Bảo đảm chặt chẽ về trách nhiệm và bảo mật, khắc phục rủi ro về vận hành và dữ liệu

Nên quy định nguyên tắc chung, mang tính xuyên suốt trong hoạt động giám sát

Góp ý vào quy định về nguyên tắc trong hoạt động giám sát tại dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (sửa đổi), ĐBQH Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) đề nghị, không nên quy định nguyên tắc bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng Cộng sản Việt Nam với lý do Hiến pháp năm 2013 đã hiến định rất rõ vai trò lãnh đạo của Đảng trong mọi hoạt động chính trị - xã hội; các luật có liên quan như Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng quy định rất rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, do đó, không cần thiết đưa nguyên tắc này vào dự thảo Luật.

ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cũng đề nghị cân nhắc quy định nguyên tắc này do việc bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, sâu sắc của Đảng Cộng sản Việt Nam đã được quy định trong các văn bản hướng dẫn thi hành điều lệ Đảng, do vậy, không nên đưa vào dự thảo Luật.

Bên cạnh đó, đại biểu Mai Văn Hải cũng đề nghị cân nhắc lại nguyên tắc về bảo đảm hoạt động giám sát gắn kết với việc hoàn thiện chính sách, pháp luật; quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương. Đại biểu cho rằng, mục tiêu của giám sát là kết quả giám sát phục vụ cho việc hoàn thiện chính sách, pháp luật; quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương; do đó, không nên đưa nội dung này vào nguyên tắc trong hoạt động giám sát mà chỉ nên quy định những nguyên tắc chung, cốt lõi, mang tính xuyên suốt trong hoạt động giám sát.

Về quyền của chủ thể giám sát, đại biểu Mai Văn Hải nhận thấy quy định còn chung chung và đề nghị quy định cụ thể chủ thể nào ra nghị quyết, chủ thể nào ra kết luận và chủ thể nào ra kiến nghị?

Làm rõ trách nhiệm của cha mẹ, người giám hộ về đăng ký thường trú của người chưa thành niên

Góp ý vào dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự, ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) tán thành với nội dung sửa đổi tại khoản 2 Điều 21 Luật Cư trú (quy định tại khoản 5 Điều 4 dự thảo Luật) về hồ sơ đăng ký thường trú trường hợp người chưa thành niên về ở với cha mẹ, người giám hộ.
Theo đó, người chưa thành niên không phải có ý kiến đồng ý cho đăng ký thường trú của chủ hộ hoặc chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp với lý do quy định này bảo vệ quyền trẻ em được sống chung với cha mẹ hoặc người giám hộ mà không bị hạn chế bởi ý kiến của chủ hộ hoặc chủ sở hữu chỗ ở; bảo đảm nguyên tắc tránh can thiệp, gây khó dễ có thể dẫn đến việc cha mẹ hoặc người giám hộ bị từ chối, làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của trẻ em. Đại biểu cũng cho rằng, quy định này phù hợp với công ước quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam tham gia; giúp giảm bớt giấy tờ thủ tục hành chính và không làm phát sinh thời gian thực hiện thủ tục đăng ký thường trú.

Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ ra những nguy cơ nếu dự thảo Luật quy định việc không có ý kiến đồng ý của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp có thể dẫn tới phát sinh mâu thuẫn và tranh chấp về chỗ ở; tạo gánh nặng cho chủ sở hữu phải chấp nhận có thêm người đăng ký thường trú mà không có quyền quyết định; làm ảnh hưởng đến quản lý nhân khẩu và nguy cơ lợi dụng để đưa người chưa thành niên đến đăng ký thường trú tại nơi không thực sự ở nhằm trục lợi (như xin học, hưởng lợi các chính sách về an sinh hoặc chính sách khác). Xuất phát từ những lý do trên, đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị bổ sung quy định rõ trách nhiệm của cha mẹ, người giám hộ.

Về điều chỉnh thông tin cư trú trong cơ sở dữ liệu về cư trú, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng bỏ quy định trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày có quyết định của cơ quan có thẩm quyền thay đổi thông tin về hộ tịch, người có thông tin được điều chỉnh nộp hồ sơ đăng ký điều chỉnh thông tin có liên quan trong cơ sở dữ liệu về cư trú đến cơ quan đăng ký cư trú. Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm điều chỉnh thông tin về hộ tịch trong cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin; trường hợp từ chối điều chỉnh, thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Cùng với đó, dự thảo Luật bổ sung quy định khi có sự thay đổi thông tin về hộ tịch của cơ quan có thẩm quyền, thông tin thay đổi về hộ tịch của công dân được cập nhật về cơ sở dữ liệu về cư trú.

Tán thành với nội dung sửa đổi này, đại biểu Nguyễn Văn Huy cũng cho rằng, việc bỏ quy định 30 ngày và thay thế bằng cơ chế cập nhật tự động là xu hướng hợp lý, phù hợp với mục tiêu cải cách hành chính và đẩy mạnh chính quyền số.

Tuy nhiên, trong trường hợp hệ thống dữ liệu hộ tịch và dữ liệu cư trú chưa đồng bộ, chưa kết nối thành công thì việc cập nhật cũng sẽ bị gián đoạn dẫn đến thông tin không kịp thời và nếu thông tin cập nhật sai từ cơ sở dữ liệu hộ tịch sẽ dẫn đến sai sót trong cơ sở dữ liệu về cư trú.

Đại biểu cũng nêu thực tế hiện nay không phải mọi địa phương, mọi thông tin hộ tịch đều đã được số hóa đầy đủ. Nếu cơ sở dữ liệu gốc chưa đầy đủ thì tính chính xác, đồng bộ sẽ bị ảnh hưởng; bên cạnh đó là những rủi ro về bảo mật cũng như bảo vệ dữ liệu cá nhân, do việc tự động chia sẻ thông tin giữa các cơ sở dữ liệu nếu không có cơ chế kiểm soát truy cập sẽ dẫn tới việc lộ lọt thông tin.

Do vậy, để bảo đảm chặt chẽ về trách nhiệm cũng như bảo mật, nhằm khắc phục các rủi ro về vận hành và dữ liệu, đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị cần quy định rõ trách nhiệm của cơ quan đăng ký hộ tịch và cơ quan quản lý cư trú trong việc cập nhật, kiểm tra và đồng bộ dữ liệu. Cần xác định cơ chế xử lý khi xảy ra sai sót; đồng thời, đề nghị bổ sung quy định trường hợp cần thiết thì công dân được quyền chủ động yêu cầu điều chỉnh khi phát hiện dữ liệu chưa khớp.

Nên xác định cụ thể trường hợp bất khả kháng

Quan tâm đến dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp, ĐBQH Đỗ Đức Hiển (TP. Hồ Chí Minh) thấy rằng, khoản 1, Điều 6 dự thảo Luật cho phép Chánh án Tòa án nhân dân các cấp được áp dụng một số biện pháp khi thực hiện tố tụng trong tình trạng khẩn cấp, gồm: tạm hoãn việc xét xử; di chuyển địa điểm xét xử đến nơi phù hợp; áp dụng các biện pháp, hình thức, phương thức để xét xử cho phù hợp với điều kiện toàn khẩn cấp…

Đại biểu Đỗ Đức Hiển đề nghị cân nhắc đối với quy định giao cho người đứng đầu các cơ quan ban hành thông tư liên tịch để quy định về nội dung tố tụng trong tình trạng khẩn cấp; đồng thời, rà soát lại và quy định minh định những nội dung có thể điều chỉnh được trong luật để bảo đảm tính khả thi.

Về áp dụng sự kiện bất khả kháng, Điều 32 dự thảo Luật quy định rằng việc áp dụng các biện pháp trong tình trạng khẩn cấp (Điều 13, 14, 15) dẫn đến việc tổ chức, cá nhân không thể thực hiện nghĩa vụ thì được coi là sự kiện bất khả kháng.

Đại biểu Đỗ Đức Hiển cho rằng, cách quy định này quá rộng và có thể dẫn đến cách hiểu là áp dụng cả trong nghĩa vụ trách nhiệm dân sự và hình sự. Điều này chưa phù hợp với cách tiếp cận hiện hành của Bộ luật Dân sự và Luật Xử phạt hành chính (liên quan đến sự kiện khách quan, không thể lường trước, không thể khắc phục được).

Do vậy, đại biểu Đỗ Đức Hiển đề nghị sửa lại quy định này theo hướng nên có thêm điều khoản quy định cơ quan có thẩm quyền sẽ xác định đối với từng trường hợp cụ thể, trường hợp nào sẽ là bất khả kháng.