Bình Dương đẩy mạnh triển khai thành phố thông minh

Những thách thức hiện hữu

Sau gần 30 năm phát triển mạnh mẽ, Bình Dương đã đạt được nhiều kết quả to lớn, hiện nay thu nhập GDP bình quân đầu người của Bình Dương đạt mức gấp 2 lần cả nước. Tuy nhiên, hiện nay Bình Dương cũng đang đứng trước những thách thức lớn. Cụ thể, qua nhiều năm hạ tầng giao thông đường bộ của Bình Dương đang có dấu hiệu quá tải, ảnh hưởng rất lớn đến chi phí hậu cần của các nhà đầu tư, trực tiếp ảnh hưởng đến việc thu hút các nhà đầu tư. Thu nhập bình quân đầu người của Bình Dương là hơn 7.000 USD/người/năm, điều này đồng nghĩa với việc nguy cơ gặp bẫy thu nhập trung bình của Bình Dương sẽ sớm hơn nhiều so với bình quân cả nước, nếu không sớm có giải pháp giúp nhà đầu tư tăng năng suất lao động, giảm chi phí vận hành, hậu cần. 

Đồng thời, đang có một khoảng cách lớn trong cơ cấu kinh tế của tỉnh giữa thương mại dịch vụ và công nghiệp. Công nghiệp vẫn chiếm tỷ lệ 66.8% trong khi đó thương mại dịch vụ 22.4%. Để có thể phát triển bền vững, việc thu hẹp khoảng cách này cần phải được ưu tiên rất nhiều trong thời gian tới. Ngoài ra, với yêu cầu của thời đại kinh tế số và công nghiệp 4.0 và các thách thức khác, Bình Dương cần phải sớm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhằm áp dụng khoa học kỹ thuật, tăng năng suất lao động để phù hợp với yêu cầu thời kỳ mới, cũng như đáp ứng nhà đầu tư.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, dù có nhiều thách thức, nhưng nền tảng tích lũy của Bình Dương qua gần 30 năm là rất lớn. Theo đó, Bình Dương đã mở rộng quan hệ ngoại giao, kết nghĩa với nhiều thành phố lớn trên thế giới như Deajon (Hàn Quốc), Yamaguchi (Nhật Bản), Einhovend (Hà Lan). Có hàng nghìn thương hiệu lớn trên thế giới đã về đặt nhà máy tại Bình Dương như Panasonic, Pepsi, Vinamilk... Hệ thống giáo dục đào tạo phát triển với nhiều trường đại học chất lượng cao, có mối quan hệ gắn kết với các đại học lớn trên thế giới như Đại học Quốc Gia Singapore... Các hãng công nghệ lớn như BOSCH, PHILIPS… đã đến tìm hiểu và mong muốn mở rộng hợp tác với tỉnh.

Chiến lược phát triển trong mô hình 5 lớp

Theo lãnh đạo tỉnh Bình Dương, xác định rõ những thách thức và từ những nền tảng đã tích lũy, đề án Thành phố Thông minh Bình Dương và trọng tâm hiện nay là đề án Vùng Đổi mới Sáng tạo Bình Dương đã cô đọng chiến lược phát triển của Bình Dương trong mô hình 5 lớp. Lớp thứ nhất về quy hoạch đô thị và giao thông: áp dụng mô hình BRT - TOD – Quy hoạch đô thị gắn liền với giao thông công cộng, nâng cấp hệ thống giao thông đường bộ, phát triển loại hình giao thông mới.

Mô hình TOD là mô hình phát triển chuỗi đô thị dọc theo các tuyến giao thông công cộng, mỗi một điểm đô thị đó sẽ phát triển với mật độ cao hướng tâm bảo đảm đầy đủ các tiện ích nhà ở thương mại, văn phòng. Quy hoạch và phát triển đô thị theo mô hình TOD sẽ phát triển tích hợp nhiều hoạt động, phát triển với mật độ cao, sở hữu nhà gần chỗ làm việc, tìm được địa điểm kinh doanh phù hợp, xây dựng văn hóa đi bộ, đi xe đạp, tiện nghi công cộng, giảm thiểu bãi đỗ xe, xây dựng văn hóa sử dụng giao thông công cộng, và phát triển nghệ thuật đường phố. Đây là lý do các vị thấy đô thị ở các nước phát triển rất bài bản, bởi vì được áp dụng mô hình TOD

Lớp thứ hai về xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo: xây dựng hợp tác công tư, tập trung thu hút và phát triển các công ty mỏ neo, xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, xây dựng con người năng động. Tại Thành phố Mới Bình Dương, Tổng công ty Becamex IDC đã xây dựng và vận hành Đại học Quốc tế Miền đông, với những chương trình đào tạo 100% bằng tiếng anh, với các giảng viên đến từ trong và ngoài nước, tập trung vào những ngành trọng yếu phục vụ cho nền tảng phát triển công nghiệp của tỉnh, các ngành như Công nghệ Thông tin, Cơ điện tử, Điện điện tử… là những trụ cột trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho các nhà máy hiện đại, đồng thời đặt nền móng cho việc phát triển các công cụ sản xuất mới, cải tiến và nâng cấp nền tảng công nghiệp thông qua các đề tài nghiên cứu và phát triển. Hiện đang có hơn 20 doanh nghiệp khởi nghiệp đang hoạt động tại đây.

Ngoài ra, khu xưởng thực nghiệm phục vụ khởi nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, sản xuất thông minh và công nghiệp 4.0 là mô hình văn phòng kết hợp với xưởng thực nghiệm, tích hợp có tính ứng dụng và gắn kết với công nghiệp hơn những mô hình văn phòng chia sẻ. Công trình này bổ sung cho hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tại Thành phố Mới Bình Dương đã được xây dựng như Vườn ươm doanh nghiệp Becamex, Fablabs, Techlabs, Trung tâm Sản xuất Thông minh Becamex, hệ thống hỗ trợ khởi nghiệp Block71 hợp tác với Đại học quốc gia Singapore… đây là công trình thu hút nguồn nhân lực và các hoạt động đổi mới sáng tạo trong công nghiệp và sản xuất, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa nghiên cứu phát triển và công nghiệp, sản xuất. 

Công trình Xưởng thực nghiệm phục vụ khởi nghiệp trong công nghiệp là điểm nhấn, với lợi thế có nền tảng sản xuất công nghiệp, Bình Dương là nơi thích hợp nhất cho việc xây dựng và phát triển khởi nghiệp trong công nghiệp và sản xuất. Công trình hiện nay đang trong giai đoạn xây dựng và gần hoàn thiện, hứa hẹn sẽ là địa điểm lý tưởng cho việc thực hiện các ý tưởng khởi nghiệp trong công nghiệp.

Lớp thứ ba về phát triển kinh tế cân bằng: phát triển thương mại quốc tế, Thương mại điện tử, các ngành thâm dụng vốn, kinh tế số, dịch vụ công nghiệp, tài chính ngân hàng, việc thu hẹp khoảng cách giữa thương mại dịch vụ và công nghiệp là yêu cầu cấp bách của Bình Dương trong giai đoạn mới.

Theo đó, nhằm thúc đẩy hoạt động thương mại quốc tế và tăng cường cơ hội đầu tư kết nối với toàn cầu, đặc biệt là góp phần thúc đẩy tỷ trọng dịch vụ trong nền kinh tế theo chủ trương của lãnh đạo tỉnh, Becamex IDC đã hợp tác với Hiệp hội Trung Tâm Thương Mại Thế giới (WTCA) để xây dựng khu vực vòng xoay Thành phố mới trở thành khu phức hợp Trung tâm Thương mại Thế giới thành phố mới Bình Dương. Đây sẽ là một quần thể bao gồm trung tâm hội chợ, hội nghị quốc tế, khách sạn, khu mua sắm, khu văn phòng, khu thể thao phức hợp, nhà ga thành phố kết nối với các sân bay quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Long Thành (trong tương lai). WTC BDNC là một trong những thành viên năng động nhất trong Hiệp hội các Trung tâm thương mại thế giới (World Trade Center Association), kết nối tới cộng đồng hơn 300 Trung tâm Thương mại Thế giới từ hơn 100 quốc gia, hơn 1 triệu thành viên khắp 5 châu lục. Các dịch vụ mà WTC BDNC mang đến bao gồm triển lãm quốc tế, kết nối giao thương, học viện thương mại quốc tế và là trung tâm thông tin cho tất cả các lĩnh vực thương mại.

Cùng với đó, khu thử nghiệm thương mại điện tử xuyên biên giới là đề án cấp quốc gia, thí điểm mô hình thương mại điện tử xuyên biên giới đầu tiên tại Việt Nam. Hàng hóa phục vụ các sàn thương mại điện tử trong khu vực Đông Nam Á sẽ đươc lưu trữ tại các kho ngoại quan tại đây, khi có đơn hàng phát sinh ở quốc gia nào thì hàng sẽ được chuyển đến đó và thông quan. Đây là công trình nhằm thúc đẩy phát triển thương mại và dịch vụ, tập trung vào hậu cần cho thương mại điện tự tại Bình Dương, đồng thời để thu hút nguồn nhân lực và chất xám trong lĩnh vực thương mại điện tử về Bình Dương. Song hành với việc xây dựng các kho ngoại quan, là việc ứng dụng nền tảng công nghệ với sự tham gia của tất cả các thành phần liên quan trong lĩnh vực thương mại điện tử. Thương mại điện tử xuyên biên giới là một trong những trụ cột trong việc đẩy mạnh và phát triển thương mại điện tử và phát triển kinh tế số cho các quốc gia. 

Lớp thứ tư về chuyển đổi số và công nghiệp 4.0: xây dựng chiến lược chuyển đổi số trong nhà nước và doanh nghiệp, xây dựng chính quyền điện tử, cải cách hành chính, tập trung vào Sản xuất Thông minh và Công nghiệp 4.0. Khu Công nghiệp Khoa học và Công nghệ là mô hình tích hợp liên thông các chức năng khu công nghiệp, khu khoa học công nghệ, và cụm trường đại học kết hợp với phát triển đô thị đáng sống để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Mục tiêu của Khu công nghiệp Khoa học và Công nghệ là phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện thúc đẩy việc kiến tạo kiến thức, công nghệ, ý tưởng đổi mới tạo ra những phương tiện sản xuất mới, triển khai áp dụng trong doanh nghiệp. 

Khu công nghiệp Khoa học và công nghệ sẽ đóng vai trò thu hút các nhà khoa học, kỹ sư, nhà nghiên cứu về làm việc, từ đó sẽ cho ra các kết quả nghiên cứu, các phương thức sản xuất, công cụ sản xuất mới mới quay lại nâng cấp các khu công nghiệp hiện hữu, trực tiếp giải quyết 2 vấn đề về nguồn nhân lực và phương tiện sản xuất, tạo động lực cho tỉnh vượt qua bẫy thu nhập trung bình.

Khu Công nghiệp Khoa học và Công nghệ là công trình trọng điểm tiếp theo của Tổng công ty Becamex IDC, với mong muốn thúc đẩy chuyển đổi sang một mô hình sản phẩm mới với các giai đoạn: phát triển các khu công nghiệp thông minh, với việc ứng dụng công nghệ thông tin và các công nghệ tự động hóa trong việc quản lý và vận hành các khu công nghiệp, như khu công nghiệp VSIP 3… với chức năng nhà máy xử lý nước thải thông minh, tự động, đèn đường thông minh tiết kiệm năng lượng, camera giao thông thông minh… Hiện, Becamex IDC đang xây dựng trung tâm điều hành thông minh để quản lý các khu công nghiệp.

Các khu công nghiệp hiện hữu sẽ dần được nâng cấp lên thành khu công nghiệp ứng dụng Khoa học và Công nghệ. Dần hình thành những khu chuyên môn nhằm thu hút các nhà khoa học và các kỹ sư về làm việc. Để hiện thực hóa điều đó, tại Thành phố mới Bình Dương, Becamex IDC đã và đang xây dựng các Trung tâm xuất sắc nhằm thu hút lực lượng công nghệ về để phát triển các sản phẩm, nghiên cứu các công nghệ 4.0, nhà máy thông minh để từng bước ứng dụng trong thực tế sản xuất.

Lớp cuối cùng là phát triển và thu hút nguồn nhân lực, đây cũng là lớp quan tọng nhất, quyết định sự thành công của mọi chiến lược, cần có chương trình chính sách cụ thể, có định hướng chủ điểm để phát triển nguồn nhân lực. Nguồn nhân lực là yếu tố quyết định sự thành công của mọi chiến lược, bởi vậy chiến lược phát triển, đào tạo và thu hút nguồn nhân lực là rất quan trọng. Chủ động ra đề bài, tạo ra việc làm có hàm lượng tri thức cao, lâu dài, được xuất phát từ những nhu cầu thực tế của các nhà đầu tư và xã hội; những công việc có hàm lượng tri thức cao, thông qua các đề tài nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ… sẽ thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao về để giải quyết những bài toán đó, kết hợp với chính sách đãi ngộ tương xứng, lâu dài, thông qua các trung tâm chuyên môn.