Từ hợp tác phát triển sang đối tác bình đẳng
Phần Lan là quốc gia có vị trí, vai trò quan trọng ở Bắc Âu và Baltic với nhiều ngành kinh tế mũi nhọn như viễn thông điện tử, công nghiệp gỗ giấy, đóng tàu và vận tải biển; GDP năm 2020 đạt 271,2 tỷ USD, thu nhập bình quân 47.910 USD (đứng thứ 31 thế giới). Phần Lan có đường lối đối ngoại trung lập tích cực, dành ưu tiên quan hệ với các nước láng giềng trong khu vực Bắc Âu, Baltic, coi trọng chính sách viện trợ và hợp tác phát triển là một phần quan trọng trong chính sách đối ngoại.
Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1973 đến nay, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Phần Lan được duy trì và phát triển tốt đẹp. Hai nước trải qua giai đoạn chuyển đổi nhanh chóng từ hợp tác phát triển sang quan hệ đối tác bình đẳng dựa trên thương mại, đầu tư và giao lưu nhân dân ngày càng sâu rộng.
Phần Lan ủng hộ Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước trước đây cũng như công cuộc xây dựng, phát triển đất nước ngày nay với nhiều hình thức như: liên tục viện trợ không hoàn lại và không áp đặt các điều kiện chính trị trong chính sách viện trợ với tổng viện trợ đến nay đạt khoảng 340 triệu USD. Phần Lan cũng là quốc gia ủng hộ Liên minh châu Âu (EU) trao Quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam, không ủng hộ việc áp đặt thuế chống bán phá giá lên giày mũ da của Việt Nam xuất khẩu vào EU. Từ năm 2019, tài trợ của Phần Lan dành cho Việt Nam chủ yếu dưới hình thức tín dụng ưu đãi. Đầu năm nay, hai bên đã ký Thỏa thuận khung về việc triển khai Công cụ hỗ trợ đầu tư công (PIF) của Phần Lan tại Việt Nam. Chính phủ Phần Lan cấp vốn vay cho các dự án tại Việt Nam trong các lĩnh vực như môi trường, năng lượng sạch, đô thị thông minh, xã hội (y tế, đào tạo), khoa học công nghệ….
Kim ngạch thương mại giữa hai nước liên tục tăng trong những năm gần đây, đạt 337,4 triệu USD trong năm 2020. Đến hết tháng 5.2021, kim ngạch hai chiều đạt 227,63 triệu USD. Tuy hợp tác đầu tư giữa hai nước còn khiêm tốn nhưng hợp tác trong các lĩnh vực mới như khoa học công nghệ, môi trường, năng lượng sạch được đẩy mạnh trong thời gian gần đây, phù hợp với tiềm năng và nhu cầu của hai bên.
Từ tháng 3.2017, Phần Lan đã công bố Chiến lược quốc gia mới về hợp tác phát triển song phương giai đoạn 2016-2020 với Việt Nam, được xây dựng trên cơ sở quan hệ hai nước đang trong giai đoạn chuyển đổi, nhằm mục tiêu thay thế dần hợp tác phát triển bằng hợp tác cùng có lợi, dành ưu tiên nhiều hơn cho một số lĩnh vực thế mạnh của Phần Lan, gồm cung cấp nước sạch và an toàn, phát triển công nghiệp rừng, công nghệ và đổi mới sáng tạo, năng lượng và các giải pháp năng lượng sạch, giáo dục đào tạo, y tế...
Hai bên cũng tích cực triển khai “Chương trình đối tác đổi mới sáng tạo Việt Nam - Phần Lan” và đạt được những kết quả tích cực. Từ tháng 10.2018, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng Bộ Kinh tế và Việc làm Phần Lan đã ký kết “Bản nghỉ nhớ hợp tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo”. Việt Nam hiện có khoảng 2.500 du học sinh tại Phần Lan, nằm trong nhóm 10 nước có số lượng du học sinh đông nhất tại đất nước này. Cộng đồng người Việt Nam tại Phần Lan hiện khoảng hơn 10.000 người, luôn đoàn kết, gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau, tuân thủ pháp luật nước sở tại và hướng về quê hương đất nước.
Cùng với những kết quả trong quan hệ song phương, quan hệ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Nghị viện Phần Lan được duy trì tốt đẹp thông qua trao đổi Đoàn cấp cao và các cấp. Sau chuyến thăm chính thức Phần Lan của Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh vào năm 1993 và chuyến thăm chính thức Việt Nam năm 2010 của Chủ tịch Quốc hội Phần Lan Sauli Niinisto, nhiều Đoàn cấp Phó Chủ tịch Quốc hội, các Ủy ban của Quốc hội Việt Nam đã thăm và làm việc với các cơ quan Quốc hội Phần Lan. Trong khuôn khổ hợp tác đa phương, Quốc hội hai nước đã duy trì tiếp xúc, phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện khu vực và quốc tế, như Liên minh Nghị viện thế giới, Diễn đàn đối tác nghị viện Á - Âu (ASEP)…
Tăng cường hợp tác nghị viện trong khuôn khổ song phương và đa phương
Trong chuyến thăm chính thức Phần Lan lần này, dự kiến Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ chào xã giao Tổng thống Sauli Niinistö, hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Anu Vehvilainen và hội kiến Thủ tướng Sanna Marin. Tại các cuộc tiếp xúc cấp cao, dự kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ trao đổi với các nhà lãnh đạo Phần Lan về quan hệ hợp tác song phương và các lĩnh vực hợp tác chiến lược giữa hai nước; trao đổi phương hướng tăng cường hợp tác giữa Quốc hội hai nước trong khuôn khổ song phương và đa phương, cũng như trao đổi về các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm; thúc đẩy hợp tác về ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, hợp tác trong các lĩnh vực mà Việt Nam đang có nhu cầu và Phần Lan có thế mạnh như chuyển đổi số, kinh tế xanh, công nghiệp xử lý chất thải và nước sạch…
Đặc biệt, về hợp tác thương mại, đầu tư, Chủ tịch Quốc hội sẽ trao đổi với các nhà lãnh đạo Phần Lan về việc phối hợp chặt chẽ để khai thác tối đa các cơ hội hợp tác từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA), những vấn đề phía Phần Lan quan tâm để sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVIPA). Các thành viên Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam cũng sẽ có các cuộc gặp với các đối tác của Phần Lan về việc phê chuẩn EVIPA, để Hiệp định quan trọng này song hành với EVFTA đã có hiệu lực hơn một năm qua thực sự tạo nên “đại lộ kinh tế” mang lại lợi ích cho cả Việt Nam và EU, cũng như nước thành viên EU. Việt Nam cũng mong muốn Phần Lan tiếp tục ủng hộ tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam - EU; trao đổi các nội dung hợp tác về kiểm soát dịch Covid - 19 gắn với phục hồi sau đại dịch, chuyển đổi nền kinh tế, trong đó có hợp tác cung cấp, nhượng và chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine, thuốc và các vật tư y tế liên quan tại Việt Nam.
Trong khuôn khổ chuyến thăm, Chủ tịch Quốc hội cũng sẽ gặp một số doanh nghiệp lớn của Phần Lan, dự tọa đàm bàn tròn với một số doanh nghiệp về tiềm năng, cơ hội hợp tác giữa hai nước, doanh nghiệp hai nước. Qua các hoạt động này của Chủ tịch Quốc hội và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam khẳng định rõ nét chủ trương của Việt Nam duy trì môi trường ổn định, chính sách thu hút đầu tư nước ngoài cởi mở, là điểm đến an toàn cho các nhà đầu tư. Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà cho biết, trong khuôn khổ chuyến thăm, dự kiến một số dự án đầu tư cũng sẽ được các doanh nghiệp của 2 bên ký kết và triển khai trong thời gian tới. Các dự án này đều phù hợp với điều kiện, khả năng của Việt Nam cũng như phù hợp với các chủ trương, kế hoạch chuyển đổi mô hình kinh tế của Việt Nam sau đại dịch.
Với các hoạt động cấp cao và các hoạt động gặp gỡ trực tiếp với các doanh nghiệp, đối tác, chuyến thăm chính thức Cộng hòa Phần Lan của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam được các nhà lãnh đạo Phần Lan mong đợi và tin tưởng sẽ tiếp tục thúc đẩy quan hệ giữa Nghị viện Phần Lan và Quốc hội Việt Nam nói riêng và giữa hai nước nói chung, tạo dấu mốc mới trong quan hệ hai nước.
