Nhất quán trong chủ trương thực hiện
Phó Trưởng Ban Quản lý Thu sổ, thẻ, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam Đinh Duy Hùng cho biết, HSSV chiếm khoảng trên 1/5 dân số và là chủ nhân tương lai của đất nước. Việc tăng tỷ lệ tham gia BHYT ở nhóm HSSV không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong bảo đảm an sinh xã hội, hoàn thành mục tiêu BHYT toàn dân mà còn góp phần tích cực vào sự nghiệp đổi mới và xây dựng đất nước. Do đó, Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm đến nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện chính sách BHYT nói chung cũng như chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách BHYT HSSV.
Theo Luật BHYT sửa đổi, bổ sung năm 2014 (có hiệu lực từ ngày 1.1.2015), HSSV là đối tượng tham gia BHYT bắt buộc và được ngân sách hỗ trợ mức đóng (hỗ trợ tối thiểu từ 30% - 100% mức đóng, tùy thuộc nhóm đối tượng ưu tiên). Trong lộ trình thực hiện BHYT toàn dân, HSSV tiếp tục được lựa chọn là nhóm đối tượng cần sớm được bao phủ BHYT.
Với mục tiêu đẩy nhanh lộ trình BHYT toàn dân về việc tăng cường thực hiện chính sách, pháp luật BHXH và BHYT, ngày 28.6.2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1167/QĐ-TTg về điều chỉnh giao chỉ tiêu thực hiện BHYT. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ đã quán triệt phải đẩy mạnh thực hiện BHYT HSSV; giao Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện BHYT cho HSSV, bảo đảm 100% HSSV tham gia BHYT.
"Có thể thấy, từ định hướng chỉ đạo đến các văn bản pháp lý liên quan đến chính sách BHYT HSSV đã thể hiện quyết tâm rất lớn của Đảng và Nhà nước đối với việc thực hiện pháp luật BHYT nói chung và pháp luật BHYT đối với nhóm HSSV nói riêng. Qua đó, khẳng định sự nhất quán trong chủ trương thực hiện BHYT HSSV là bước đi quan trọng để hoàn thành mục tiêu BHYT toàn dân" - ông Đinh Duy Hùng nhấn mạnh.
Bên cạnh việc hỗ trợ 30% mức đóng BHYT cho HSSV từ ngân sách Nhà nước; nhiều tỉnh, thành phố đã quan tâm, cân đối từ nguồn ngân sách địa phương và huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho HSSV trên địa bàn. Năm 2022, có 27 tỉnh, thành phố đã hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho HSSV. Trong đó, một số tỉnh, thành phố có mức hỗ trợ lớn như Hà Giang (hỗ trợ 70% mức đóng); Hưng Yên, Bà Rịa - Vũng Tàu (hỗ trợ 30% mức đóng); Quảng Ngãi (hỗ trợ từ 20 - 30% mức đóng)…
Từng bước đột phá, tiệm cận mục tiêu bao phủ
Bằng việc cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật BHYT, cả hệ thống chính trị đã tích cực vào cuộc, tỷ lệ HSSV tham gia BHYT có chiều hướng tăng dần qua các năm.
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh chia sẻ, ngay từ những năm đầu tiên triển khai chính sách BHYT, nhóm HSSV đã được chú trọng và từng bước mở rộng số người tham gia. Đến nay, tỷ lệ HSSV tham gia BHYT trên cả nước đã đạt con số tích cực (trên 97%), tương ứng với con số cụ thể là trên 18,8 triệu HSSV, tăng hơn 17% sau 10 năm thực hiện.
Hiệu quả thực hiện không chỉ nằm ở diện bao phủ, mà quan trọng hơn là quyền lợi BHYT cho HSSV ngày càng được bảo đảm. Tham gia BHYT, HSSV được hưởng nhiều lợi ích hơn như được chăm sóc sức khỏe ban đầu ngay tại trường học; được khám, chữa bệnh BHYT với các thủ tục thuận tiện, thông thoáng, được tiếp cận các dịch vụ y tế kỹ thuật cao, chi phí lớn...
Trong khoảng 2 năm gần đây, bình quân mỗi năm có khoảng 2,3 triệu HSSV sử dụng thẻ BHYT, với khoảng 3,3 triệu lượt khám, chữa bệnh BHYT; tổng chi phí khám, chữa bệnh BHYT với nhóm HSSV bình quân/năm là trên 1.875 tỷ đồng.
Thực tế cho thấy, Quỹ BHYT đã chi trả cho rất nhiều bệnh nhân là HSSV mắc các bệnh nan y, mạn tính phải qua nhiều đợt điều trị, dài ngày như chạy thận nhân tạo, điều trị ung thư, phẫu thuật tim mạch... Chi phí từ Quỹ BHYT cho các ca bệnh này từ vài chục triệu đến hàng tỷ đồng. Đơn cử như trường hợp học sinh ở tỉnh Vĩnh Long (mã thẻ HS48686217…) được Quỹ BHYT chi trả chi phí lên đến 1,18 tỷ đồng. Hay 1 học sinh ở TP. Hồ Chí Minh (mã thẻ HS47979369…) cũng được Quỹ BHYT chi trả khoảng 1,1 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu tại các trường học hiện đang được vận hành chủ yếu từ nguồn kinh phí trích lại từ quỹ khám, chữa bệnh BHYT. Việc chăm sóc sức khỏe tại trường học không chỉ giúp HSSV và gia đình phát hiện bệnh kịp thời, chăm sóc và tạo điều kiện điều trị các căn bệnh trường học liên quan đến thị lực, điều chỉnh tư thế viết, ngồi học chống cong vẹo cột sống…
Quyết tâm hoàn thành mục tiêu 100% HSSV tham gia
Qua số liệu báo cáo, tỷ lệ HSSV tham gia BHYT ở nước ta đã tiệm cận mục tiêu bao phủ 100% HSSV. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận nhỏ HSSV chưa nhận thức được đầy đủ về quyền lợi, tính nhân văn của chính sách BHYT HSSV nên chưa tham gia BHYT. Điều này khiến HSSV đánh mất cơ hội được hưởng quyền lợi chăm sóc sức khỏe từ chính sách BHYT. Được biệt, với các HSSV không may mắc bệnh hiểm nghèo, nếu không có thẻ BHYT, có thể gia đình sẽ phải đối mặt với gánh nặng chi phí điều trị rất lớn, ảnh hưởng tới kinh tế của gia đình cũng như quá trình khám, chữa bệnh.
Đại diện BHXH cho biết, với quyết tâm hoàn thành mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT, góp phần thực hiện BHYT toàn dân, BHXH Việt Nam đã, đang và sẽ triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Theo đó, sẽ chỉ đạo BHXH tỉnh, thành phố tiếp tục tham mưu UBND tỉnh; Ban chỉ đạo thực hiện BHXH, BHYT như phân công nhiệm vụ cụ thể các ngành liên quan để thực hiện mục tiêu đạt 100% HSSV tham gia BHYT; giao chỉ tiêu tỷ lệ tham gia BHYT của HSSV đối với từng trường học và đưa tiêu chí về tỷ lệ tham gia BHYT HSSV là một trong các tiêu chí đánh giá, xếp loại…
Tăng cường truyền thông, chú trọng truyền thông để từng phụ huynh và HSSV; nhận thức sâu sắc về quyền lợi và nghĩa vụ tham gia BHYT, thông qua việc truyền tải các nội dung về bản chất nhân văn của BHYT; hiệu quả khám, chữa bệnh BHYT với HSSV, các trường hợp được quỹ BHYT chi trả chi phí cao… Về hình thức truyền thông, cần tiếp tục phát huy hiệu quả truyền thông trực tuyến/gián tiếp như gửi tin nhắn SMS, qua ứng dụng VSSID, tương tác qua mạng xã hội Zalo, Facebook, hội nghị trực tuyến/live stream... Đây là giải pháp đáp ứng mục tiêu trước mắt cũng như hướng tới sự phát triển BHYT bền vững.
Bên cạnh đó, cơ quan BHXH cần tạo thuận lợi về thủ tục hành chính, tăng cường và nâng cao chất lượng giao dịch điện tử, tạo thuận lợi cho người tham gia. Thực hiện rà soát, phân loại danh sách HSSV trong cơ sở dữ liệu hộ gia đình để tích cực vận động các trường hợp chưa tham gia BHYT hoặc sắp hết hạn BHYT; cấp, gia hạn thẻ BHYT cho HSSV và chuyển kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu cho các nhà trường đúng, đủ và kịp thời.
BHXH các cấp phối hợp chặt chẽ với ngành giáo dục, đào tạo cùng cấp tổ chức hội nghị sơ kết, đánh giá, phổ biến, tuyên truyền chính sách BHYT đến tất cả các trường học; ban hành văn bản hướng dẫn các trường học trên địa bàn tổ chức thu theo đúng quy định. Đồng thời, tăng cường phối hợp với ngành y tế, các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT, bảo đảm quyền lợi chăm sóc sức khỏe cho HSSV.
Để đạt được mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT cũng như được chăm sóc sức khỏe ngay từ trường học thì bên cạnh sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ giữa BHXH Việt Nam và Bộ Giáo dục và Đào tạo; rất cần có sự vào cuộc của toàn xã hội. Trong đó, quan trọng hơn cả là ý thức tự giác, chủ động tham gia của mỗi HSSV và phụ huynh trong việc cùng chung sức lan tỏa giá trị nhân văn, nhân đạo, tính chia sẻ cộng đồng của chính sách BHYT.
