Chuyển đổi số ngành sách - thời cơ xen lẫn thách thức

Đây là hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Ngành Xuất bản, In và Phát hành sách Việt Nam (10.10.1952 - 10.10.2022) và Ngày Chuyển đổi số quốc gia (10.10.2022).

Chuyển đổi số đã và đang là xu thế chủ đạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực xuất bản là xu thế chung của thế giới. Không nằm ngoài xu thế đó, ở Việt Nam trong ba năm trở lại đây, xuất bản phẩm điện tử đã có bước tăng trưởng mạnh mẽ. Tính đến tháng 5.2022, đã có 16 nhà xuất bản đủ điều kiện xuất bản điện tử; từ năm 2019 - 2021, bình quân mỗi năm toàn ngành xuất bản được từ 2.000 đến 2.500 xuất bản phẩm điện tử, trong đó riêng NXB Chính trị Quốc gia Sự thật đã xuất bản được gần 1.200 đầu sách, NXB Thông tin và Truyền thông xuất bản được trên 1.000 đầu sách.

Nhiều loại hình xuất bản phẩm điện tử hiện đại được xuất bản, có sự hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp phát hành xuất bản phẩm điện tử với các doanh nghiệp công nghệ, sự tăng trưởng ấn tượng của một số doanh nghiệp khởi nghiệp như Công ty TNHH WeWe với ứng dụng nghe sách nói Voiz FM, Công ty Cổ phần Fonos với nền tảng sách điện tử Fonos, Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển giải pháp công nghệ V&V với các nền tảng quảng bá và phát hành sách trên internet... cùng nhiều doanh nghiệp khác đã và đang tạo dựng diện mạo mới cho ngành xuất bản trên không gian số.

Tuy nhiên, bên cạnh những bước tiến khả quan, hoạt động chuyển đổi số trong lĩnh vực xuất bản cũng còn nhiều điểm hạn chế như: Việc thay đổi từ phương thức xuất bản truyền thống sang xuất bản điện tử của các đơn vị còn chậm; hình thức xuất bản điện tử chủ yếu mới chỉ dừng ở số hóa sách đã xuất bản; những hình thức mới như sách audio, sách thực tế ảo, sách tương tác giữa bạn đọc, tác giả và nhà xuất bản chưa có nhiều…

Phát biểu khai mạc tọa đàm, PGS.TS. Phạm Minh Tuấn, Giám đốc - Tổng Biên tập NXB Chính trị Quốc gia Sự thật nhấn mạnh, bối cảnh mới hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của xuất bản phẩm điện tử cũng như sự thay đổi cách tiếp cận của bạn đọc đối với các xuất bản phẩm thông qua phương thức mua hàng trực tuyến đã đặt ra cho ngành xuất bản, in và phát hành sách Việt Nam cả thời cơ lẫn thách thức mới, và thực hiện chuyển đổi số chính là một yêu cầu tất yếu.

Tại tọa đàm, các đại biểu, trong đó có các chuyên gia nghiên cứu, cán bộ đầu ngành về lĩnh vực chuyển đổi số, đã cùng chia sẻ, trao đổi nhiều nội dung sâu sắc về xu hướng chuyển đổi số trên thế giới và Việt Nam; chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về thúc đẩy chuyển đổi số và Chương trình Chuyển đổi số quốc gia; tình hình chuyển đổi số trong một số ngành, lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực xuất bản cùng những kết quả đã đạt được thời gian qua; chia sẻ, giới thiệu với những người làm công tác xuất bản và độc giả kinh nghiệm về thực hiện xuất bản và phát hành sách điện tử; giới thiệu những thành quả bước đầu của quá trình thực hiện chuyển đổi số ở một đơn vị xuất bản, phát hành sách điện tử; xu hướng xuất bản điện tử trên thế giới và Việt Nam; các giải pháp đổi mới, ứng dụng chuyển đổi số, đưa ngành xuất bản, in và phát hành sách trở thành ngành công nghiệp văn hóa, góp phần chấn hưng văn hóa đọc của dân tộc...

Khẳng định chuyển đổi số là xu thế của mọi ngành nghề, đồng thời là một yêu cầu cấp thiết cho sự phát triển của hoạt động xuất bản, phát biểu kết luận tọa đàm, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam Nguyễn Nguyên cho biết, trong hơn hai năm qua, mặc dù đại dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn đến doanh số ngành xuất bản nhưng đội ngũ làm xuất bản đã chủ động đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quy trình xuất bản, các doanh nghiệp đã đẩy mạnh hoạt động phát hành trên các nền tảng thương mại điện tử, phát hành xuất bản phẩm điện tử, sách nói... nhờ đó đã tạo nên một thị trường xuất bản mở, giúp đa dạng hóa các loại hình xuất bản phẩm.

Bên cạnh những thuận lợi và những cơ hội, hiện nay việc chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản và khai thác hiệu quả thị trường này là vấn đề đặt ra với không riêng ngành xuất bản mà cần sự chung tay của nhiều ngành, đặc biệt là sự thay đổi trong nhận thức và hành động về chuyển đổi số.

Trong khuôn khổ tọa đàm đã diễn ra Lễ khai mạc trưng bày các ấn phẩm chuyển đổi số tại trụ sở NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội. Tại không gian trưng bày sách này, các xuất bản phẩm về chuyển đổi số nói chung, chuyển đổi số trong các lĩnh vực của đời sống xã hội cùng nhiều ấn phẩm quan trọng khác cả phiên bản giấy và phiên bản điện tử của 20 nhà xuất bản, trong đó có các nhà xuất bản uy tín và đi đầu của Việt Nam về hoạt động chuyển đổi số như: NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, NXB Thông tin và Truyền thông, NXB Khoa học tự nhiên và công nghệ... đã được trình chiếu trên các thiết bị hiện đại.

Đặc biệt, trong khuôn khổ lễ khai mạc, cuốn sách Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật giới thiệu tới bạn đọc bản điện tử với những trải nghiệm mới, không chỉ còn là những dòng chữ đơn điệu mà còn có sự xuất hiện của các thành phần đa phương tiện như audio thuyết minh giới thiệu sách, các icon, hình ảnh động… Trưng bày mở cửa đến ngày 15.10, nhằm tuyên truyền sâu rộng về chuyển đổi số và chào đón bạn đọc quan tâm đến lĩnh vực chuyển đổi số đến tham quan và mua sách.