Lắng nghe các ý kiến tại Hội thảo Giáo dục Việt Nam 2020, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, các đại biểu đã cùng nhau đào xới, phân tích những vấn đề được cọ xát, vật lộn từ nhiều năm nay, và cơ bản nhận thức đã thống nhất, trong đó có 5 điểm:
Thứ nhất, tự chủ đại học phải đi từ chuyên môn, hay còn gọi là tự chủ học thuật, ở đó có mô hình quản trị tiên tiến, nâng cao tính dân chủ, khoa học.
Thứ hai, tự chủ phải gắn với giải trình, không phải giải trình với cơ quan nhà nước, mà giải trình với toàn xã hội, đầu tiên là toàn bộ học sinh, sinh viên, cán bộ, nhân viên trong nhà trường, phụ huynh và toàn xã hội.
Thứ ba, tự chủ không phải là đánh đổi Nhà nước không đầu tư nữa. Thực tiễn là Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Trường ĐH Bách khoa, Trường ĐH Kinh tế quốc dân đã thực hiện tự chủ nhưng Nhà nước vẫn "rót" tiền. Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài chính làm quyết liệt xây dựng cơ chế giao nhiệm vụ, đặt hàng đào tạo đối với các cơ sở giáo dục đại học.
Ảnh: Q.Khánh
Thứ tư, Chính phủ cũng xác định rõ và theo xu thế thế giới, tự chủ không có nghĩa buông lỏng quản lý, mà quản lý bằng pháp luật, về giáo dục thì quản lý bằng Luật Giáo dục, về xây dựng thì tuân thủ Luật Xây dựng... Điểm quan trọng là tự chủ nhưng không làm giảm cơ hội tiếp cận giáo dục đại học của người nghèo, con em đồng bào dân tộc thiểu số.
Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, cái vướng lớn nhất trong tự chủ đại học là trước kia cơ quan cấp trên là chủ sở hữu, can thiệp nhiều, nay phải sắp xếp và dịch chuyển quyền lực từ cơ quan chủ quản (cơ quan chủ sở hữu) sang hội đồng trường (cơ quan đại diện chủ sở hữu). Bên cạnh đó, dịch chuyển quyền lực từ hiệu trưởng, ban giám hiệu sang hội đồng trường...
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh, để triển khai thực hiện tự chủ giáo dục đại học, phải có hội đồng trường theo đúng quy định pháp luật. Thành phần hội đồng có đầy đủ đại diện của giáo viên, thanh niên, công đoàn, thành phần bên ngoài, tinh thần là phù hợp với xu thế thế giới và điều kiện của Việt Nam. Bên cạnh đó, gắn tự chủ với trách nhiệm giải trình. Quan trọng hàng đầu là có bộ quy tắc của trường, hết sức chi tiết, công khai để sinh viên, giáo viên, cán bộ trong trường và toàn xã hội quan tâm có thể giám sát nhà trường có thực hiện đúng không...
