Tiền đề cho bước phát triển nhảy vọt

Đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao nội lực

- Hai chủ trương mang tính chất bao trùm trong lĩnh vực kinh tế được Đảng ta quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện trong nhiệm kỳ Đại hội XII là đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cấu trúc nền kinh tế. Ông đánh giá như thế nào về kết quả đạt được? 

- Đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cấu trúc nền kinh tế là chủ trương lớn, quan trọng xuyên suốt được Đảng ta thực hiện từ Đại hội XI và tiếp tục được nhấn mạnh, có những phát triển về định hướng cũng như giải pháp thực hiện trong nhiệm kỳ Đại hội XII.

Nếu trước đây mô hình tăng trưởng của chúng ta chủ yếu theo bề rộng, dựa vào yếu tố nguồn lực đầu vào là chính, chẳng hạn như khai thác tài nguyên thiên nhiên, đầu tư rất nhiều vốn nhằm tạo ra nguồn lực đầu vào thì đến nhiệm kỳ vừa qua, Đảng đã vạch ra đường lối phải đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển sang chiều sâu. Theo đó, thay đổi cơ cấu nền kinh tế theo hướng phát triển những ngành, lĩnh vực có thể tạo ra được giá trị mới nhiều hơn, ví dụ ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, du lịch... Hay với nông nghiệp, trong nhiệm kỳ vừa qua, đã vươn lên trở thành một ngành chiếm vị trí rất quan trọng, là trụ đỡ cho nền kinh tế và vươn ra thế giới, rất nhiều sản phẩm nông nghiệp của nước ta đã trở thành những sản phẩm có thương hiệu, có giá trị, có chỗ đứng trong thị trường cao cấp của thế giới... 

Những ví dụ như vậy để thấy rằng, trong một bối cảnh đầy khó khăn, thử thách của giai đoạn 2016 - 2020 nhưng chúng ta đã tái cấu trúc nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng khá tốt theo đúng đường lối chỉ đạo của Đảng.

- Chủ trương của Đảng về kinh tế tư nhân cũng đã tạo động lực rất mạnh cho sự phát triển của khu vực này, thưa ông? 

- Trong nhiệm kỳ Khóa XII, Đảng rất coi trọng phát triển kinh tế tư nhân. Nghị quyết số 10/NQ-TW về phát triển kinh tế tư nhân đã thể hiện quan điểm rất mạnh mẽ: Phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chính vì thế, vai trò, đóng góp của kinh tế tư nhân trong cơ cấu kinh tế đã ngày càng tăng lên. Trong đại dịch Covid-19 vừa qua, khi quan hệ kinh tế thế giới bị gián đoạn, đứt gãy thì chúng ta vẫn giữ vững được tăng trưởng kinh tế, trở thành một trong số những quốc gia tiếp tục có tốc độ tăng trưởng dương. Đó chính là nhờ vào sự khơi dậy năng lực của khu vực kinh tế tư nhân. Kinh tế tư nhân đã tạo ra được các sản phẩm và chiếm lĩnh được thị trường trong nước, đáp ứng được nhu cầu trong nước; nhiều tập đoàn tư nhân có vị thế, nổi tiếng… 

-  Đại hội XIII của Đảng vừa qua đã thảo luận và đặt ra nhiều định hướng lớn trong phát triển kinh tế thời gian tới. Trong đó, theo ông cần ưu tiên vấn đề nào? 

- Trong nhiệm kỳ Đại hội XIII, Đảng xác định tiếp tục kiên định với con đường đã đặt ra trong nhiệm kỳ trước, tạo tiền đề cho những bước phát triển nhảy vọt trong giai đoạn tới. Tôi mong muốn, chúng ta sẽ tiếp tục thực hiện hiệu quả hơn nữa chủ trương đổi mới mô hình tăng trưởng; tiếp tục tái cấu trúc nền kinh tế, đặc biệt cần đề cao và tạo điều kiện hơn nữa để khu vực kinh tế tư nhân phát triển nhằm hình thành được nhiều nhất các tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh.

Cần tái cấu trúc mạnh hơn nữa để hình thành các ngành kinh tế trụ cột trong nước, tạo ra các “sản phẩm của Việt Nam”, tạo được chỗ đứng cho nền kinh tế Việt Nam, giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp, chuỗi cung ứng trên thế giới. Ví dụ, một số ngành có tính chất trụ cột như công nghiệp chế biến - chế tạo, công nghiệp cơ khí, công nghiệp đường sắt, hậu cần biển, kinh tế biển... Phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ trong lĩnh vực nông nghiệp để hỗ trợ, thúc đẩy lĩnh vực này tiếp tục phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tập trung hóa và đạt được các tiêu chuẩn cao… 

Tiếp tục hoàn thiện thể chế, thay đổi phương thức quản lý

- Nghị quyết Đại hội XIII đề ra mục tiêu cụ thể: Đến năm 2025 là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Ông có suy nghĩ gì về những mục tiêu này?

- Chúng ta có cơ sở và niềm tin vào các mục tiêu phát triển này. Hiện nay, chúng ta đã vươn lên trở nền kinh tế lớn thứ tư ở Đông Nam Á và nằm trong top 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới, với quy mô kinh tế đạt 340 tỷ USD. Mức thu nhập bình quân đầu người của chúng ta hiện nay đạt gần 3.500 USD/người/năm (tính theo giá trong nước) và nếu tính theo sức mua tương đương thì con số này nâng lên gần 10.000 USD/người/năm. Nếu chúng ta duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế khoảng từ 6,5 - 7%/năm thì cứ sau 10 năm, mức thu nhập bình quân đầu người sẽ tăng gấp đôi. Vậy thì, đến năm 2030, chúng ta có thể đạt được mức khoảng 20.000 USD/người là mức thu nhập trung bình cao; đến năm 2040, con số này sẽ lên đến 40 - 45.000 USD/người/năm và đến năm 2045 sẽ đạt tối thiểu 45 - 50.000 USD/người/năm. Đây là mức thu nhập bình quân đầu người cao của các nước phát triển mà chúng ta có thể đạt được, với điều kiện duy trì được tốc độ tăng trưởng 6,5 - 7%.

Chúng ta cũng có triển vọng đạt được những tiêu chí của các nước phát triển, thu nhập cao vì ngoài tiêu chí về thu nhập bình quân đầu người, tiêu chí thứ hai để đánh giá một nước phát triển, thu nhập cao là chỉ số phát triển con người (HDI). Chỉ số này gồm ba tiêu chí: sức khỏe, trí tuệ và thu nhập. Đối với những nước phát triển, chỉ số HDI đạt khoảng 0,8 trở lên. Chỉ số HDI của Việt Nam hiện nay đạt 0,693 - tức là chúng ta đang ở mức cao của những nước phát triển khá và tiệm cận rất gần với các nước phát triển.

- Làm thế nào để duy trì được tốc độ tăng trưởng 6,5 - 7% trong bối cảnh kinh tế thế giới đang đứng trước nhiều thách thức khó lường như hiện nay là không đơn giản, thưa ông? 

- Thực tế, trên thế giới không bao giờ có sự phát triển đều đặn. Đại dịch Covid-19 là một ví dụ điển hình về những yếu tố tác động làm thay đổi sự tăng trưởng đều đặn đó. Kinh nghiệm của các nước phát triển trên thế giới cũng cho thấy, để tạo ra được sự phát triển đều đặn thì phải có một lúc nào đó tốc độ tăng trưởng phải vọt lên mức 9 - 10% để bù lại cho những giai đoạn tăng trưởng thấp. Chính những giai đoạn tăng trưởng cao đó mới tạo ra sự nhảy vọt về chất của nền kinh tế.

Nếu không có đột phá về phát triển kinh tế thì không bao giờ có thể bứt phá để đuổi kịp những nước phát triển trong khu vực. Đảng đã nhận thức rõ điều này và chỉ ra một trong những nguy cơ trước mắt là tụt hậu, rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Chính vì vậy, Đảng đã đặt ra mục tiêu phải tạo ra bước phát triển đột phá về tăng trưởng, dựa vào đổi mới, sáng tạo và công nghệ. Muốn đổi mới, sáng tạo thì cần thay đổi phương thức quản lý từ quản lý quy trình sang quản lý theo kết quả, đầu ra công việc.

Nghị quyết Đại hội XIII tiếp tục nhấn mạnh ba đột phá chiến lược về thể chế, cơ sở hạ tầng và phát triển nguồn nhân lực. Đây là những định hướng hết sức quan trọng. Trong đó, hoàn thiện thể chế, xây dựng và kịp thời điều chỉnh, bổ sung hệ thống pháp luật phù hợp với xu thế phát triển của đất nước, phù hợp với đường lối đổi mới của Đảng và thích ứng với quá trình hội nhập có ý nghĩa hết sức quan trọng, đòi hỏi vai trò rất lớn của Quốc hội. 

- Xin cảm ơn ông!