Thời gian vừa qua, Khoa Nội tiết & Đái tháo đường - Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân có các biến chứng nguy hiểm trên nền bệnh đái tháo đường.
Điển hình, bệnh nhân S (Thái Bình) đã bị cắt nửa bàn chân trái, đặt stent động mạch đùi trái. Tuy nhiên, gần đây bàn chân phải lại xuất hiện loét gót chân và hầu như không có cảm giác tại các chi tay chân. Nguyên nhân từ việc không kiểm soát tốt đường huyết, chế độ ăn uống thiếu tuân thủ và chỉ uống thuốc khi đường huyết lên cao.
Cũng theo người nhà, do thiếu sự tuân thủ các chỉ định, hướng dẫn của các bác sĩ trong chế độ sinh hoạt, ăn uống, sử dụng thuốc nên tình trạng của bệnh nhân theo thời gian nặng hơn, sức khoẻ yếu.
Tương tự, bệnh nhân V (Nam Định) nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, khó thở, suy tim, suy thận do biến chứng đái tháo đường. Nguyên nhân sâu sa cũng do thiếu kiểm soát đường huyết, mỡ máu, chưa tầm soát các vấn đề bệnh đồng mắc. Đặc biệt, người bệnh thiếu sự theo dõi, thăm khám định kỳ nên bị hạn chế trong việc điều chỉnh thuốc, phác đồ theo diễn biến bệnh.
Theo ThS. BS Hoàng Thị Liên Phương - Phó Trưởng Khoa Nội tiết & Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh đái tháo đường có tỷ lệ biến chứng cao, nguy hiểm.
Để phòng ngừa, người bệnh cần kiểm soát tốt các vấn đề đường huyết, huyết áp, mỡ máu, tầm soát các bệnh lý kèm theo để ngăn ngừa các biến chứng. Đồng thời, cần được tầm soát định kỳ các biến chứng vì nếu phát hiện biến chứng ở giai đoạn sớm, việc điều trị sẽ rất đơn giản và hiệu quả cao.
Chia sẻ thêm về bệnh đái tháo đường, TS.BS Nguyễn Quang Bảy - Trưởng khoa Nội tiết & Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, do được chẩn đoán muộn nên nhiều bệnh nhân đái tháo đường có các biến chứng xuất hiện khá sớm. Theo các nghiên cứu, có tới 55% số bệnh nhân đái tháo đường ở Việt Nam đã có biến chứng ngay từ khi phát hiện ra bệnh.
Các biến chứng của bệnh đái tháo đường chia ra làm 2 loại chính bao gồm: Biến chứng mạch máu lớn và biến chứng mạch máu nhỏ. Với các biến chứng mạch máu nhỏ được coi là các biến chứng đặc hiệu với bệnh đái tháo đường, có liên quan mật thiết đến tình trạng kiểm soát đường huyết.
Đó là bệnh võng mạc đái tháo đường - nguyên nhân hàng đầu gây ra mù loà. Tổn thương các mạch máu ở cầu thận - nguyên nhân hàng đầu gây ra suy thận, khiến bệnh nhận phải lọc máu. Ở Việt Nam 1/3 số người mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối cần lọc máu do đái tháo đường, tổn thương các dây thần kinh và đáng sợ nhất sẽ gây loét bàn chân dẫn đến phải cắt bàn chân.
Ngoài ra, biến chứng mạch máu lớn trở thành biến chứng nguy hiểm nhất vì gây tử vong nhiều. Trong đó, có ba nhóm biến chứng mạch máu lớn được nhắc đến gồm: Biến chứng mạch vành gây nhồi máu cơ tim; biến chứng mạch máu não mạch cảnh gây đột quỵ; tắc mạch máu chi dưới, loét bàn chân, cắt cụt chân.
TS.BS Nguyễn Quang Bảy khuyến cáo, mỗi 6 - 12 tháng, bệnh nhân đái tháo đường phải đi tầm soát tất cả các biến chứng. Nếu chưa đến thời điểm đi khám, nhưng thấy có các dấu hiệu bất thường như mờ mắt, phù, đau ngực hay tê bì chân tay thì người bệnh phải đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay.
Bệnh nhân đái tháo đường thường có rất nhiều các bệnh cùng mắc khác như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, thừa cân béo phì. Vì vậy, người bệnh cần kiểm soát cân nặng, huyết áp, mỡ máu…, không để quá cao hay quá thấp.
Thử máu mao mạch thường xuyên hàng ngày bằng máy đo đường huyết mao mạch hay thiết bị theo dõi đường máu liên tục (CGM), tránh tin vào cảm giác. Tuyệt đối không bỏ thuốc khi thấy đường huyết, huyết áp về bình thường. Tuân thủ chế độ ăn, lối sống bao gồm tập luyện thể dục, không ăn quá no, quá nhiều, quá ít hoặc ăn kiêng quá mức.
“Hơn hết, người bệnh và người thân cần chung sống với đái tháo đường bằng tâm thế bình an, thoải mái, vui tươi, để chất lượng cuộc sống tốt hơn”, TS. BS Nguyễn Quang Bảy nhấn mạnh.
Theo Tạp chí The Lancet số tháng 11.2024, trên thế giới ước tính có khoảng 828 triệu người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên mắc đái tháo đường, trong đó tỷ lệ phụ nữ nhiều hơn nam giới.
Việt Nam nằm trong top 20 quốc gia có tỷ lệ mắc đái tháo đường cao trên thế giới. Số người trưởng thành mắc đái tháo đường là 8 triệu người đứng thứ 17 trên thế giới. Trong đó, 5 triệu người bệnh đái tháo đường không được điều trị, đứng thứ 13 trên thế giới. Đây có thể là lý do quan trọng khiến nhiều bệnh nhân đái tháo đường có các biến chứng nặng.
