Khởi động bầu cử Tổng thống Argentina

Bước lùi của Tổng thống đương nhiệm

Theo WSJ, vị Tổng thống thân doanh nghiệp Mauricio Macri đang chịu bước tụt lùi đầu tiên, báo hiệu khả năng tái cử giảm và cơ hội đang nghiêng về các đối thủ cánh tả. Cụ thể, ông chỉ nhận được 32% số phiếu ủng hộ so với 47% của đối thủ Alberto Fernandez sau khi 80% số phiếu đã được kiểm. Ông Fernandez là thành viên Phong trào Peron, một phong trào dân túy do huyền thoại Eva Peron (Evita) và chồng - cố Tổng thống Juan Domingo Perón sáng lập. Liên danh Phó Tổng thống với ông Fernandez là cựu Tổng thống Cristina Kirchner, người theo chủ nghĩa dân tộc. Nhiều người Argentina tin rằng, bà đang kêu gọi phe đối lập trỗi dậy.

Bản thân Tổng thống Marci thừa nhận, ông và người liên danh đã không nhận được số phiếu như kỳ vọng. Theo nhiều nhà phân tích, cuộc bỏ phiếu sơ bộ cuối tuần qua có thể gây biến động cho nền kinh tế lớn thứ 3 của khu vực Mỹ - Latin sau khi Argentina và 3 quốc gia Nam Mỹ khác đạt được thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu, vốn sẽ giúp mở cánh cửa kinh tế của Argentina - bị phương Tây coi là một trong những quốc gia khép kín nhất thế giới. Ông Fernado từng chỉ trích thỏa thuận trên đã đấm một đòn chí mạng vào ngành công nghiệp được bảo hộ của Argentina.

Trong suốt 2 nhiệm kỳ Tổng thống kết thúc vào năm 2015, bà Kirchner đã thực hiện chính sách quốc hữu hóa doanh nghiệp, thực hiện kiểm soát giá cả. Tuy nhiên các quyết sách của bà không giúp quốc gia Nam Mỹ trả được nợ. Chính quyền của bà còn bị hủy hoại bởi một số vụ bê bối tham nhũng. Thậm chí, cựu nữ lãnh đạo này đang phải đối mặt với phiên tòa cáo buộc tham nhũng mà bà luôn phủ nhận.

Chính vì vậy, trong nỗ lực tái cử thời gian tới, Tổng thống đương nhiệm Marci phát biểu với đám đông người ủng hộ hồi tuần trước rằng: “Chúng ta không thể trở lại quá khứ… Chúng ta phải tiếp tục biến đổi Argentina” và “sẽ xây dựng một đất nước khác”.

Mặc dù kết quả kiểm phiếu chưa kết thúc và phần ủng hộ đang nghiêng về ông Fernadez, nhưng Chính phủ vẫn hy vọng khoảng cách chênh lệch sẽ chỉ khoảng 5 điểm phần trăm, đủ gần để lật ngược thế cờ trong cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 10 tới.

Quá nhiều bất lợi

Theo quy định, tất cả ứng cử viên cùng tranh tài trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ và chỉ những ai đạt ít nhất 1,5% số phiếu ủng hộ mới được coi là đủ điều kiện tham gia cuộc tổng tuyển cử. Nó cũng là dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy ưu tiên của cử tri là ở đâu trước thềm cuộc đua chính thức.

Theo nhà kinh tế trưởng Matias Carugati thuộc công ty chuyên thăm dò ý kiến công chúng Management & Fit, kết quả nghèo nàn của Tổng thống đương nhiệm có thể khiến đồng tiền Argentina bị mất giá, kéo theo lạm phát tăng và châm ngòi bất mãn. Ông Carugati cho biết, “mọi thứ đang trở nên khó khăn hơn đối với ông Macri” và “sẽ phức tạp hơn cho Ngân hàng trung ương trong việc giữ mọi chuyện nằm trong tầm kiểm soát”.

Chính phủ hiện tại cũng đang phải chịu thất bại lớn tại cuộc bầu cử thống đốc sơ bộ ở tỉnh Buenos Aires, vốn tập trung tới gần 40% tổng số cử tri của đất nước. Được biết, cựu Bộ trưởng Tài chính Axel Kicillof dưới thời bà Kirchner đã giành được tới 49% lá phiếu ủng hộ so với chỉ 33% mà Thống đốc Maria Eugenia Vidal, một đồng minh vô cùng thân cận với Tổng thống Macri, nhận được. 
Thắng cử năm 2015 với tỷ lệ ủng hộ 51%, ông Macri từng cam kết sẽ cắt giảm lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, Tổng thống đương nhiệm đã phải chứng kiến uy tín của mình sụt giảm năm vừa qua khi nền kinh tế Argentina chìm trong suy thoái trong khi lạm phát phi mã do đồng peso mất giá mạnh.

Để đối phó với một cuộc khủng hoảng tiền tệ, Chính phủ quốc gia Nam Mỹ này đã nhận khoản cứu trợ lớn nhất từ trước tới nay trị giá 57 tỷ USD hồi năm ngoái từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Dẫu vậy, số người thất nghiệp và nghèo đói vẫn tăng kể từ thời gian đó khi nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa. Tháng 6 vừa qua, tỷ lệ lạm phát trong nước đứng ở mức 56%, nằm trong ngưỡng cao nhất của thế giới. Những tháng gần đây, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống được phục hồi nhẹ khi nền kinh tế bắt đầu cho thấy một số tín hiệu cải thiện với lạm phát giảm. Hồi tháng 5, kinh tế Argentina đã mở rộng đầu tiên trong hơn một năm qua khi nông dân trúng vụ mùa đậu tương, mặt hàng xuất khẩu chủ lực.

Tổng thống Macri cho biết, ông cần thêm thời gian để xoay chuyển tình hình, đồng thời cảnh báo rằng các đối thủ của mình có thể sẽ gây nguy hiểm cho nền móng kinh tế mạnh mà chính quyền đương nhiệm đã nỗ lực xây dựng bằng cách giảm thuế, đầu tư vào cơ sở hạ tầng và mở rộng cửa hơn cho thương mại. Tuy nhiên, đối thủ nặng ký nhất Fenandez đã phản bác cũng như chỉ trích rằng, cách quản lý kinh tế của ông Macri chỉ khiến nợ quốc gia, lạm phát ngày càng tăng và thêm nhiều người mất việc làm. Ứng cử viên này cam kết, nếu trúng cử sẽ củng cố ngành công nghiệp địa phương, bảo vệ quyền lợi cho người lao động và đầu tư vào y tế. “Chúng ta phải bắt đầu thay đổi lịch sử. Chúng ta xứng đáng được sống trong một đất nước tốt đẹp hơn”, ông nói.

Dẫu khởi đầu có chút bất lợi, nhưng chưa thể nói Tổng thống Macri sẽ thua. Lời cảnh báo đến sớm sẽ giúp ông nỗ lực hơn để giành lại niềm tin của cử tri trong thời gian tới, sẵn sàng cho cuộc đua chung cuộc.