55 năm - minh chứng sống động cho mối quan hệ bền vững

Ngày 24.6.1967, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân Đông Dương bước vào giai đoạn cam go, ác liệt nhất, Việt Nam và Campuchia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Đây là một sự kiện lịch sử trọng đại trong quan hệ giữa hai nước và là “Biểu hiện rực rỡ của mối tình hữu nghị thân thiết và tình đoàn kết chiến đấu, một nhân tố tích cực trong việc giữ gìn hoà bình ở Đông Dương và Đông Nam Á”, như lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bức Điện gửi Quốc trưởng Norodom Sihanouk ngày 23.6.1967. 

Trải qua nhiều thăng trầm và biến cố của thời đại trong suốt chặng đường lịch sử 55 năm, khó khăn chồng chất khó khăn, song dưới sự chỉ đạo đúng đắn, sáng suốt của lãnh đạo cấp cao hai nước, nhân dân Việt Nam và nhân dân Campuchia luôn kề vai sát cánh, đoàn kết và hợp tác giúp đỡ lẫn nhau, kể cả hy sinh xương máu của mình trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do xóa bỏ chế độ diệt chủng tàn bạo và đồng sức đồng lòng dựng xây đất nước hòa bình, ổn định và phát triển.

Điều đó liên tục được lãnh đạo Đảng, Nhà nước hai nước khẳng định. Trong chuyến thăm cấp Nhà nước đến Campuchia của Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc, từ ngày 21 đến ngày 22.12.2021, mở đầu cho Năm Hữu nghị Việt Nam - Campuchia 2022, Lãnh đạo cấp cao hai nước đánh giá: “Trong 55 năm qua, quan hệ hai nước phát triển toàn diện, gắn bó, ngày càng hiệu quả và thực chất, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước”; đồng thời, một lần nữa khẳng định: “Hai nước phải ưu tiên tiếp tục củng cố và phát triển quan hệ giữa hai nước theo phương châm láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, phát triển bền vững và thịnh vượng ở khu vực; nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, giáo dục nhân dân, nhất là thế hệ trẻ hai nước về truyền thống đoàn kết, hữu nghị và tin tưởng lẫn nhau giữa hai dân tộc…”.

Trong những năm qua, dù tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, song với nỗ lực của hai bên, quan hệ giữa Việt Nam với Campuchia tiếp tục có những bước phát triển quan trọng cả chiều rộng lẫn chiều sâu, trở thành một nhân tố quan trọng góp phần tạo dựng môi trường hòa bình, ổn định lâu dài để đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao vị thế của mỗi nước, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Quan hệ chính trị là kim chỉ nam

Quan hệ chính trị giữa Việt Nam và Campuchia được tăng cường, giữ vai trò nòng cốt, định hướng trong tổng thể quan hệ giữa hai nước. Hai bên duy trì và phát huy hiệu quả các cơ chế phối hợp giữa hai nước;  tăng cường trao đổi các chuyến thăm, các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc giữa lãnh đạo cấp cao và các cấp; ngay cả trong bối cảnh dịch Covid-19, hai bên cũng có các hình thức linh hoạt như điện đàm, hội đàm trực tuyến.

Hai bên cũng ký kết nhiều văn kiện hợp tác quan trọng giữa Chính phủ hai nước, giữa các bộ, ban, ngành, tạo hành lang pháp lý thuận lợi thúc đẩy quan hệ hợp tác, góp phần tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong việc triển khai các thỏa thuận.

 Hai bên cũng phối hợp tổ chức tốt các ngày lễ quan trọng của hai Đảng, hai nước như: Kỷ niệm ngày Chiến thắng chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và cùng quân dân Campuchia chiến thắng chế độ Khmer Đỏ diệt chủng;  kỷ niệm sự kiện “Con đường đánh đổ chế độ diệt chủng” của Thủ tướng Hun Sen…

Hai bên đã ký kết nhiều văn kiện làm cơ sở cho việc phát triển hợp tác toàn diện. Hai bên thường xuyên tiến hành các chuyến thăm, gặp gỡ, tiếp xúc giữa lãnh đạo cấp cao và các cấp thông qua các hình thức linh hoạt, ngay cả trong bối cảnh dịch Covid-19. Các cơ chế hợp tác song phương, nhất là các cơ chế quan trọng như Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Campuchia về hợp tác kinh tế, văn hóa, khoa học và kỹ thuật, Hội nghị Hợp tác và Phát triển các tỉnh biên giới Việt Nam - Campuchia… tiếp tục phát huy hiệu quả tích cực.

Hợp tác quốc phòng, an ninh là trụ cột

Trên nền tảng quan hệ chính trị tốt đẹp, các lĩnh vực hợp tác song phương Việt Nam - Campuchia những năm gần đây được đẩy mạnh. Hợp tác quốc phòng, an ninh ngày càng đi vào chiều sâu, là trụ cột quan trọng trong quan hệ hai nước.

Hai bên phối hợp chặt chẽ giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở mỗi nước; thực hiện tốt Nghị định thư về quốc phòng và Kế hoạch tác nghiệp hàng năm về quốc phòng, an ninh giữa hai Bộ Quốc phòng, Bộ Công an Việt Nam với Bộ Nội vụ Campuchia. Hai bên hợp tác xây dựng tuyến biên giới ổn định và phát triển bền vững; khẳng định nguyên tắc không cho phép bất cứ lực lượng nào sử dụng lãnh thổ của nước này để chống phá nước kia; phối hợp trao đổi các nhóm: tăng cường chia sẻ kinh nghiệm chuyên môn, nghiệp vụ; tổ chức cứu hộ cứu nạn ở khu vực biên giới; duy trì tuần tra chung trên biển, trên bộ; kịp thời ngăn chặn và đấu tranh có hiệu quả các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch;  phối hợp ngăn chặn các loại tội phạm xuyên quốc gia, nhất là tội phạm ma túy; hợp tác chặt chẽ trong công việc tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh trong ​​chiến tranh tại Campuchia…

Về vấn đề phân giới, cắm mốc biên giới, Việt Nam và Campuchia đã đạt được những thành quả quan trọng, trong đó sự kiện nổi bật là lễ khánh thành cột mốc 314, cột mốc có số thứ tự cuối cùng trên tuyến biên giới đất liền, được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 45 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Campuchia năm 2012. Tháng 10.2019, hai bên ký Hiệp ước bổ sung và Nghị định thư ghi nhận thành quả phân giới, cắm mốc 84% biên giới trên bộ và tổ chức trao nhận bản đồ địa hình biên giới. Việc ký kết hai văn kiện pháp lý này có ý nghĩa to lớn, đặt nền tảng để hai nước duy trì ổn định, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực biên giới chung. Hai bên nỗ lực sớm hoàn thành 16% khối lượng công tác phân giới, cắm mốc còn lại.

Hợp tác kinh tế và các lĩnh vực khác đi vào chiều sâu

Việt Nam hiện có 188 dự án đầu tư sang Campuchia còn hiệu lực, với tổng số vốn đăng ký khoảng 2,846 tỷ USD, duy trì vị trí đứng đầu trong ASEAN và nằm trong nhóm 5 nước có đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Campuchia. Hoạt động đầu tư của Việt Nam tại Campuchia chủ yếu trong các lĩnh vực nông nghiệp, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, viễn thông..., đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống, tăng thu ngân sách, thúc đẩy phát triển hạ tầng và tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động Campuchia. Hiện nay, Campuchia có 21 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng số vốn đăng ký là 64 triệu USD, đứng thứ 54 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Về thương mại, bất chấp những khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra, tổng kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - Campuchia vẫn tiếp tục tăng trưởng tích cực, năm 2021 đạt 9,3 tỷ USD; tăng 84% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Campuchia đạt 4,7 tỷ USD; nhập khẩu từ Campuchia đạt 4,6 tỷ USD.  Điểm đáng chú ý là Campuchia vẫn giữ vị trí là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam trong khu vực ASEAN (sau Thái Lan). Hoạt động thương mại giữa Việt Nam và Campuchia được xúc tiến bằng nhiều thỏa thuận, biên bản ghi nhớ, các diễn đàn doanh nghiệp, hội chợ triển lãm...

Hợp tác trong các lĩnh vực khác như nông nghiệp, giao thông vận tải, giáo dục - đào tạo… được hai bên quan tâm và tích cực thúc đẩy. Hợp tác giữa các ban, bộ, ngành, cơ quan của Quốc hội, đoàn thể và các tổ chức nhân dân tiếp tục được đẩy mạnh và đi vào thực chất hơn. Quan hệ hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau giữa các địa phương, nhất là các địa phương có chung biên giới tiếp tục được mở rộng; thúc đẩy hơn nữa trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, chăm sóc y tế, đào tạo phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn tại các khu vực biên giới hai nước.

Phát huy tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ những khó khăn trong bối cảnh dịch Covid-19 tại mỗi nước, Việt Nam và Campuchia hỗ trợ lẫn nhau kịp thời, hiệu quả trong công tác phòng chống dịch, đồng thời nối lại đường bay thương mại trực tiếp, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư và du lịch song phương...

Thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế, Việt Nam và Campuchia luôn tích cực phối hợp tại các diễn đàn quốc tế và khu vực, nhất là trong khuôn khổ ASEAN, Liên Hợp Quốc và các cơ chế hợp tác tiểu vùng Mekong… góp phần giữ vững hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.