Bảo đảm tính trung lập, công bằng

Bước đi “đúng” và “trúng”

Trình bày về tình hình thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước (NSNN) giai đoạn 2016 - 2020, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thuế Bùi Văn Nam cho biết, trong 2 năm 2016 - 2017, ngành thuế đã đạt được nhiều, kết quả tích cực. Cụ thể, về quy mô thu NSNN trong 2 năm 2016 - 2017, tổng thu cơ quan thuế quản lý đạt 1,91 triệu tỷ đồng, vượt 7,9% dự toán; tăng trưởng thu bình quân 11,8%. Về cơ cấu thu ngân sách tiếp tục có chuyển biến theo hướng bền vững hơn giai đoạn 2011 - 2015, thể hiện tỷ trọng thu nội địa 2 năm 2016 - 2017 chiếm khoảng 76,9% tổng thu NSNN. Mặc dù thấp hơn mục tiêu đề ra cho cả giai đoạn 2016 - 2020, nhưng đã cao hơn nhiều so với bình quân giai đoạn 2011 - 2015; thu ngân sách giảm dần sự phụ thuộc vào nguồn thu từ dầu thô, xuất nhập khẩu…

Cũng theo báo cáo của Tổng Cục Thuế, tổng thu do cơ quan thuế quản lý năm 2017 đạt 1.021.704 tỷ đồng bằng 105,5% dự toán (vượt 53.124 tỷ đồng), bằng 111,8% so với cùng kỳ, vượt 27.204 tỷ đồng so với số đã báo cáo tại Kỳ họp thứ Tư, QH Khóa XIV. Trong đó, riêng thu tiền sử dụng đất đạt 125.202 tỷ đồng, bằng 126,8% dự toán (vượt 61.502 tỷ đồng), tăng 26,8% so với cùng kỳ. Còn số thu không kể tiền sử dụng đất, cổ tức, lợi nhuận còn lại và xổ số đạt 742.889 tỷ đồng, bằng 94,9% dự toán (hụt 39.691 tỷ đồng).

Trong 2 năm qua, Tổng Cục Thuế cũng triển khai nghiêm túc công tác cải cách thủ tục hành chính thuế, hỗ trợ doanh nghiệp theo các Nghị quyết, Chỉ thị của Chính phủ và Bộ Tài chính với mục tiêu cắt giảm thủ tục hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử, tạo thuận lợi nhất cho người nộp thuế. Đơn cử, đã mở rộng khai thuế điện tử với 99,71% số doanh nghiệp và nộp thuế điện tử với 97,57% số doanh nghiệp. Triển khai cung cấp dịch vụ hoàn thuế điện tử cho tất cả người nộp thuế tại 63 tỉnh, thành phố; tiếp tục triển khai thí điểm cho hơn 200 doanh nghiệp thực hiện hóa đơn điện tử có xác thực của cơ quan thuế; cung cấp các dịch vụ điện tử trực tuyến cấp độ 3 trở lên đối với 127 thủ tục hành chính (trên tổng số 336 thủ tục hành chính).

Ghi nhận những thành tích Tổng Cục thuế đạt được trong thu NSNN, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển nêu rõ, một trong những kết quả nổi bật là trong năm 2017, riêng lĩnh vực ngành thuế quản lý, tổng thu đạt trên 1 triệu tỷ đồng, vượt 5,5% so với kế hoạch. Đây là thành tích lớn của ngành thuế trong thu NSNN. Thực tế, chỉ trong vòng 10 năm, thu NSNN đang tăng gấp 3 lần. Điều này thể hiện bước đi đúng và trúng của Nhà nước khi kiên trì thực hiện chính sách giảm thuế, giảm gánh nặng thuế, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển. Rõ ràng, việc tăng thu NSNN đến từ sự phát triển của nền kinh tế.

Sớm xây dựng luật về thuế tài sản?

Đánh giá cao những đóng góp tích cực của ngành thuế trong thực hiện nhiệm vụ thu NSNN, trong đó có nỗ lực cải cách thủ tục hành chính thuế đối với sự phát triển chung của nền kinh tế, song nhiều ý kiến dự cuộc làm việc cũng cho rằng, chính sách thuế hiện vẫn phức tạp, và còn những chính sách ưu đãi chưa thực sự phù hợp. Do đó, việc điều chỉnh các chính sách thuế trong tình hình mới hiện nay là rất cần thiết.

Đồng tình với việc cần tiếp tục hoàn chỉnh chính sách thuế, phù hợp với tình hình thực tiễn, song Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải đề nghị, việc điều chỉnh các chính sách thuế cần theo hướng bao quát nguồn thu, mở rộng cơ sở nguồn thu, thống nhất quản lý thu. Đặc biệt, cần bảo đảm để hệ số thu bớt phức tạp và dần dần theo thông lệ quốc tế. Và trong quá trình xây dựng các chính sách thuế cần nghiên cứu bảo đảm tính trung lập của thuế, tránh ưu đãi, miễn trừ tràn lan cũng như cẩn trọng trong việc đưa ra chính sách ưu đãi đặc thù. Vì rằng, khi đưa ra cơ chế đặc thù thì động chạm đến nhiều loại thuế, như thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt... “Ưu đãi thuế không cẩn thận sẽ dẫn đến tình trạng mất công bằng”, Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đức Hải thẳng thắn. Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đức Hải, để các chính sách thuế phát huy hiệu quả tích cực, cần xây dựng chính sách thuế thực sự đơn giản. Có như vậy, mới giảm bớt được các chi phí quản lý thuế không cần thiết.

Hoàn toàn ủng hộ lộ trình về chương trình xây dựng các chính sách thuế, song điều khiến Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đức Hải băn khoăn là trong lộ trình này chưa đề cập gì đến việc xây dựng thuế tài sản. Vậy, chúng ta có nghiên cứu xây dựng dự án Luật này hay không? Thực tế cho thấy, hiện thất thoát tài sản từ đất đai khá lớn. Nếu quản lý tốt những vấn đề liên quan đến thuế tài sản, thì đây sẽ là nguồn lực quan trọng của quốc gia. Do đó, cần sớm nghiên cứu vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đức Hải đề nghị.

Cũng từ góc độ thực tế, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách Trần Quang Chiểu ủng hộ việc Bộ Tài chính trình QH sửa đổi Luật Quản lý thuế và các luật về thuế. Tuy nhiên, theo Ủy viên thường trực Trần Quang Chiểu, chỉ nên trình sửa Luật về thuế nếu đã bao quát được nguồn thu. Cùng với đó, một yêu cầu rất quan trọng, đó là phải bảo đảm được tính trung lập của thuế. Bởi, chính sách thuế hiện đang phải gánh quá nặng các chính sách xã hội. Ngoài ra, chính sách thuế còn phải bảo đảm công bằng, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, không nên phân biệt giữa “doanh nghiệp to và doanh nghiệp bé”. Cho nên, vấn đề đặt ra là Bộ Tài chính nên tham mưu cho Chính phủ sớm nghiên cứu trình QH dự án Luật về thuế tài sản. Đây là vấn đề không khó, và các nước đã làm được, tại sao chúng ta lại không làm được, Ủy viên thường trực Trần Quang Chiểu nói.