Phiên họp thứ Tư của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Bảo vệ sức khỏe Nhân dân, duy trì hoạt động kinh tế - xã hội bình thường ở mức độ tối đa có thể

- Thứ Ba, 12/10/2021, 19:14 - Chia sẻ
Ngày 12.10, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ Tư, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2021, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022; dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2022.

Nhiều tín hiệu tích cực về sự hồi phục mạnh mẽ

Trong Báo cáo thẩm tra về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2021 và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022 trình tại Phiên họp, Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với nhiều nội dung theo Báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021.

Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Hải điều hành Phiên họp

Ảnh : Hồ Long

Ủy ban Kinh tế nêu rõ, với việc đẩy nhanh tiêm vaccine, nhiều quốc gia đã kiểm soát tốt dịch Covid-19; tình trạng phục hồi không đồng đều giữa các nước đang gia tăng, các nền kinh tế đang phát triển có nguy cơ tụt lại phía sau. Dịch Covid-19 đã làm gián đoạn sản xuất, đứt gãy nhiều chuỗi cung ứng ở quy mô quốc gia, khu vực và toàn cầu, tác động tiêu cực đến kinh tế nhiều quốc gia, nhất là các nền kinh tế đang phát triển. Trong nước, tăng trưởng kinh tế được duy trì khá tốt trong 6 tháng đầu năm 2021 (đạt 5,64%), tuy nhiên, dịch Covid-19 lần thứ 4 bùng phát mạnh, số ca lây nhiễm, tử vong tăng cao; tác động, ảnh hưởng nghiêm trọng tới an sinh xã hội, phúc lợi xã hội, sức khỏe, thể chất và tinh thần của người dân, làm quá tải hệ thống y tế và các lực lượng tham gia phòng, chống dịch. Tốc độ tăng trưởng quý III.2021 âm 6,17% và 9 tháng chỉ tăng 1,42%, cả năm ước đạt 3-3,5%; có 8/12 chỉ tiêu đạt mục tiêu, 4 chỉ tiêu không đạt; ảnh hưởng trực tiếp đến thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ trong Kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm 2021-2025.

Ủy ban Kinh tế nêu rõ, với chủ trương nhất quán không đánh đổi môi trường, sức khỏe và tính mạng của người dân lấy tốc độ tăng trưởng kinh tế, nhiều chính sách, giải pháp được ban hành cả trong ngắn hạn và dài hạn. Công tác phòng, chống dịch được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, kịp thời; xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật phục vụ cho công tác phòng, chống dịch được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đồng hành, quyết liệt, linh hoạt, xử lý kịp thời.

Một số điểm sáng, nổi bật về tình hình kinh tế - xã hội năm 2021 như: Tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, bầu cử Quốc hội khóa XV và bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2025; kiện toàn nhân sự chủ chốt của Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành và địa phương.

Điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, lạm phát giữ ở mức thấp, CPI bình quân 9 tháng tăng 1,82%, cả năm ước tăng dưới 4%, đạt mục tiêu đề ra, góp phần duy trì ổn định kinh tế vĩ mô. Thu ngân sách nhà nước (NSNN) ước vượt dự toán; huy động vốn đầu tư toàn xã hội cả năm bằng khoảng 35% GDP; tăng trưởng tín dụng đạt 7,39% (cùng kỳ tăng 4,99%), hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế. Chỉ số sản xuất công nghiệp 9 tháng của một số địa phương tăng cao là những tín hiệu tích cực về sự hồi phục mạnh mẽ khi dịch Covid-19 được kiểm soát.

Xuất, nhập khẩu hàng hóa 9 tháng đầu năm giữ mức tăng cao, đạt 24,4%. An ninh lương thực cơ bản được bảo đảm; nông nghiệp tiếp tục đóng vai trò bệ đỡ của nền kinh tế trong khó khăn. Hoạt động đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ được thúc đẩy mạnh mẽ; nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine Covid-19. Tổ chức tốt các kỳ thi tốt nghiệp, tuyển sinh cao đẳng, đại học. Hoạt động văn hóa, xã hội được tổ chức dưới nhiều hình thức, phù hợp với tình hình dịch bệnh. Công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật tiếp tục triển khai tích cực. Quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững; số vụ phạm tội giảm 3,56%. Các hoạt động đối ngoại song phương và đa phương, cấp cao được triển khai chủ động, kịp thời, hiệu quả. Công tác "ngoại giao vaccine" tiếp tục đạt kết quả tích cực.

Một số chính sách ban hành chưa tương xứng

Để nhìn nhận đầy đủ, toàn diện hơn kinh tế - xã hội năm 2021, Ủy ban Kinh tế nhận thấy, một số chính sách ban hành, thực hiện chưa tương xứng với tính chất phức tạp, dài hạn và quy mô tác động lớn của dịch Covid-19, tiếp cận còn khó khăn, tỷ lệ giải ngân thấp; còn hạn chế, bất cập và chưa kịp thời với một số đối tượng. Các gói hỗ trợ thấp hơn các nước trong khu vực về quy mô; thiếu cân bằng giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ - tín dụng.

Công tác phòng, chống dịch vẫn còn tình trạng lơ là, chủ quan, sợ chịu trách nhiệm ở một số nơi; việc áp dụng các biện pháp cách ly, phong tỏa, hạn chế di chuyển, công tác phối hợp tại một số địa phương còn lúng túng, cứng nhắc, thiếu tính đồng bộ, chưa được điều chỉnh kịp thời. Thông tin, truyền thông đôi lúc còn chưa kịp thời, thông suốt. Tỷ lệ tiêm vaccine còn thấp, mục tiêu 70% dân số được tiêm phòng trong nửa đầu năm 2022 là thách thức lớn.

Giải ngân đầu tư công tới ngày 30.9.2021 mới đạt 47,38% (cùng kỳ là 56,33%) vẫn rất chậm, chưa đạt yêu cầu; 36 Bộ, cơ quan trung ương và 20 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 40%, tác động lớn đến thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư. Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa rõ nét; cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành trung ương và địa phương chưa hiệu quả. Tiến độ một số dự án trọng điểm, công trình quan trọng quốc gia còn chậm.

Mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm, tuy nhiên vẫn chưa phù hợp, hài hòa giữa lợi nhuận của các ngân hàng thương mại với khó khăn của doanh nghiệp và người dân; doanh nghiệp vẫn rất khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng ưu đãi. Ủy ban Kinh tế đề nghị báo cáo rõ hơn các hoạt động hỗ trợ của các ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp, người dân, người lao động và nguy cơ gia tăng nợ xấu.

Có lộ trình phù hợp mở cửa trở lại nền kinh tế

Về dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, Ủy ban Kinh tế nêu rõ, trong bối cảnh dịch Covid-19 khó có thể kiểm soát và chấm dứt được hoàn toàn; kinh tế thế giới hồi phục không đồng đều, nhiều bất định; kinh tế - xã hội trong nước đối mặt với nhiều rủi ro, áp lực lạm phát, giá cả hàng hóa gia tăng, phá sản, nợ xấu, đứt gãy chuỗi cung ứng, đình trệ sản xuất, suy giảm dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước...

Ảnh : Hồ Long

Về các chỉ tiêu chủ yếu, bên cạnh đặt mục tiêu cao để phấn đấu cần cân nhắc tính khả thi khi thực hiện (chỉ tiêu GDP tăng 6-6,5%), Ủy ban Kinh tế đề nghị cần giải trình rõ ràng, thuyết phục hơn về tỷ lệ bội chi, cân đối xuất, nhập khẩu...

Về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, Ủy ban Kinh tế đề nghị tập trung vào một số trọng tâm, trọng điểm. Trong đó, tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ sức khỏe của Nhân dân, duy trì hoạt động kinh tế - xã hội bình thường ở mức độ tối đa có thể. Xây dựng Chiến lược tổng thể phòng, chống dịch Covid-19 trong tình hình mới; đẩy nhanh tỷ lệ tiêm vaccine, sớm đạt miễn dịch cộng đồng; phát triển, nâng cao năng lực hệ thống y tế; xây dựng và triển khai có hiệu quả Chương trình nghiên cứu vaccine; sử dụng có hiệu quả các nguồn lực huy động từ xã hội ủng hộ cho phòng, chống dịch; công khai, minh bạch về tình hình dịch bệnh; nâng cao ý thức của người dân và cộng đồng trong phòng, chống dịch Covid-19.

Tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các chính sách hỗ trợ đã được ban hành; kịp thời ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung các chính sách, bảo đảm tương xứng, điều kiện, tiêu chuẩn khả thi, quy trình, thủ tục được đơn giản hóa tối đa, đúng mục đích, đúng đối tượng, công khai, minh bạch; cân đối và phân bổ nguồn lực hiệu quả, tiết kiệm; đồng thời, có cơ chế giám sát, kiểm tra. Tăng cường hỗ trợ, trợ giúp xã hội, nhất là với nhóm các đối tượng dễ bị tổn thương.

Đối với doanh nghiệp, bên cạnh việc tiếp tục thực hiện các giải pháp giảm, giãn, hoãn thuế, hỗ trợ hiệu quả hơn về cơ cấu lại nợ vay và phấn đấu tiếp tục giảm lãi suất cho vay sâu hơn; xem xét áp dụng nới lỏng thời gian giới hạn về chuyển lỗ để giảm bớt khó khăn, hỗ trợ dòng tiền cho doanh nghiệp.

Có lộ trình phù hợp mở cửa trở lại nền kinh tế, xây dựng điều kiện và quy định cụ thể việc mở cửa cho từng địa bàn, lĩnh vực với đối tượng cá nhân và tổ chức kinh tế, tùy thuộc vào độ bao phủ vaccine, khả năng ứng phó, kiểm soát dịch bệnh, theo tinh thần phải đáp ứng yêu cầu an toàn lên hàng đầu, tuyệt đối không chủ quan, nóng vội. Xây dựng phương án mở cửa đón khách du lịch khi dịch bệnh được kiểm soát.

Kiên trì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô; duy trì ổn định thị trường tài chính, tiền tệ, phối hợp chặt chẽ, cân bằng giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa. Nghiên cứu, đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ, tăng tỷ lệ nợ công phù hợp nhưng phải bảo đảm hiệu quả, bền vững, bội chi không quá 4% GDP. Theo dõi chặt diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến lạm phát trong nước...

Hồ Long