Trang bị những kiến thức trong khi sử dụng internet cho trẻ; đồng thời phụ huynh cũng cần làm gương cho con mình với những hành động, ứng xử có văn hoá trên mạng là thông điệp được các chuyên gia đưa ra tại toạ đàm “Trẻ em Việt Nam – Chuẩn công dân thời đại mới”. Sự kiện nằm trong khuôn khổ chiến dịch “Online vui, Vùi Covid – Tiếng nói trẻ em về sử dụng Internet an toàn và hiệu quả” do Tổ chức Cứu trợ trẻ em (Save the Children) tài trợ.
Khi gặp hành vi quấy rối, xâm hại, lừa đảo,… dù là trên mạng hay ngoài đời thật, trẻ em, bố mẹ, thầy cô giáo hoặc bất cứ ai cũng có thể gọi điện tới Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111 để được hỗ trợ kịp thời. (Bà Phạm Thị Thuỷ Phụ trách Phòng Phát triển và Tham gia của Trẻ em, Cục Trẻ em, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội)
Trong bối cảnh thế giới và Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số, trẻ em đã trở thành những công dân số từ rất sớm với việc sử dụng Internet ngày càng gia tăng. Mạng Internet tạo điều kiện giúp các em học tập, giải trí, giao lưu kết bạn. Tuy nhiên, bên cạnh những ích lợi của Internet mang lại, việc trẻ em sử dụng Internet quá mức sẽ ảnh hưởng xấu tới mắt, sức khoẻ hay khả năng gặp nhiều rủi ro trên môi trường mạng như: bị mất thông tin cá nhân, lừa đảo trên mạng, bị quấy rối hay bắt nạt trên mạng, bị vô tình kết bạn xấu, bị xem các ấn phẩm không phù hợp, đối mặt với các thông tin sai lệch, hay thậm chí cả các nguy cơ bị xâm hại tình dục trên môi trường mạng… Đây cũng là mối lo của nhiều bậc phụ huynh và người chăm sóc trẻ.
Đánh giá về những lợi ích cũng như rủi ro mà Internet mang lại, Chuyên gia công nghệ thông tin, ThS Nguyễn Văn Nam chia sẻ: “Việc sử dụng Internet đã trở thành một phần không thể thiếu, và độ tuổi tiếp cận Internet đang ngày càng trẻ. Rủi ro vẫn luôn tồn tại song hành với những lợi ích và có thể xảy ra với bất cứ ai chứ không chỉ trẻ em. Tuy nhiên, có một điều tích cực là trẻ em ngày nay cũng đã có những kĩ năng nhận biết, gọi tên những rủi ro, những điều các em không cảm thấy thoải mái. Trẻ em của chúng ta rất thông minh, vì vậy, không bao giờ là quá sớm để bắt đầu việc trang bị, giáo dục kĩ năng cho trẻ em.”
Hướng dẫn trẻ sử dụng internet an toàn, hiệu quả
Phụ trách Phòng Phát triển và Tham gia của Trẻ em, Cục Trẻ em, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Thị Thuỷ cho biết, việc bảo vệ các em trên mạng, trên mạng cũng được ưu tiên bởi mạng là ảo nhưng những hậu quả luôn là thật. Hiện, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông cũng như các tổ chức xã hội xây dựng Đề án “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác sáng tạo, lành mạnh trên môi trường mạng” với mong muốn giảm thiểu tối đa rủi ro với trẻ em khi sử dụng Internet. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy sự tham gia của trẻ em trong các vấn đề liên quan đến trẻ em cũng được thể hiện trong Chương trình Hành động quốc gia vì trẻ em giai đoạn 2021 – 2030 mới được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt gần đây.
Là người nghệ sĩ nhưng cũng là bố của 3 con nhỏ, NSƯT Xuân Bắc chia sẻ: “Muốn nuôi dạy một đứa trẻ trở thành công dân số chuẩn, chính các bậc phụ huynh phải “chuẩn” trước, bởi trẻ em học từ người lớn rất nhiều và rất nhanh. Thay vì áp đặt, cấm đoán, cha mẹ hãy làm gương cho con mình với những hành động, lối cư xử có văn hoá trên mạng, thường xuyên trò chuyện, phân tích các mặt lợi – hại của Internet với con. Ngoài ra, cần có các chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với các hành vi quấy rối, lừa đảo, xâm hại, đánh cắp thông tin,… trên Internet để răn đe. Hành vi xấu cũng giống như virus, sẽ lây lan rất nhanh nếu không dập tắt kịp thời.
Từ ngày 23.2 - 15.3.2021, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD), với sự hỗ trợ tài chính của Tổ chức Cứu trợ Trẻ em Quốc tế, phát động chiến dịch “Online vui, Vùi Covid – Tiếng nói trẻ em về an toàn Internet”. Chiến dịch mong muốn thúc đẩy sự tham gia và tiếng nói của trẻ em trong việc xây dựng môi trường mạng lành mạnh; Hướng dẫn cha mẹ, thầy cô và người chăm sóc trẻ - đặc biệt là trẻ tiểu học và THCS sử dụng Internet lành mạnh, an toàn, đồng thời truyền thông phổ biến những chính sách, chương trình của cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội về việc thúc đẩy sự tham gia của trẻ em và xây dựng môi trường an toàn để trẻ em tương tác lành mạnh trên môi trường mạng.
