Bảo đảm tính độc lập trong cơ chế phối hợp các cơ quan thuộc Trung tâm tài chính quốc tế

Tập trung cao độ xây dựng trụ sở, kết nối công nghệ

Thảo luận tại tổ, đa số ý kiến đại biểu ủng hộ chủ trương thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế (TTTCQT) tại Việt Nam và khẳng định sự cần thiết xây dựng và phát triển TTTCQT với đủ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn, phù hợp với tiến trình phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

ĐBQH Nguyễn Xuân Thắng (Quảng Ninh) khẳng định, trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã xác định cần phải có TTTCQT; đồng thời nêu rõ, đây là công cụ chiến lược tối ưu hóa nguồn tài chính và nâng cao vị thế của quốc gia trong bối cảnh hội nhập hiện nay.

“TTTCQT sẽ là cơ chế quan trọng để chúng ta có thể đưa được dòng đầu tư dịch vụ tài chính vào trong nền kinh tế dưới dạng đầu tư các dự án, các chương trình, các yêu cầu phát triển của đất nước. Cho nên, phục vụ cho tăng trưởng chính là phải có Trung tâm này, rất giống với mô hình hiện nay vừa mới thiết lập như Astana của Kazakhstan hay Rwanda ở châu Phi, dành cho những quốc gia hiện nay mới bắt đầu khởi động”, ĐBQH Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh.

Nêu rõ, hiện nay Chính phủ đã thống nhất và Bộ Chính trị đã cho ý kiến chỉ nên có một TTTCQT, ĐBQH Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, đây phải là một trung tâm tài chính thế hệ mới, chú ý tính cạnh tranh với các trung tâm khác (như ở Singapore, Hồng Kông…) để chúng ta có thể trở thành địa chỉ hấp dẫn về các dịch vụ tài chính, các dòng vốn đầu tư đặc biệt, đầu tư gián tiếp, nhất các quỹ đầu tư. Bên cạnh vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, ông cho rằng, nguồn vốn từ quỹ đầu tư gián tiếp vào trong nền kinh tế Việt Nam, nhất là thông qua các kênh không chính thức là rất lớn, do đó, cần lưu ý bảo đảm tính minh bạch và dẫn được nguồn vốn này vào các mục tiêu chiến lược Trung tâm tài chính.

“Vấn đề đặt ra là phải rõ các nhóm sản phẩm tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng hướng vào những sản phẩm nào? Ví dụ như Đà Nẵng tập trung vào tài chính xanh, Fintech, tài chính cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Khi giới thiệu định hướng cho các sản phẩm vào điều kiện đầu tư, những nhà đầu tư, doanh nghiệp và những nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến thị trường đó chứ không phải vì hai thành phố này cạnh tranh nhau cùng một nhóm sản phẩm”, đại biểu nêu dẫn chứng và đề nghị cần làm rõ nội dung này.

Băn khoăn về lộ trình thực hiện, đại biểu Nguyễn Xuân Thắng đề nghị, Chính phủ xây dựng Đề án về thành lập TTTCQT và sớm đi vào hoạt động. Quan trọng nhất là Trung tâm tài chính này được các nhà đầu tư coi đây là môi trường, điều kiện ưu đãi hấp dẫn để tham gia vào; cơ chế thể chế bảo đảm thuận lợi hóa cho các nhà đầu tư. Những dự án đó với nhóm sản phẩm của họ sẽ trở thành nguồn lực để đóng góp vào tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Đồng thời, cần tập trung cao độ để xây dựng cơ sở vật chất, trụ sở và các kết nối, đặc biệt là công nghệ, nền tảng số và chuyển đổi số…

Nhấn mạnh, cần làm rõ cơ chế để Trung tâm này cạnh tranh vượt trội, ĐBQH Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, chúng ta phải thiết kế những ưu đãi để khơi thông dòng vốn, phát triển dịch vụ tài chính vào kinh tế Việt Nam nhưng khi xử lý những vấn đề tranh chấp phải theo luật pháp quốc tế. Vì vậy, cần cân nhắc kỹ lưỡng, bảo đảm quản lý của Trung tâm này theo đúng với luật pháp Việt Nam; đồng thời phải tạo ra những thể chế vượt trội trên cơ sở theo chuẩn mực quốc tế.

Rõ cơ chế điều hành, chỉ đạo thống nhất trong vận hành

Ủng hộ chủ trương thành lập TTTCQT, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, cần tiếp tục hoàn thiện về sự cần thiết thành lập Trung tâm này trong bối cảnh yêu cầu đặt ra tăng trưởng kinh tế đạt 2 con số trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng bày tỏ đồng tình với việc thành lập một TTTCQT đặt tại 2 thành phố là TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng nhằm hỗ trợ, bổ trợ lẫn nhau. Đồng thời, cần có cơ chế về điều hành, chỉ đạo thống nhất để tránh cạnh tranh không lành mạnh.

Về mô hình, các cơ quan thuộc TTTCQT bao gồm: cơ quan điều hành; cơ quan giám sát; cơ quan giải quyết tranh chấp, trong quá trình thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã bày tỏ quan ngại về cơ chế phối hợp giữa bên trong và bên ngoài của cơ quan điều hành để bảo đảm tính độc lập quyết định ngay những vấn đề liên quan đến việc vận hành TTTCQT. Đặt câu hỏi về việc phối hợp giữa cơ quan Nhà nước, cơ quan giám sát ở trong và ngoài Trung tâm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, cần bảo đảm tính độc lập trong cơ chế phối hợp giữa bên trong với bên ngoài của cơ quan điều hành để giải quyết ngay những vấn đề cấp bách, cấp thiết cho Trung tâm này. Cùng với đó, cần phải làm rõ các mô hình quản lý trong mối quan hệ của Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc TTTCQT này với Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam…

Bên cạnh đó, về các chính sách đặc thù, các ý kiến cơ bản tán thành với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội; tuy nhiên, cần rà soát lại tổng thể các ưu đãi về thuế để bảo đảm tính hấp dẫn nhưng không chênh lệch quá cao, bảo đảm không vi phạm cam kết quốc tế; thủ tục hưởng ưu đãi cần đơn giản, minh bạch.