Thách thức phải nỗ lực vượt qua
Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy được thực hiện trong một khoảng thời gian rất ngắn, để kịp cho việc tổ chức đại hội Đảng các cấp theo đúng nhiệm kỳ, sẽ đặt ra những thách thức mà mọi cấp, mọi ngành, mọi cán bộ, công chức phải nỗ lực vượt qua.
Thứ nhất, về mặt tổ chức là một trong những vấn đề khó khăn nhất. Đó là việc xác định và giải quyết cho được tình trạng chồng chéo, trùng lặp chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị đang diễn ra khá phổ biến. Việc phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ là yêu cầu bắt buộc, phải được thực hiện một cách khoa học, bài bản và hợp lý, bảo đảm không bỏ sót nhiệm vụ, đồng thời kiên quyết chấm dứt tình trạng trùng lặp, lãng phí. Sự cản trở dễ xuất hiện bởi lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm, bởi việc phân công lại chức năng thường gặp phải sự phản ứng từ các cơ quan liên quan, đặc biệt là những đơn vị, cá nhân có nguy cơ bị cắt giảm quyền hạn hoặc thu hẹp quy mô.
Thứ hai, thách thức về mặt nhân sự. Tinh gọn bộ máy đồng nghĩa với việc cắt giảm biên chế và sắp xếp lại đội ngũ nhân sự theo lộ trình. Đây là vấn đề nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp, tác động đến công việc, tâm lý và quyền lợi của cán bộ, công chức. Cần có cơ chế, chính sách hợp lý, giải quyết thỏa đáng, việc tinh gọn nhân sự, nếu không dễ dẫn đến tình trạng mất niềm tin vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, thậm chí ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội, gây khó khăn lớn trong quá trình thực hiện cuộc cải cách toàn diện bộ máy của hệ thống chính trị.
Thứ ba, thách thức về mặt văn hóa và tư duy. Tâm lý e ngại thay đổi, tư duy “an phận”, sợ khó, tìm cách né tránh trách nhiệm, thiếu tinh thần đổi mới, sáng tạo vẫn còn là một hiện tượng phổ biến, đặc biệt trong các cơ quan bộ máy vốn có tính ổn định cao. Sự thay đổi đồng nghĩa với việc phá bỏ những “lối mòn”, đòi hỏi sự thích ứng với môi trường làm việc mới, áp lực công việc lớn hơn và yêu cầu về năng lực cao hơn.
Thứ tư, thách thức về chính sách. Mặc dù Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về tinh giản biên chế, song việc thực hiện còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Các quy định cụ thể vẫn còn những bất cập, chưa thực sự phù hợp với thực tiễn, chưa đáp ứng được yêu cầu của công cuộc tinh gọn bộ máy.
Hiệu lực hơn, gần dân hơn
Những thách thức mà cuộc cách mạng tổ chức bộ máy đặt ra là thật - và không nhỏ. Nhưng có một điều chắc chắn: nếu nhìn thẳng vào khó khăn, xác định rõ mục tiêu, hành động đồng bộ, nhân văn và quyết liệt, thì chúng ta không chỉ vượt qua mà còn tạo ra một bộ máy mới - hiệu lực hơn, gần dân hơn, xứng đáng hơn với kỳ vọng của thời đại.
Để tháo gỡ một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan, đơn vị - một thực trạng không chỉ gây lãng phí mà còn khiến người dân mệt mỏi, việc đầu tiên phải làm là thiết kế lại - không phải bằng kéo và hồ dán, mà bằng một tư duy hệ thống.
Hãy coi mỗi cơ quan như một “mắt xích” trong cỗ máy chung. Không thể chỉ sắp xếp trên giấy, mà phải “chạy thử” trong thực tế: xem cơ quan nào làm gì, phục vụ ai, đem lại kết quả gì. Sự chồng chéo chỉ có thể giải bằng đối thoại, trao đổi, và nhất là - sự vào cuộc mạnh mẽ của những người hiểu rõ nhất hoạt động bên trong từng tổ chức. Hãy để các nhà quản lý thực địa và chuyên gia độc lập cùng xây dựng “bản thiết kế tổ chức thông minh” - nơi mỗi cơ quan không chỉ được xác định nhiệm vụ, mà còn được đánh giá theo tiêu chí rõ ràng: hiệu quả công việc, mức độ phục vụ người dân, và khả năng phối hợp liên ngành.
Nhưng bộ máy dù được thiết kế lại tinh gọn đến đâu, nếu không đi kèm chính sách nhân sự hợp lý, sẽ rất dễ vấp phải lực cản từ chính bên trong”.
Bất kỳ sự tinh giản nào, nếu chủ động đặt con người vào trung tâm, thì thách thức sẽ trở thành động lực. Phải khẳng định: không ai bị “bỏ lại phía sau”. Những cán bộ dôi dư không phải là gánh nặng, mà là nguồn lực cần được “tái bố trí”, “tái đào tạo”, để phát huy ở vị trí phù hợp hơn - trong chính quyền số, dịch vụ công, các lĩnh vực xã hội khác. Cần có các gói hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp thực chất, các chương trình đào tạo kỹ năng mới và cơ chế khuyến khích chuyển dịch tự nguyện. Với những người ở lại bộ máy, cần thay đổi cách đánh giá công chức - từ “đủ ngày đủ tháng” sang “đủ hiệu quả và đủ sáng tạo”. Một cơ chế sử dụng người theo năng lực thực tế, không rập khuôn theo bằng cấp hay thâm niên, sẽ tạo ra một đội ngũ thực sự xứng tầm với bộ máy mới.
Không có cuộc cách mạng nào thành công nếu tâm lý chung là e ngại, thụ động. Điều quan trọng nhất lúc này không phải là thay bao nhiêu cơ quan, sáp nhập bao nhiêu đơn vị - mà là thay đổi cách nghĩ về phục vụ Nhân dân. Một chiến dịch truyền thông đồng hành với cải cách là rất cần thiết - nhưng không phải là tuyên truyền theo kiểu một chiều. Cần kể lại cuộc cách mạng này như một hành trình đổi mới sâu sắc: không phải để “bớt người” mà là để “thêm hiệu quả”, “gần dân hơn”; không phải hy sinh quyền lợi, mà là khẳng định trách nhiệm trước tương lai đất nước. Và để lan tỏa văn hóa đổi mới, cần đi từ những người đứng đầu. Khi lãnh đạo dám chịu trách nhiệm, dám thử cái mới, dám thay đổi chính mình - thì bộ máy sẽ chuyển động theo. Một nền công vụ hiện đại phải được nuôi dưỡng bằng khát vọng kiến tạo và tinh thần phục vụ.
Không thể tiến hành một cuộc cách mạng bằng hệ thống văn bản chồng chéo và rườm rà. Cần rà soát tất cả quy định liên quan đến phân cấp, phân quyền, tổ chức, nhân sự, để bảo đảm đồng bộ, rõ ràng, dễ thực thi. Việc lập các tổ công tác đặc biệt - quy tụ chuyên gia luật pháp, cán bộ thực tiễn và đại diện Nhân dân - sẽ giúp phát hiện nhanh các bất cập, đề xuất sửa đổi kịp thời, thay vì để mỗi địa phương tự loay hoay với văn bản “trên bảo dưới không nghe”.
Sau tất cả, điều cần nhất vẫn là một niềm tin mạnh mẽ: rằng chúng ta đang đi đúng hướng. Thay đổi mà để đất nước có cơ hội vươn xa, để từng người dân được phục vụ tốt hơn, để cán bộ được làm việc trong một môi trường xứng đáng hơn. Khi bộ máy gọn nhẹ, thông suốt, và phục vụ hiệu quả - thì không chỉ ngân sách được giải phóng, mà cả trí tuệ và tâm huyết của những người trong hệ thống cũng được giải phóng.
Và đó, chính là lý do vì sao cuộc cách mạng này - dù thách thức - lại rất đáng để thực hiện. Ngay bây giờ. Không thể chậm trễ hơn.
