài sản nhà nước do bỏ quy định các DNNN phải sắp xếp lại nhà, đất như nội dung đang được dự thảo của Luật; bỏ quy định này sẽ tạo khoảng trống pháp lý, trong khi đất, nhà, công trình và các tài sản gắn liền với đất giao cho doanh nghiệp quản lý là rất lớn. Ngoài ra, một số ý kiến ĐBQH cũng đã nhấn mạnh lưu ý nội dung sửa đổi này vì rủi ro thất thoát tài sản nhà nước là tương đối hiện hữu.
Đối với Luật Quản lý thuế, sửa đổi bỏ cụm từ “không có cơ sở thường trú tại Việt Nam” của các nhà cung cấp nước ngoài có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử hoặc trên cơ sở nền tảng số (khoản 4 Điều 42 Luật hiện hành). Về nội dung này, quá trình thẩm tra, rà soát hoàn chỉnh dự thảo Luật, Cơ quan thẩm tra và Cơ quan soạn thảo còn ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, trên cơ sở kết quả thảo luận sau cuộc họp Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách ngày 18.11.2024 và giải trình của Cơ quan soạn thảo, Cơ quan thẩm tra và Cơ quan soạn thảo đã thống nhất theo đề xuất của Chính phủ, theo đó bỏ cụm từ “không có cơ sở thường trú tại Việt Nam” của các nhà cung cấp nước ngoài có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử hoặc trên cơ sở nền tảng số.
Về sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 5 liên quan đến trách nhiệm của công chức thuế, Cơ quan thẩm tra và Cơ quan soạn thảo thống nhất phương án sửa đổi, bổ sung nội dung liên quan đến trách nhiệm của cơ quan thuế, công chức thuế, thể hiện cụ thể tại khoản 1, khoản 3 Điều 72 Luật hiện hành. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách không nhất trí với đề xuất của Cơ quan soạn thảo đề nghị bổ sung nội dung về trách nhiệm của công chức thuế tại khoản 2 Điều 5 Luật hiện hành và nội dung về trách nhiệm của người nộp thuế tại khoản 2 Điều 72 Luật hiện hành; vì các nội dung này đã được thể hiện tại khoản 3 Điều 72 và tại Điều 17 Luật hiện hành, nếu thực hiện theo đề xuất của Cơ quan soạn thảo sẽ dẫn đến trùng lặp giữa các điều khoản của dự thảo Luật.
Về quy định cho phép người nộp thuế được bổ sung hồ sơ khai thuế sau khi đã có quyết định thanh tra, kiểm tra (Điều 47 Luật hiện hành): Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, nội dung sửa đổi theo đề xuất của Cơ quan soạn thảo theo hướng vẫn cho phép người nộp thuế được bổ sung hồ sơ khai thuế sau khi Cơ quan thuế đã ban hành kết luận thanh tra, kiểm tra là chưa triệt để và chưa giải quyết được bất cập của quy định hiện hành.
Về bố trí kinh phí để hiện đại hóa ngành thuế, để có căn cứ cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu nội dung này, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ có văn bản thể hiện ý kiến chính thức về nội dung tiếp thu này của Cơ quan soạn thảo.
Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ có ý kiến chính thức về hiệu lực thi hành dự án Luật này.
Cũng trong Phiên họp sáng nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao và xem xét thông qua dự thảo Nghị quyết về việc cử thành viên Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia.
