Âu Rạch Chanh - chờ ngày thông thuyền

Nối thông hành lang đường thủy quốc gia số 2

Ông Trần Quốc Bảo, Phó Tổng giám đốc Ban Quản lý các dự án đường thủy nội địa phía Nam cho biết, âu tàu Rạch Chanh có cấp kỹ thuật luồng đường thủy mức 3 (tương ứng phục vụ sà lan loại 2 x 400 tấn, tàu đến 300 tấn) và đáp ứng được 150.000 lượt tàu thuyền qua lại/năm. Âu tàu còn góp phần xả lũ, ngăn mặn trong mùa khô để điều tiết nguồn nước ngọt trong vùng Đồng Tháp Mười. Hành lang đường thủy quốc gia số 2 từ vùng Tứ Giác Long Xuyên qua Đồng Tháp Mười theo kênh Nguyễn Văn Tiếp về TP Hồ Chí Minh có chiều dài hơn 253km. Đây là tuyến đường thủy nhộn nhịp của vùng ĐBSCL để ghe tàu chở nông sản lên TP Hồ Chí Minh và chở vật liệu xây dựng ngược về lại. Tuy nhiên, để chống ngập mặn, những năm trước Bộ NN - PTNT đã xây dựng cống Rạch Chanh nên tuyến kênh này bị tắc. Nhằm khơi thông lại tuyến hành lang nhộn nhịp này, được sự tài trợ của Ngân hàng Thế giới, Bộ GT - VT đã thực hiện dự án Phát triển cơ sở hạ tầng ĐBSCL (dự án WB5). Sau một thời gian triển khai, đến nay toàn bộ 253km tuyến hành lang này đã được nạo vét. Trên tuyến có 18 cầu cũng đã được nâng cấp để bảo đảm tĩnh không thông thuyền.

Âu tàu Rạch Chanh được đầu tư với quy mô hiện đại: buồng âu dài 140m, rộng 19,5m, cầu vượt âu Rạch Chanh được xây dựng bằng bê tông cốt thép bề rộng 11,5m, khoang thông thuyền 6,5x30m bảo đảm cho cả phương tiện thủy và bộ lưu thông. Vào mùa lũ, nước từ kênh Nguyễn Văn Tiếp chảy về hạ nguồn. Hệ thống cửa âu sẽ được mở 24/24h. Các phương tiện khi lưu thông đến âu sẽ neo đậu chờ tại các vị trí cụ thể. Lực lượng chức năng sẽ điều tiết cho từng phương tiện qua âu theo một chiều. Sau khi phương tiện từ bên này qua hết thì sẽ điều tiết cho phía bên kia qua.

Vào mùa hạn, do nước mặn từ sông Vàm Cỏ Tây (hạ nguồn) lên cao, để tránh xâm nhập mặn lên thượng nguồn, hệ thống cửa âu sẽ được vận hành theo sự điều tiết. Khi cửa âu phía hạ nguồn mở, phương tiện được lưu thông vào buồng âu, cửa hạ nguồn sẽ đóng lại. Sau đó cửa âu phía thượng nguồn mở ra để phương tiện đi qua kênh Nguyễn Văn Tiếp. Cứ như vậy lần lượt các phương tiện sẽ được lưu thông qua âu một cách nhịp nhàng và tránh tình trạng xâm nhập mặn làm ảnh hưởng đến mùa màng. Dự kiến sau khi hệ thống âu Rạch Chanh đi vào hoạt động sẽ có khoảng từ 80.000 - 105.000 lượt phương tiện có tải trọng từ 300 đến 600 tấn lưu thông mỗi năm.

Mong chờ từng ngày

Là người có thâm niên trong ngành vận tải đường thủy, ông Trần Đỗ Liêm, Chủ tịch HTX Rạch Gầm, rất mong mỏi chờ ngày âu Rạch Chanh được thông thuyền. Ông Liêm cho biết phần lớn các phương tiện thủy dưới 500 tấn từ vùng Tứ Giác Long Xuyên, vùng Đồng Tháp Mười muốn về TP Hồ Chí Minh đều phải xuôi sông Tiền xuống kênh Chợ Gạo để đi qua sông Vàm Cỏ. Có một hướng đi khác là ra cửa biển rồi qua sông Soài Rạp để đi ngược lên các bến của TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên những phương tiện nhỏ đi ra cửa biển rất nguy hiểm, nhất là vào mùa gió chướng. Một số phương tiện phải đi ngược lên kênh 12 ở thượng nguồn, qua Tây Ninh để đi về TP Hồ Chí Minh với chặng đường rất xa. “Nếu âu Rạch Chanh được mở, phương tiện sẽ từ sông Tiền qua kênh Nguyễn Văn Tiếp đến âu Rạch Chanh qua sông Vàm Cỏ Tây rất thuận lợi, có thể rút ngắn hơn 30km nếu đi đến kênh Chợ Gạo”, ông Liêm nói.

 Còn ông Nguyễn Văn Tư, Giám đốc một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu nông sản đang đếm từng ngày chờ âu Rạch Chanh vận hành để tàu thuyền chở nông sản đến nhà máy của ông thuận lợi hơn. “Dự án hoàn thành đã tiết kiệm được rất nhiều thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Lòng kênh được nạo vét sâu, mở rộng, ghe thuyền chở nông sản thuận tiện và an toàn hơn rất nhiều”, ông Phú hồ hởi nói. Lãnh đạo Ban Quản lý các dự án đường thủy cho biết hiện tất cả các hạng mục đã được nghiệm thu hoàn thành để đưa vào sử dụng, đơn vị dự kiến trực tiếp quản lý âu tàu cũng đã tổ chức vận hành thử bảo đảm an toàn. Ban Quản lý các dự án đường thủy đã tiến hành thủ tục bàn giao cho Cục ĐTNĐ Việt Nam nhằm sớm đưa âu Rạch Chanh vào hoạt động trong những ngày tới.