Bài 1: Liều thuốc giúp doanh nghiệp phục hồi

Khó khăn chung của mọi phân xưởng

Chậm tiến độ giao hàng, chi phí sản xuất tăng cao, mất đi các khách hàng lâu năm, phải từ chối các đơn hàng mới do không đủ lực lượng sản xuất là những nguy cơ mà nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực may mặc, giày da, công nghiệp, thủy sản… đang phải đối mặt bởi tình trạng thiếu lao động vì dịch bệnh.

Phó Tổng Giám đốc, Tổng Công ty May 10 Bạch Thăng Long chia sẻ, trước và đặc biệt từ sau Tết Nguyên đán 2022, công ty bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh; số công nhân mắc Covid-19 tăng cao. Thậm chí, có đơn vị, 70% công nhân là F0 phải nghỉ việc từ 10 - 14 ngày. Tính bình quân cả công ty từ sau Tết đến nay, số người F0 chiếm khoảng 40%, điều này khiến các đơn hàng bị ảnh hưởng nặng nề. Công ty phải làm việc lại với các đối tác để xin kéo dài thời gian giao hàng.

Ông Long cho rằng, ngành dệt may, hay da giày, chế biến thủy sản là những ngành đặc thù, sản xuất phụ thuộc thời vụ, phụ thuộc vào thời gian giao hàng. Vì đặc thù nên trong Bộ luật Lao động đã quy định giờ làm thêm của ngành này cao hơn các ngành khác rất nhiều. Cụ thể, công nhân dệt may có thể làm thêm tối đa đến 40 giờ/tháng, 300 giờ/năm.

"Tuy số giờ làm thêm theo Luật đã cao hơn các ngành khác nhưng do đặc thù nên ngành dệt may rất mong nới giờ làm thêm. Không chỉ doanh nghiệp, mà hầu hết người lao động cũng có chung mong muốn như vậy" - Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty May 10 nhấn mạnh.

Là đơn vị chuyên sản xuất gạch men và nội thất, cung ứng 15% số gạch men xuất khẩu của cả nước, Công ty CP Catalan cũng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19. Ông Nguyễn Văn Nguyên, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Catalan chia sẻ, công ty có hơn 1.000 lao động, tuy nhiên, từ sau Tết có những thời điểm, 30% công nhân bị mắc Covid-19 nên năng suất sụt giảm nhiều và phải từ chối nhiều đơn hàng mới. Hiện tất cả các xí nghiệp của công ty đều đang sản xuất theo dây chuyền nên 30% người lao động nghỉ sẽ đồng nghĩa với việc năng suất có thể giảm từ 80 - 100%, vì có những công đoạn không có người làm và không thể ra thành phẩm.

“Để khắc phục tình trạng trên, công ty rất mong được nới giờ làm thêm cho công nhân lên 500 giờ mỗi năm chứ không tính theo tháng. Bởi, khối lượng công việc của doanh nghiệp sẽ phụ thuộc vào thời điểm và số lượng đơn hàng” - ông Nguyên đề xuất.

Hài hòa lợi ích giữa các đối tượng

Chia sẻ về chính sách tăng giờ làm thêm đối với lao động, ông Hà Tất Thắng, Cục trưởng Cục An toàn lao động, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, Bộ đã nhận được đề xuất của rất nhiều tổ chức, hiệp hội, doanh nghiệp về nới giờ làm thêm như dệt may, da giày, thủy sản, điện tử, các doanh nghiệp Nhật Bản... Trên cơ sở đó, Bộ đã trình Chính phủ để xây dựng Nghị quyết về thời gian làm thêm trong 1 tháng và trong 1 năm của người lao động.

Cụ thể, đề xuất nâng số giờ làm thêm trong 1 tháng của người lao động từ không quá 40 giờ lên không quá 72 giờ; số giờ làm thêm trong 1 năm của người lao động là không quá 300 giờ và được áp dụng cho tất cả các ngành, nghề, công việc.

"Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, để thực hiện chính sách thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, việc tăng giờ làm thêm trong thời điểm hiện nay như một giải pháp hỗ trợ khôi phục sản xuất, khắc phục những tổn thất do dịch Covid-19 gây ra cho người lao động và người sử dụng lao động trong hơn 2 năm vừa qua, góp phần phục hồi kinh tế - xã hội" - ông Hà Tất Thắng chia sẻ. 

Tuy nhiên, việc tăng giờ làm thêm cũng chỉ là tạm thời, trong thời gian ngắn và trước mắt là thực hiện trong năm 2022. Các doanh nghiệp khi tăng giờ làm thêm cần có sự cam kết rõ ràng về mức chi trả cho người lao động (phải cao hơn giờ làm hành chính), chế độ dinh dưỡng cho người lao động và quan trọng nhất cần dựa trên tinh thần tự nguyện và có thỏa thuận trước giữa người lao động và doanh nghiệp.

Còn theo nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân, tăng giờ làm thêm sẽ thúc đẩy năng suất lao động, doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, giải quyết hàng tồn đọng, tăng xuất khẩu, người lao động tăng thu nhập. Song, về lâu dài, sức khỏe người lao động có thể bị ảnh hưởng. Về mặt khoa học, cần theo dõi chặt chẽ để tính toán, xác định mức nào an toàn, đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp và bảo đảm sức khỏe cho người lao động. Các cơ quan nghiên cứu y học lao động cần theo dõi sát sao vấn đề tăng cường độ làm việc sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe, năng suất.

Từ góc độ của người sử dụng lao động, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty May 10 Bạch Thăng Long cho rằng, các công ty trước khi muốn tăng giờ làm thêm cần chuẩn bị sẵn nguồn lực để bảo đảm điều kiện tốt nhất cho người lao động. Bởi, tăng giờ làm là tăng chi phí sản xuất, tăng chi phí vận hành, nếu không chuẩn bị và có sự cân đối thu, chi sẽ gây ảnh hưởng tới cả doanh nghiệp và người lao động.