Từng bước minh bạch hoá cung ứng thiết bị, sinh phẩm y tế

Không lợi ích nhóm, tiêu cực, lãng phí

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, trang thiết bị y tế và sinh phẩm chẩn đoán trước đây không thuộc mặt hàng quản lý theo luật giá. Giá cả giữa các hãng khác nhau giữa các nước sản xuất và khác nhau qua các thời điểm, có thời kỳ nhu cầu sử dụng lớn, giá thành sẽ cao hơn. Trước tình hình đó, Bộ Y tế đã quyết liệt từng bước minh bạch hoá cung ứng trang thiết bị vật tư sinh phẩm y tế.

Cụ thể, Bộ Y tế đã yêu cầu tất cả các công ty kinh doanh, sản xuất trang thiết bị y tế phải niêm yết giá trên Cổng Công khai niêm yết giá của Bộ Y tế, cùng chung tay và hạ giá thành sản phẩm. Đến nay có 69.235 sản phẩm niêm yết giá; 93.253 kết quả công khai niêm yết giá.

Cùng với đó, Bộ Y tế tăng cường cấp phép để tạo cạnh tranh giữa các đơn vị. Trước đây, có ít mặt hàng được cấp phép, tuy nhiên sau khi các doanh nghiệp trên thế giới tăng cường sản xuất thì đến thời điểm này đã cấp phép 131 sản phẩm, sinh phẩm chẩn đoán. Trong đó test nhanh 60, PCR là 43 và kháng thể là 28. Đồng thời, tăng cường vận động hỗ trợ, tài trợ từ các nước, các doanh nghiệp của Việt Nam.

“Về cơ bản chúng ta sử dụng các sản phẩm test đã vận động, hỗ trợ. Trên thực tế, các địa phương tiến hành đấu thầu nhưng không nhiều. Theo con số Bộ Y tế nắm được, chúng ta đã vận động khoảng 50 triệu test và 2.400 máy thở. Riêng TP. Hồ Chí Minh, ngoài phần Trung ương phân bổ, có thêm các doanh nghiệp hỗ trợ hơn 14 triệu test” - Bộ trưởng Bộ Y tế chia sẻ.

Bên cạnh đó, giảm giá thành là một trong những yêu cầu đặt ra, Bộ Y tế đã liên tục có những hướng dẫn về gộp mẫu.

"Điều này được cho phép trong chuyên môn để nhằm giảm giá thành trong xét nghiệm. Đồng thời, liên tục có các điều chỉnh trong chiến lược xét nghiệm, tuỳ từng thời điểm, tuỳ tình hình thực tế trên quan điểm phòng, chống dịch hiệu quả nhưng phải tiết kiệm" - Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh.

Đáng lưu ý, sau ngày 1.7, tiên lượng việc sử dụng test sẽ nhiều hơn nên Bộ Y tế đã có văn bản yêu cầu thực hiện theo “phương thức thực chi, trong trường hợp người dân đến xét nghiệm thì chỉ được phép thu theo đúng giá đầu vào”. Vì vậy, có hiện tượng chênh giá giữa các đơn vị, tư nhân. Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, từ tháng 9, khi Bộ yêu cầu thực thanh, thực chi, giá test chỉ được thu theo đúng đầu vào, tức là giá đấu thầu, đơn vị cũng nhận lỗi do bận chống dịch. Bộ Y tế lập tức yêu cầu các địa phương nghiêm khắc nhắc nhở và chấn chỉnh.

Song song với đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã chỉ đạo rất quyết liệt và đã đưa vào chương trình thanh tra năm 2022 vấn đề đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm y tế, bảo đảm không có lợi ích nhóm, không có tiêu cực, lãng phí.

Tăng cường kiểm tra, giám sát

Bên cạnh vấn đề minh bạch giá, yếu tố được quan tâm tiếp theo là tăng cường quản lý, thúc đẩy sản xuất trong nước. Hiện có 8 đơn vị sản xuất trong nước cung cấp test nhanh và PCR, test kháng thể. Về năng lực sản xuất, khả năng cung ứng, cơ bản nước ta đáp ứng đủ. Bộ Y tế thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất phương pháp chẩn đoán mới như qua nước bọt, hơi thở làm giảm giá thành và tăng tính tiện ích với người dân.

Đồng thời, Bộ Y tế cũng đã trình Chính phủ ban hành Nghị định về quản lý trang thiết bị y tế và sinh phẩm. Có thể nói, đây là một trong những Nghị định làm thay đổi cơ bản vấn đề về quản lý trang thiết bị y tế qua mấy điểm lớn. Một là công khai, minh bạch toàn bộ trong quá trình quản lý; hai là chuyển từ phương thức là tiền kiểm sang hậu kiểm. ba là phương thức quản lý phù hợp với quốc tế.

"Đặc biệt đối với vấn đề về quản lý giá và trang thiết bị cũng như sinh phẩm, chẩn đoán đã chính thức được đưa vào mặt hàng được quản lý giá. Chúng tôi cũng đang làm việc chặt chẽ với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bình ổn giá trong trường hợp cần thiết đối với mặt hàng này" - Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long thông tin thêm.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho biết, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 16/2021/TT-BYT về giá xét nghiệm, trong đó, có một điểm cần hết sức lưu ý là chỉ tính giá tối đa. Nếu như đơn vị y tế đấu thầu với giá sinh phẩm thấp hơn cũng chỉ được thu giá thấp hơn. Thời gian tới, Bộ Y tế đề nghị các địa phương tăng cường việc kiểm tra, giám sát. Bộ cũng sẽ cùng với các đơn vị chức năng đưa ra hình thức tăng cường giám sát giá xét nghiệm của các đơn vị tư nhân.

“Chúng tôi đã chính thức đưa mặt hàng sinh phẩm xét nghiệm vào mặt hàng quản lý giá. Qua việc thực hiện Nghị định tới đây, chắc chắn việc giá xét nghiệm sẽ từng bước được điều chỉnh trên một quan điểm chung là làm sao cố gắng hạ được giá xét nghiệm, bảo đảm thực thi những biện pháp về phòng, chống dịch hiệu quả”- Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định.