Trách nhiệm không của riêng ai

Chỉ có 13% em gái cho rằng cảm thấy an toàn nơi công cộng

Tình trạng quấy rối và xâm hại tình dục em gái trên xe bus và nơi công cộng như: nhà chờ xe bus, công viên, rạp chiếu phim hiện nay là một vấn nạn nổi cộm tại Việt Nam. Theo Báo cáo Khảo sát An toàn của em gái ở nơi công cộng và trên phương tiện công cộng của Tổ chức Plan International Việt Nam thực hiện năm 2014, chỉ có 31% trong số 1.128 các em gái được hỏi đã từng bị quấy rối tình dục khi đi xe buýt và chỉ có 13% em gái và 8% em trai cho rằng các em gái luôn luôn cảm thấy an toàn nơi công cộng. Việc di chuyển và tham gia ở các không gian công cộng của các em gái bị hạn chế so với các em trai do lo sợ của các em hoặc của cha mẹ về vấn đề bạo lực giới và an toàn nơi công cộng. Một phụ huynh của một bé gái tại Hà Nội đã chia sẻ, con gái khi đi ra ngoài sẽ gặp nhiều nguy hiểm hơn so với con trai. Bản thân chị không lo lắng về con trai vì con trai dũng cảm hơn con gái, con gái luôn yếu đuối hơn con trai.

Thời gian qua, tình trạng bạo lực trẻ em, trong đó có xâm hại tình dục trẻ em luôn là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm. Nhiều vụ xâm hại tình dục trẻ em gây chấn động dư luận. Mặc dù nhận được sự quan tâm từ Chính phủ, các cơ quan, các tổ chức xã hội và người dân tại cộng đồng nhưng các vụ quấy rối, xâm hại tình dục với trẻ em vẫn diễn ra phổ biến với tính chất ngày càng phức tạp.

Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững Nguyễn Phương Linh chia sẻ: chúng ta vẫn hay chứng kiến những hành động em gái bị trêu ghẹo, quấy rối, đặc biệt tại những nơi công cộng như bến xe bus, nhà ga, công viên... Vì phổ biến quá nên nhiều người cho đó là chuyện bình thường. Thậm chí, chúng ta vẫn thường nghe câu nói: “Làm hoa cho người ta hái, làm gái cho người ta trêu". Hay nếu các em gái bị quấy rối, các em lại có thể bị mặc định: “con gái mà, chuyện bình thường", “chắc lại ăn mặc hở hang hay thế nào”… Chính những quan niệm này đã khiến các em gái không thể lên tiếng, người chứng kiến thì im lặng, thờ ơ. Đó là cách dung dưỡng cho các hành vi xấu tiếp diễn. Chuyện quấy rối các em gái không thể là chuyện bình thường, bà Linh nói.

Dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân và lên tiếng

Là đơn vị phối hợp với Tổ chức Plan và Viện MSD thực hiện chiến dịch “Phòng chống quấy rối – Chuẩn thanh niên thời đại mới” và toạ đàm “Thành phố an toàn, thân thiện với em gái”, PGS.TS Nguyễn Thanh Chương – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông Vận tải nhấn mạnh: việc xây dựng thành phố an toàn, thân thiện với trẻ em gái là trách nhiệm không của riêng ai, hi vọng chiến dịch và những thông điệp sẽ được lan tỏa không chỉ ở Trường Đại học Giao thông Vận tải mà còn ở rất nhiều trường đại học khác trên cả nước.

Chia sẻ về những nỗ lực của đơn vị trong việc chấm dứt những hành vi xâm hại, quấy rối trẻ em gái, ông Thái Hồ Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng Hà Nội cho biết: trong những năm vừa qua, Trung tâm đã thực hiện nhiều nỗ lực nhằm mang lại sự an toàn cho hành khách khi đi trên xe bus như tập huấn cho lái xe và phụ xe, sử dụng các poster dán xe, tờ rơi… và đã thu được nhiều kết quả tích cực.

“Chúng tôi cam kết phối hợp với các bên trong nỗ lực chấm dứt các hành vi quấy rối, xâm hại trên xe bus nói riêng và nơi công cộng nói chung. Rất mong các bạn nữ, trẻ em gái hoặc bất cứ ai khi bị quấy rối hoặc chứng kiến những hành vi này hãy lên tiếng ngay lập tức để được hỗ trợ và chúng tôi có thể kịp thời xử lý các vi phạm”, ông Phương nói.

Là người đồng hành cùng chiến dịch "Phòng chống quấy rối - Chuẩn Thanh niên thời đại mới", NSƯT Xuân Bắc nhấn mạnh: “Những con số thống kê mà tổ chức Plan International cung cấp cho chúng ta như một hồi chuông cảnh tỉnh, chúng ta cần can thiệp và hành động ngay lập tức để giảm các tác động tiêu cực của vấn nạn này. Đặc biệt các bạn sinh viên, thanh niên chính là thế hệ tương lai của đất nước, hãy trang bị những kiến thức cũng như kĩ năng để tôn trọng người khác, bảo vệ chính bản thân mình và lên tiếng chống lại những hành động sai trái”.

Trước hiện tượng một bộ phận giới trẻ im lặng khi chứng kiến hành vi quấy rối, xâm hại em gái hay đổ lỗi cho nạn nhân, hay sợ liên lụy, vô cảm… bà Lê Quỳnh Lan - Quản lý thực hiện chương trình, Tổ chức Plan International Việt Nam khẳng định: chúng ta cần chấm dứt việc đổ lỗi cho nạn nhân trong bất cứ trường hợp, hoàn cảnh nào. Việc bạn ấy ăn mặc, trang điểm,… ra sao không bao giờ là lời biện minh hợp lý cho hành vi quấy rối, xâm hại.

“Chúng ta cần dạy cho con, em mình ngay từ khi còn nhỏ về những kĩ năng tự bảo vệ bản thân và nói với cha mẹ, thầy cô… ngay khi gặp những việc khiến các em khó chịu hay không thoải mái, như vậy khi lớn lên các em sẽ là những nhân tố tích cực tạo nên sự thay đổi”, bà Lê Quỳnh Lan nhấn mạnh.