Tình chiến sĩ theo rộng dài đất nước

- Chủ Nhật, 05/09/2021, 06:38 - Chia sẻ
Nhạc sĩ không ngờ rằng, tác giả bài thơ lại là một chiến sĩ đang cầm súng. Và trong lá thư gửi về cho ông, anh chỉ dám bày tỏ một nguyện vọng nho nhỏ: Nhờ nhạc sĩ can thiệp để vào một ngày, bài hát được phát lại trên sóng đài cho anh và đồng đội nơi mặt trận cùng đón nghe…

        Ngày ấy Sài Gòn mới giải phóng. Nhạc sĩ Phạm Tuyên đến với thành phố thân yêu này. Ông hết sức xúc động khi lần đầu được gặp gỡ những con người phóng khoáng, cởi mở, đặc biệt là những người chiến sĩ trẻ, quê Nam, quê Bắc đang hối hả trên đường đi làm nhiệm vụ… Từ nỗi xúc cảm ấy, nhạc sĩ đã ấn tượng ngay với một bài thơ còn tươi nguyên nét mực in trên báo Sài Gòn Giải Phóng:

"Anh ở trong này không có mùa đông

Nắng vẫn đỏ, mận hồng đào cuối vụ

Trời Sài Gòn xanh cao như quyến rũ

Thật lạ kỳ là mùa đông phương Nam..."

          Nhìn ra ngoài cửa sổ, quả thật trời Sài Gòn xanh cao vời vợi, thành phố mới giải phóng tràn trề ánh nắng. Cũng qua ô cửa sổ đó, nhạc sĩ trìu mến nhìn những người chiến sĩ trẻ quân phục xanh, ba lô con cóc sau lưng đang đi giữa Sài Gòn với những niềm vui căng tràn trên gương mặt, ánh mắt, nụ cười, nhưng có lẽ cũng đang thương nhớ quê hương miền Bắc đã xa cách bao năm để vượt Trường Sơn đi chiến đấu.

"Muốn gửi ra em một chút nắng hồng

Thương cái rét của thợ cày thợ cấy

Nên vẫn muốn chia nắng đều cho ngoài ấy

Có tình thương tha thiết ở trong này…"

         Bài thơ như một sự đồng tình, đồng điệu với tâm hồn người nghệ sĩ. Ông thấy xúc cảm trào dâng, và liền trong đêm ấy, ông đã thao thức phổ nhạc, và làm nên ca khúc "Gửi nắng cho em" nổi tiếng sau này. Bài hát được thu thanh, được phát rộng rãi nhiều lần theo yêu cầu của bạn yêu âm nhạc Đài Phát thanh. Nhạc sĩ nhận được nhiều thư khen ngợi của công chúng. Nhưng có một lá thư đặc biệt làm ông xúc động: Ấy là thư của Bùi Văn Dung, tác giả bài thơ, được gửi về từ một chiến hào biên giới Tây Nam. Nhạc sĩ không ngờ rằng, tác giả bài thơ ấy lại là một chiến sĩ đang cầm súng. Và trong lá thư gửi về cho ông, anh chỉ dám bày tỏ một nguyện vọng nho nhỏ: Nhờ nhạc sĩ can thiệp để vào một ngày, bài hát được phát lại trên sóng đài cho anh và đồng đội nơi mặt trận cùng đón nghe…

          Đáng tiếc, cũng thời gian ấy, bài hát bị cho là có vấn đề (Không lẽ miền Bắc XHCN lại đói khổ đến mức phải trông chờ, phải khao khát cả nắng của phương Nam ư?). Bài hát bị đình chỉ phát trên sóng đài, là bài hát đầu tiên và duy nhất của tác giả "Đảng đã cho tôi sáng mắt sáng lòng”, "Đảng đã cho ta một mùa xuân đầy ước vọng” bị cấm. Nhạc sĩ sốc nặng. Ai có thể hiểu lòng ông lúc này? Lại càng sốc nặng hơn vì lá thư, vì mong muốn của nhà thơ chiến sĩ Bùi Văn Dung và các đồng đội của anh gửi về từ một chiến hào còn lửa khói. Bài hát đã bị tạm dừng, làm sao đáp ứng được mong muốn khiêm tốn này của người chiến sĩ?    

         Nhạc sĩ Phạm Tuyên mang lá thư ấy lên gặp lãnh đạo Đài và nói: "Thưa anh, các anh có thể kỷ luật tôi vì bài hát. Nhưng đây là nguyện vọng của những người chiến sĩ nơi chiến hào đang chiến đấu. Xin hãy vì những người chiến sĩ ấy. Xin các anh phát thêm bài hát một lần nữa thôi để phục vụ họ”. Đọc lá thư, vị lãnh đạo Đài thấy cay cay nơi khóe mắt. Nhìn ánh mắt của nhạc sĩ Phạm Tuyên, ông lại càng xúc động hơn và không ngần ngại ký ngay vào bên dưới lá thư còn khét mùi thuốc súng, để bài hát không chỉ được phát một lần mà còn nhiều lần khác…

Nguồn: ITN

"Con kênh ta đào chưa có nước chảy qua" 

       Một thời gian sau, tại nhà riêng của nhạc sĩ Phạm Tuyên giữa lòng Hà Nội, có một chiến sĩ rụt rè gõ cửa. Nhạc sĩ hết sức vui mừng vì đó chính là người lính, tác giả bài thơ Bùi Văn Dung - sau nhiều năm tháng đi chiến đấu ở phương Nam, nay được về thăm gia đình. Đêm ấy, nhạc sĩ đã giữ Bùi Văn Dung ở lại, hàn huyên cùng anh bao điều về miền Nam sông nước, về nghệ thuật thi ca và về cuộc đời người lính... Khi ấy nhạc sĩ mới hay Dung nhập ngũ từ một làng quê Bắc Bộ, từ năm 1967 đã vào Nam chiến đấu, suốt những năm tháng thanh xuân gắn bó với chiến trường miền Nam, với mảnh đất chỉ có hai mùa mưa nắng và kể như không bao giờ biết đến mùa đông…

          Sớm hôm sau, trước khi chia tay, người chiến sĩ gửi gắm cho nhạc sĩ: "Sắp tới đây đơn vị em lại đi chiến đấu xa hơn, cũng chẳng biết sống chết thế nào… Những năm tháng qua cầm súng, em có viết được ít bài thơ, em muốn anh đọc giùm và lưu giữ giúp em...". Nhạc sĩ Phạm Tuyên đón nhận cuốn sổ lưu giữ những vần thơ của người lính trẻ Bùi Văn Dung còn thoảng mùi khói súng, vừa thấy thiêng liêng vừa thấy nôn nao. Ông ôm người chiến sĩ vào lòng: "Thôi em đi, chân cứng đá mềm Dung nhé…".

         Năm 1978, nhạc sĩ lại vào công tác ở miền Nam. Lòng ông hướng về những đoàn Thanh niên xung phong của TP. Hồ Chí Minh đang rộn rã khơi kênh, đào mương trên những mảnh đất khô cằn. Hơn lúc nào hết, những vần thơ của Dung gửi cho ông ngày ấy lại trỗi dậy, trong đó có một bài thơ mà từ chiến hào, người chiến sĩ trẻ đã mở lòng đến với những dòng kênh:

"Con kênh ta đào chưa có nước chảy qua 

Chỉ có nắng mùa hè cháy bỏng

Mồ hôi muối lưng áo em bạc trắng

Con kênh ta đào chưa là con kênh xanh"

          Trong một đêm lửa trại với các chiến sĩ thanh niên xung phong, nhạc sĩ đã mang bài thơ này ra đọc, và được các bạn trẻ ở đây yêu thích. Có nhiều người còn chép cả vào sổ tay. Đêm sau, khi nhạc sĩ phổ xong thành bài hát, ông ôm ghi-ta bập bùng hát cho anh chị em nghe, tác phẩm lại càng được nhiệt liệt hoan nghênh. Và rồi những chàng trai, cô gái "Mồ hôi muối lưng áo em bạc trắng" này chính là những tâm hồn đầu tiên chắp cánh cho bài hát bay xa…

"Anh sẽ còn phải đi"

         Đêm 17.2.1979, nơi cánh rừng phía Bắc. Một mặt trận mới đột ngột mở ra nơi những cánh rừng phía bắc. "Tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới/ Giục toàn dân ta vào cuộc chiến đấu mới". Khi giai điệu bài hát hừng hực phát lên làn sóng đài, vang xa tới mỗi ngọn núi, mỗi cánh rừng, thì người nhạc sĩ sáng tác bài ca ấy cũng khoác ba lô lên đường.

        Có một đêm nơi biên giới, trong lờ mờ ánh trăng non đầu tháng, đang hành quân, nhạc sĩ bỗng nghe tiếng gọi: “Anh Phạm Tuyên!". Một chiến sĩ chạy tới ôm chầm lấy ông: “Em đây, Dung đây! Đơn vị em vừa cấp tốc hành quân từ phía Nam ra”… "Ôi, Bùi Văn Dung!", nhạc sĩ thốt lên, ôm chặt hơn người chiến sĩ, xúc động vì những năm tháng xa cách. Bùi Văn Dung của ông đây, Bùi Văn Dung của "Gửi nắng cho em", "Con kênh ta đào"... đã hòa nhịp cùng tâm hồn ông. Ông bỗng giật mình chợt nhớ ra: "Thế Dung đã nghe “Con kênh ta đào” chưa? Ngọc Tân và Thanh Hoa mới thu thanh hay lắm!”. Bùi Văn Dung cảm động lắc lắc tay ông: “Có anh ạ! Cảm ơn anh rất nhiều!”. Nhạc sĩ lại hỏi: “Thế với sự kiện biên giới này, Dung có thơ mới không?", Dung lại bỗng trở nên bẽn lẽn: "Em có viết được một bài thơ. Anh đọc giúp em nhé!”. Người chiến sĩ trao vội bài thơ, siết chặt tay nhạc sĩ một lần nữa, rồi hối hả chạy theo đơn vị về phía trước. Đấy là một bài thơ tình của người lính, trước một cuộc chiến đấu mới, thổ lộ một tình yêu thầm kín, thiết tha: “Anh yêu em suốt đời, Bằng tình yêu không nói”… Và: “Chiến tranh dài lắm đấy/ Chờ anh nhiều như vậy/ Mùa xuân nào chịu yên?

Và:

"Anh sẽ còn phải đi

Những phương trời bão nổi

Lại một kẻ thù mới

Hằm hè chốn biên cương…"

        Nhưng tuy vậy, trái tim người lính bao giờ cũng lạc quan, hy vọng:

"Hai phương trời đầy nắng

Chờ anh về nghe em…"     
              
           Những lời thơ của người chiến sĩ cuốn nhạc sĩ đi theo bước hành quân. Thế rồi trong tiếng súng biên giới, “Giá em đừng yêu anh” ra đời. Nhân một lần ngồi tâm sự với những tướng lĩnh chỉ huy mặt trận, nhạc sĩ đã mạnh dạn hát. Những mái đầu bạc nghe xong cùng gật gù: “Người chiến sĩ của chúng ta rất cần những tình ca như vậy. Con tim họ phải được cất nên lời...".

         Với sự đồng tình ấy, nhạc sĩ đã băng ngay về phía Bùi Văn Dung và đồng đội của anh, để hát cho Dung và các chiến sĩ nghe ngay giữa hai đợt súng nổ…

"Giờ có thể yêu em

Rất công bằng, sòng phẳng

Hai phương trời đầy nắng

Đợi anh về nghe em

 

Giờ có thể yêu em

Đắm say và nồng thắm

Hai phương trời rực sáng

Đợi anh về nghe em..."

Bút ký của Châu La Việt