Dấu ấn Việt tại Cannes

Phim của đạo diễn Việt Nam (hoặc gốc Việt) được chọn tranh giải tại LHP Cannes mới chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Năm 1993, Trần Anh Hùng là đạo diễn người Việt đầu tiên có phim tranh giải tại Cannes với "Mùi đu đủ xanh". Bộ phim gây ngạc nhiên lớn khi mang đến một hình ảnh Việt Nam hoàn toàn khác biệt với những hình ảnh chiến tranh đau thương, hay hình ảnh người Việt Nam qua góc nhìn của các đạo diễn phương Tây trong những bộ phim trước đó. Vẻ đẹp lộng lẫy của ngôn ngữ điện ảnh và những ẩn dụ văn hóa Việt đầy vi tế trong bộ phim dài đầu tay của Trần Anh Hùng dường như đánh thức mọi giác quan của người xem. "Mùi đu đủ xanh" thắng giải Camera D'or (Phim đầu tay xuất sắc nhất) tại Cannes năm đó và năm 1994 lọt vào top 5 đề cử Oscar Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất, đại diện cho điện ảnh Việt Nam, duy nhất đến nay. 

Năm 2000, Trần Anh Hùng có phim tham dự Cannes tiếp theo với "Mùa hè chiều thẳng đứng", lần này là ở hạng mục Un Certain Regard, nhưng không đoạt giải. 

Cũng trong năm nay, điện ảnh Việt Nam có thêm một gương mặt nữa tham gia hạng mục tranh giải phim ngắn tại Cinefondation, là đạo diễn Bùi Thạc Chuyên với "Cuốc xe đêm".

Năm 2010, "Bi, đừng sợ" của Phan Đăng Di lọt vào vòng tranh giải tại hạng mục Tuần lễ phê bình phim (Critics Week) và thắng 2 giải. 

Và đến năm 2022 này, hình ảnh con người, ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam mới xuất hiện chính thức tại Cannes một lần nữa. Lần này lại là một đạo diễn nữ trẻ đang du học điện ảnh ở Anh và là một phim hoạt hình tĩnh vật dài 9 phút lấy đề tài về ẩm thực Việt Nam. Spring Roll Dream (Giấc mơ gỏi cuốn) của đạo diễn trẻ Mai Vũ lọt vào 16 phim tranh giải tại hạng mục La Cinéf, được tuyển lựa từ hơn 1.500 bộ phim gửi về dự thi. 

Gần 30 năm trước, đạo diễn Trần Anh Hùng dùng ẩm thực và hương vị Việt để đánh thức các giác quan của khán giả phương Tây trong "Mùi đu đủ xanh". Và trong "Giấc mơ gỏi cuốn", Mai Vũ cũng mượn ẩm thực Việt để kể một câu chuyện về sự khác biệt văn hóa, thế hệ và tình yêu thương gia đình. Tôi thích cách cô lý giải chọn gỏi cuốn làm đề tài (và nhan đề) cho bộ phim hoạt hình của mình, bởi vì "hình ảnh cuốn gỏi gợi đến sự ôm ấp của người mẹ với con của mình".

"Giấc mơ gỏi cuốn và hành trình đến Cannes" của nữ đạo diễn trẻ này thực sự truyền cảm hứng và khiến tôi tin tưởng vào một thế hệ đạo diễn trẻ Việt Nam đưa câu chuyện và văn hóa Việt Nam ra thế giới. Cô cũng tham vọng trở về Việt Nam để làm phim hoạt hình chiếu rạp, vì "có vẻ như thời của phim hoạt hình ở Việt Nam đang tới". 

Bộ phim ngắn này sẽ ra mắt tại Cannes vào ngày 26.5 tới. Và đó mới thực sự là đại diện xứng đáng cho điện ảnh Việt tại LHP danh giá nhất hành tinh này, chứ không phải những màn phô trương hào nhoáng nhưng hữu danh vô thực trên thảm đỏ của ai kia.