An sinh xã hội:Nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản

Trao sinh kế để giải quyết tận gốc vấn đề

Xác định rõ rằng sinh kế ổn định là chìa khóa để giải quyết tận gốc vấn đề nghèo đói, Yên Bái đã có những chuyển biến mạnh mẽ trong cách thức hỗ trợ. Thay vì trao cho người nghèo các trợ cấp mang tính thụ động, tỉnh tập trung vào việc định hướng hỗ trợ các mô hình sản xuất theo hướng hàng hóa hoặc liên kết theo chuỗi giá trị, sản xuất cộng đồng. Sự thay đổi này đã mang đến một luồng gió mới, khơi dậy tinh thần chủ động, sáng tạo trong mỗi người dân.

Nhiều hộ nghèo đã bày tỏ sự đồng tình và đánh giá cao phương thức hỗ trợ này vì không chỉ giúp họ có thêm nguồn lực mà còn thay đổi tư duy, khuyến khích họ mạnh dạn xây dựng các mô hình sản xuất hàng hóa, sản phẩm hữu cơ, đặc sản, tận dụng tối đa tiềm năng sẵn có của địa phương và thích ứng với cơ chế thị trường. Điểm nổi bật là sự tăng cường liên kết chặt chẽ giữa hộ nghèo, hộ cận nghèo với các doanh nghiệp, hợp tác xã trong quá trình sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, từ đó tạo ra những sinh kế ổn định và lâu dài.

Giai đoạn 2021 – 2024, toàn tỉnh đã triển khai thành công 307 dự án, mô hình phát triển sản xuất, bao gồm 5 dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị và 302 dự án phát triển sản xuất cộng đồng, thu hút sự tham gia của 6.282 hộ gia đình. Bên cạnh đó, 217 lớp tập huấn đã được tổ chức, trang bị kiến thức và kỹ năng cho 5.428 người tham gia vào các dự án.

Quan điểm “trao cần câu” không chỉ thể hiện trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia mà còn được chứng minh bằng các nghị quyết của HĐND tỉnh. Giai đoạn 2021 - 2024, Nghị quyết số 69 và Nghị quyết số 05 của HĐND tỉnh đã hỗ trợ 4.241 cơ sở chăn nuôi theo hướng hàng hóa, hữu cơ; hỗ trợ 120 tổ hợp tác, hợp tác xã phát triển chăn nuôi trâu, bò; và triển khai 59 dự án liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị với tổng kinh phí hỗ trợ lên tới trên 150 tỷ đồng.

Đánh giá đúng mức độ thiếu hụt để hỗ trợ phù hợp

Song song với việc hỗ trợ sinh kế, tỉnh Yên Bái đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản cho người nghèo. Tỉnh đã huy động tối đa mọi nguồn lực, từ ngân sách Trung ương, địa phương đến việc xã hội hóa để hỗ trợ người nghèo nhiều mặt, từ nhà ở, việc làm đến y tế, giáo dục, nước sạch, thông tin... Mỗi lĩnh vực đều được cụ thể hóa bằng các mục tiêu rõ ràng, có chính sách hỗ trợ riêng và được các địa phương chủ động rà soát, đánh giá mức độ thiếu hụt để đưa ra các phương án hỗ trợ phù hợp.

Một điểm sáng trong công tác hỗ trợ nhà ở của tỉnh là việc ban hành Đề án hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo xây dựng, sửa chữa nhà ở từ năm 2023. Bên cạnh mức hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, tỉnh đã huy động thêm 20 triệu đồng/nhà đối với nhà xây mới và 10 triệu đồng/nhà đối với nhà sửa chữa từ nguồn lực xã hội hóa. Trong 3 năm qua, đã có trên 5.000 ngôi nhà được xây mới và sửa chữa, mang lại mái ấm an toàn, khang trang cho nhiều gia đình.

Đặc biệt, tỉnh Yên Bái đã ban hành nhiều chính sách đặc thù, mang tính tiên phong, thiết thực, nhằm giúp các hộ mới thoát nghèo sinh sống ở các xã đặc biệt khó khăn duy trì và đảm bảo sự bền vững của quá trình thoát nghèo, đặc biệt là khi các xã này đạt chuẩn NTM. Các chính sách này bao gồm: hỗ trợ tiền ăn trưa cho học sinh học 2 buổi/ngày tại các trường phổ thông dân tộc bán trú nhưng chưa đủ điều kiện hưởng chính sách theo Nghị định số 116 của Chính phủ; hỗ trợ tiền ăn và mua gạo cho học sinh bán trú thôi hưởng chính sách theo Nghị định số 116 kể từ thời điểm xã đạt chuẩn NTM; hỗ trợ ăn trưa cho trẻ em mẫu giáo khi xã được công nhận đạt chuẩn NTM; hỗ trợ mức đóng bảo hiểm y tế cho người dân thường trú tại các xã đặc biệt khó khăn khi xã đạt chuẩn NTM theo Nghị quyết số 37 ngày 8/7/2023 của HĐND tỉnh…

Trong thời gian tới, tỉnh Yên Bái xác định sẽ tiếp tục phát huy, nhân rộng các mô hình, cách làm hay và sáng tạo đã được triển khai. Tỉnh cũng nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực với phương châm hành động “giảm nghèo gắn với thực tế” và “giảm nghèo đến đâu chắc đến đó”. Đặc biệt, quan tâm đến yếu tố an toàn trong giảm nghèo với nhận thức rõ rằng, thước đo đánh giá sự bền vững của công tác giảm nghèo không chỉ nằm ở những con số thống kê mà còn ở mức độ và cách thức người dân, cộng đồng, chính quyền địa phương chủ động dự phòng, giải quyết các vấn đề rủi ro có thể xảy ra. Một yếu tố then chốt khác để bảo đảm tính bền vững của công tác giảm nghèo chính là việc không ngừng nâng cao năng lực, nhận thức của người dân, cộng đồng và chính quyền các cấp để xóa bỏ tư tưởng ỷ lại, trông chờ.