Bình dân học vụ số - Hành trình khai trí của ĐảngBài 3: Biến rào cản thành động lực

Hành động quyết liệt từ các điểm sáng tiên phong

Phong trào "Bình dân học vụ số" đang lan tỏa mạnh mẽ trên khắp cả nước, với nhiều địa phương tiên phong và đạt được những thành tựu đáng chú ý.

Tại các tỉnh, thành phố như TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng, TP. Hải Phòng, tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa... đã hưởng ứng phong trào này một cách quyết liệt. Cũng từ đây, nhiều mô hình học tập như: mô hình “Tổ công nghệ số cộng đồng” (CNSCĐ), “ Đại sứ số”, “đảng viên tiên phong thực tập kỹ năng số”, “Thanh niên Công an Thủ đô gương mẫu đi đầu trong đào tạo và làm chủ khoa học, công nghệ, vững bước tiến vào kỷ nguyên số”… ở các tỉnh, thành phố đã ra đời và được triển khai hiệu quả.

Điển hình tại TP. Hồ Chí Minh, Cơ quan chuyển đổi số của thành phố đã phát triển nhiều ứng dụng hữu ích phục vụ người dân và chính quyền. Thành phố đã ra mắt ứng dụng quản lý hành chính, giúp kết nối và giải quyết thủ tục hành chính, quản lý hành chính thuận tiện. Hệ thống quản lý văn bản điện tử và ứng dụng chính quyền số đã được triển khai giúp tăng cường sự liên kết giữa các cơ quan. Theo đại diện Trung tâm chuyển đổi số thành phố, Trung tâm đã xây dựng một nền tảng học trực tuyến, cung cấp các khóa học cơ bản về công nghệ số cho mọi người dân. Hay như ứng dụng công dân số, chỉ sau chưa đầy 6 tháng triển khai, đã có 400.000 lượt cài đặt và hơn 1,7 triệu lượt tương tác, cung cấp và chia sẻ thông tin quan trọng của thành phố đến người dân.

Tỉnh Cà Mau đã chủ động triển khai phong trào “bình dân học vụ số” với quyết tâm chính trị cao và tinh thần hành động khẩn trương, đồng bộ. Một trong những mô hình được triển khai hiệu quả phải kể đến đó là “Đoàn viên, thanh niên với vai trò là lực lượng xung kích, đi đầu trong phong trào “bình dân học vụ số”. Đến nay, các cấp bộ Đoàn đã thành lập trên 90 đội hình “bình dân học vụ số” với hơn 1.200 đoàn viên, thanh niên tham gia. Các bạn trẻ đến từng khóm, từng ấp, hướng dẫn cho hơn 47.000 người dân được hỗ trợ tiếp cận công nghệ số.

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng Nông Thị Thanh Huyền, Sở đang nghiên cứu triển khai Nền tảng học trực tuyến MOOCs “Bình dân học vụ số” dùng chung cho toàn tỉnh, phục vụ học tập kỹ năng số cơ bản cho phép cán bộ công chức, người lao động trong doanh nghiệp người dân truy cập miễn phí để tự học các kỹ năng số... Bên cạnh đó, với 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời hiện tỉnh còn 138 xóm, khu dân cư “trắng sóng” hoặc “lõm sóng” di động, trong đó có 29 xóm chưa có điện. Để tiến tới phổ cập 100% kiến thức số cho người dân, Sở cũng đang nghiên cứu biên soạn học liệu số bằng tiếng dân tộc để “khai trí số” cho đồng bào...

Những bước đi chiến lược này thể hiện sự nhạy bén và tầm nhìn xa của lãnh đạo các tỉnh, thành phố trong đưa công cuộc chuyển đổi số đến gần hơn với mỗi người dân.

Từ "sợ" đến "thạo"

Sau một thời gian ngắn phát động, phong trào “Bình dân học vụ số” đã tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ, được kể lại một cách sống động qua những câu chuyện đời thường.

Với anh Phạm Văn Chung, cán bộ Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ngãi, phong trào với các lớp xóa mù số, trang bị kỹ năng số cho cán bộ đã giúp anh vượt qua những bỡ ngỡ ban đầu. Anh thừa nhận, là cán bộ công chức tuổi đã cao, anh từng cảm thấy lạc lõng và bỡ ngỡ khi phải làm quen với những thuật ngữ như "cloud", "blockchain", hay "chuyển đổi số". Anh Chung kể: tôi không khỏi bỡ ngỡ và khó khăn khi phải làm quen với những thuật ngữ này. Dành thời gian tự học và nhờ đồng nghiệp trẻ hướng dẫn, anh đã sử dụng thành thạo các ứng dụng trực tuyến để nộp hồ sơ và tra cứu thông tin pháp luật, giúp tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả công việc. "Thông qua các hội nghị tập huấn về ứng dụng AI, tôi nắm bắt thêm nhiều phần mềm mới trong việc quản lý văn bản, hỗ trợ lập kế hoạch, báo cáo", anh Chung chia sẻ.

Không chỉ có cá nhân anh Chung, lớp học xóa mù số, hay trang bị kiến thức, kỹ năng số cho người dân tại hầu hết các đơn vị, bộ, ngành, các địa phương cũng mang lại hiệu quả rõ rệt. Tại xã Yên Hòa, tỉnh Ninh Bình, được chọn làm thí điểm mô hình "Xã thông minh". Nhờ hoạt động hiệu quả của các Tổ công nghệ số với việc cầm tay chỉ việc, hướng dẫn nông dân biết cách thao tác trên các ứng dụng, việc phát triển thương mại điện tử đã mang lại nhiều lợi ích cho nông dân. Các sản phẩm đặc trưng như cá chạch sụn kho hay chuối tây sấy dẻo đã được đưa lên sàn giao dịch, bán đi nhiều tỉnh, thành, giúp người dân có thêm thu nhập.

Hay như ở Quảng Ninh, phường Bãi Cháy với việc thành lập 17 “Tổ công nghệ số cộng đồng”, có nhiệm vụ “đi từng ngõ - gõ từng nhà - hướng dẫn từng người”, bảo đảm mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận và ứng dụng công nghệ số vào cuộc sống hằng ngày; đồng thời các mô hình: “Gia đình số”, Câu lạc bộ “Thanh niên chuyển đổi số”; mô hình Mentor - Mentee cũng như chuyên mục “Nhật ký Bình dân học vụ số”, Podcast “Hành trình Bình dân học vụ số”; cuộc thi "Đại sứ số”... được triển khai hiệu quả. Nhờ vậy, nhiều người dân đã có thể sử dụng thành thạo thiết bị và ứng dụng công nghệ vào những giao dịch hàng ngày.

Chị Nguyễn Thị Hường (chợ Bãi Cháy) cho biết: ban đầu, tôi cũng như nhiều người khác, còn e ngại với những khái niệm như "quét mã QR", "đặt hàng online". Nhưng khi thấy khách du lịch thanh toán nhanh gọn bằng điện thoại, tôi nhận ra mình không thể đứng ngoài cuộc". Sau khi học cách sử dụng điện thoại thông minh, việc kinh doanh của chị đã thay đổi hoàn toàn: khách hàng chỉ cần quét mã QR để thanh toán, và các nền tảng mạng xã hội đã giúp chị tiếp cận thêm nhiều khách hàng mới.

Có thể thấy, phong trào "Bình dân học vụ số" mới phát động trong thời gian chưa lâu, nhưng đã thắp lên niềm tin mạnh mẽ, là cơ hội để tái định hình cách học, cách sống và phát triển của cộng đồng. Đây là sự tiếp nối tinh thần khai sáng thời đại Hồ Chí Minh, một hành trình đưa tri thức số đến từng người dân, giúp họ làm chủ công nghệ, thích nghi với thế giới số và vững bước trên con đường phát triển hiện đại, văn minh.