Sự đồng điệu cảm xúc giữa nhà báo, nhà thơ

Những nhà báo, nhà thơ tri âm, tri kỷ thường trân trọng đón nhận những bài thơ, từng tập thơ của nhau vừa “ra lò”. Đó không chỉ là sự sẻ chia, đồng điệu về cảm xúc, những vấn đề “nhân tình thế thái”, mà còn là sự thành tâm học hỏi nhau trên bình diện nghề nghiệp. Trong tập thơ “Xanh mãi” xuất bản năm 2019 (Nhà xuất bản Văn học) của nhà báo, nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh, ta bắt gặp các bài bình thơ, mà nhà phê bình văn học Minh Châu gọi đó là phương pháp “dùng thơ để phê bình thơ”. Đấy là các bài bình về các tập thơ: “Hoa tường vi” của Bằng Việt; “Tiếng chim trong vườn” của Trần Thế Tuyển; “Vào mùa trăng” của Hà Minh Đức; “Biển giờ không còn mặn” của Trần Gia Thái; “Hai và bốn và những bài thơ khác” của Hà Cừ; “Trong tĩnh tại và 100 sát na” của Lê Thành Nghị; “Thản nhiên xanh” của Đỗ Phú Nhuận... đã gây sự quan tâm của các nhà phê bình và người sáng tác thơ.

Chung nỗi niềm, gửi chia sẻ

Song, không chỉ quan tâm từng tập thơ của các đồng nghiệp thân thiết, mà hằng ngày, Hồng Vinh đều dành thời gian đọc các trang thơ trên nhiều báo có chuyên trang Văn hóa - Văn nghệ. Và khi phát hiện bài nào tâm đắc, ông lập tức có những vần thơ chia sẻ với từng tác giả. Với Trung tướng, nhà thơ Hữu Ước, vượt lên nỗi đau người vợ qua đời gần 10 năm qua, anh vẫn lấy sáng tác để khỏa lấp nỗi buồn. Cho dù như vậy, trong nhiều bài thơ, anh vẫn không giấu được chút buồn man mác khi đề cập “nhân tình thế thái”. Nhân đọc bài “Đường” đăng trên Văn nghệ Công an, Hồng Vinh chia sẻ: Có thể anh “một mình” với thơ/ Nhưng không một mình giữa thế gian này/ Bao tình anh dành cho bè bạn/ Xóa suy tư và dằn vặt thương đau/ Vẫn đây - một Hữu Ước dãi dầu/ Sống cuộc đời nghĩa nặng tình sâu...

Với Trần Gia Thái, người diết da tình đất, tình người nơi đồng chiêm trũng Bình Lục (Hà Nam), thơ anh đau đáu nỗi nhớ đấng sinh thành và nơi chôn nhau, cắt rốn. Hồng Vinh chia sẻ: Anh lại về thăm ao làng/ Dù cạn nước, bèo vẫn còn mấy vạt/ Tuổi thơ anh bao lần ngụp lặn/ Tay mẹ kỳ lưng/ Khăn cha lau tóc/ Vết roi còn hằn mông!

Với Trần Thế Tuyển, có lẽ Hồng Vinh đọc nhiều bài thơ nhất trong đường đời sáng tác của thi sĩ họ Trần, vốn là người lính, mà Hồng Vinh cùng có nỗi niềm gian lao nhưng đầy hào sảng từ những tháng năm vào Trường Sơn trải qua cảnh bom rơi đạn nổ, ranh giới giữa cái sống và cái chết thật mong manh. Đọc bài thơ “Cứ để nguyên như thế”, Hồng Vinh viết gửi Tuyển: Cứ để nguyên như thế/ Em đi vào trang thơ/ Cứ để nguyên như thế/ Em đẹp mãi đến giờ/ Và với anh em mãi/ Là người đẹp trong mơ/ Qua tháng ngày gian khổ/ Đánh giặc vẫn làm thơ. Những “vỉa chìm, góc khuất” trong tâm hồn thi sĩ họ Trần, đọc bài “Lối mòn”, Hồng Vinh phát hiện và tinh tế cảm thông: Anh tìm về thuở hoang tàn/ Bao em đã khóc ghen hờn vì anh/ Anh tìm hình ảnh một đêm/ Vội xa bè bạn đem hồng đến trao/ Song hành chưa phải "bên nhau"/ Anh tìm đường tắt - nỗi đau nhân tình.

Đọc bài "Biển" của Hà Cừ trên Văn nghệ xuân Canh Tý, Hồng Vinh viết: Nếu anh "xé nỗi niềm thành muôn mảnh"/ Em bám víu vào đâu giữa con sóng bạc đầu/ Đã cô đơn lại cô đơn mãi mãi/ Mùa xuân này hờn giận trao ai. Với Lê Mạnh Tuấn, Hồng Vinh phát hiện cách ví von có phần độc đáo trên báo Văn nghệ: Có cái gì mỏng manh mà sắc nhọn/ Có cái gì trầm tư mà lắng sâu/ Anh kiệm lời cả khi Xuân đến/ Nên dàn hoa chỉ hé nụ bao năm!…

Trả ơn đời bằng những vần thơ

Nhà thơ Quang Hoài, một trong những người cao niên trong làng thơ, nhưng thơ ông vẫn trẻ trung, đằm thắm, mượt mà, đặc biệt viết về tình yêu lứa đôi. Đọc bài “Cơn gió thoảng qua”, Hồng Vinh đã viết tặng ông: Ngã rẽ cuộc đời em biết mình phận mỏng/ Nhưng bốn mùa mơ cứ giống nhau/ Gương mặt anh hiền hòa cùng nụ cười đôn hậu/ Bờ vai anh - điểm tựa suốt đời em. Trần Mai Hưởng viết nhiều bài thơ tình, nhưng với bài “Hồn nước”, Hồng Vinh tặng anh: Hồn nước trong bình yên dáng em/ Cứ chập chờn trang viết đêm đêm/ Cứ bay bổng hồn thơ mỗi sớm/ Và bóng em lồng quyện trang văn…

Từ ngày đảm nhiệm vai trò quản lý một tờ báo có nhiều ấn phẩm, Phạm Khải hầu như không có thời gian dành cho thơ, nhưng nhân chuyến đi lên vùng cao tặng quà bà con vùng biên tình nghĩa, gặp lại người thân, anh viết những vần thơ trữ tình, vạm vỡ như người được tiếp chất men rượu ấm nồng. Hồng Vinh tặng Khải: Khi rượu đã rót tràn/ Vòm ngực nào đảo hoang bão táp/ Bảy năm rồi xa nhau/ Men rượu nồng ngày ấy/ Nghiêng ngả thuyền em - anh… Những ngày rời xa biên giới/ Trang thơ anh vằng vặc một vầng trăng/ Xua đơn côi và thắp lửa lòng...

Xem báo thấy bài giới thiệu tập thơ "Nhớ núi", Hồng Vinh viết mấy câu thơ gửi Uông Thế Biểu ở Đà Lạt: Núi vẫn là núi cũ/ Thơ lại trẻ hơn xưa/ Bao hoàng hôn đi qua/ Giữa đồi thông vi vút... Một sông Hãn bình lặng/ Một cao nguyên thắm hoa/ Gọi anh về với núi/ Nơi suối nguồn thi ca...

Ngày đầu tháng 6 này, Phan Huy, nguyên Trưởng Cơ quan thường trú báo Nhân Dân tại Đồng bằng sông Cửu Long từ Cần Thơ ra Hà Nội tặng bạn báo, bạn thơ cuốn “Ngược bên sông Mơ” vừa xuất bản, Hồng Vinh viết mấy dòng cảm nghĩ tặng tác giả: Anh ngược bến sông Mơ/ Em xuôi dòng sông Hậu/ Lửa tình ta nhen lâu/ Hòa vào con sóng cuộn. Hồng Vinh hiểu nỗi canh cánh bên lòng của Phan Huy về duyên nợ thơ ca nên đã tâm tình: Cuộc đời làm nên “nong kén” từ bãi dâu xanh, bây giờ phải trả ơn bằng việc “nhả tơ” bền bỉ: Khi tơ trút kiếp tằm/ Còn bãi dâu xanh mướt/ Sinh sôi nhiều nong kén/ Dệt vần thơ đằm sâu… Kết bài thơ, Hồng Vinh viết: Đời anh và đời em/ Cùng song hành bao chặng/ Gói vào trang thơ này/ Theo sông Mơ huyền thoại…

Viết đến đây, tôi bỗng nhớ và tâm đắc câu chuyện cảm động về tiếng đàn Bá Nha - Tử Kỳ, một động lực sống, gắn kết con người hướng tới những điều tốt đẹp của Đời dành cho những đồng nghiệp làm báo, làm thơ!

Đinh Viên