Tham gia sâu vào tái cơ cấu ngân hàng

Bảo đảm an toàn hệ thống

Tại Việt Nam, BHTGVN là tổ chức bảo hiểm tiền gửi duy nhất, được hình thành theo Quyết định số 218/1999/QÐ-TTg ngày 9.11.1999 của Thủ tướng Chính phủ. Ðến năm 2012, Luật Bảo hiểm tiền gửi được Quốc hội ban hành, cho thấy tầm quan trọng cũng như tính đặc thù trong hoạt động của tổ chức này.

Tại Hội thảo khoa học về vai trò của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong quá trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng năm 2019, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng Nguyễn Thị Hiền cho biết, trong giai đoạn hiện nay, khi yêu cầu về tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng theo Quyết định số 1058/QÐ-TTg ngày 19.7.2017 phê duyệt Ðề án "Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016 - 2020" trở nên bức thiết, thì vấn đề nâng cao vai trò của BHTGVN cũng được quan tâm. Theo đó, Luật các tổ chức tín dụng được sửa đổi, bổ sung năm 2017 đã đặt ra thêm nhiều nhiệm vụ đối với BHTGVN để tổ chức này tham gia tích cực hơn vào quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng.

Tại Chiến lược phát triển ngành ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (ban hành kèm theo Quyết định số 986/QÐ-TTg ngày 8.8.2018 của Thủ tướng Chính phủ) cũng đặt ra nhiệm vụ sửa Luật Bảo hiểm tiền gửi trong giai đoạn 2021 - 2025, nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của BHTGVN, tạo điều kiện cho BHTGVN tham gia sâu hơn vào việc tái cơ cấu các tổ chức tín dụng. Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 08/2021/TT-NHNN quy định về cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, trong đó, cũng quy định 3 trường hợp được BHTGVN cho vay đặc biệt.

Từ khi đi vào hoạt động đến nay, BHTGVN luôn đồng hành với hoạt động của hệ thống các tổ chức tín dụng, ngày càng trở thành công cụ đắc lực của Ngân hàng Nhà nước trong việc bảo đảm an toàn hệ thống. Phó Tổng giám đốc BHTGVN TS. Vũ Văn Long cho biết, theo kinh nghiệm quốc tế, đối với tổ chức tín dụng yếu kém, tổ chức BHTG ngày càng có vai trò quan trọng trong quá trình xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém, thông qua công cụ như hỗ trợ tài chính, mua bán sáp nhập, ngân hàng bắc cầu... giúp hạn chế tối đa việc phá sản tổ chức tín dụng tham gia BHTG.

Ðồng bộ cơ sở pháp lý

Kinh nghiệm thực tiễn tại một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc… cho thấy, tổ chức BHTG chỉ thực sự phát huy hiệu quả trong việc tái cơ cấu và giữ ổn định hệ thống ngân hàng khi được trao quyền hạn đối với các tổ chức tham gia BHTG và có một cơ chế phối hợp chặt chẽ với các cơ quan giám sát ngân hàng khác. Bên cạnh đó, cơ sở pháp lý cần đồng bộ, đầy đủ, chi tiết về các trường hợp xử lý, thẩm quyền quyết định và các biện pháp tương ứng để thực hiện tái cơ cấu TCTD.

Do vậy, để tái cơ cấu hiệu quả, nhóm nghiên cứu đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ với chủ đề "Vai trò của tổ chức BHTG trong quá trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém tại Việt Nam" cũng nêu rõ, cần xây dựng một khung tổng thể gồm đầy đủ các trường hợp có thể xảy ra và các biện pháp ứng phó cần thiết nhằm bảo đảm duy trì các hoạt động dịch vụ tài chính và thanh toán thiết yếu đối với hệ thống và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền.

Việc xử lý các tổ chức tín dụng có vấn đề sẽ được chia theo những mức độ khác nhau. Đơn cửa, đối với những tổ chức ít có ảnh hưởng thì có thể cho phá sản, BHTG có thể tự xử lý. Ðối với những tổ chức có tầm quan trọng trong hệ thống, Thủ tướng Chính phủ hoặc nhiều cơ quan nhà nước cùng phối hợp xử lý và cần có cơ chế phối hợp rõ ràng giữa các cơ quan này.

Ngoài ra, việc tái cơ cấu tổ chức tín dụng phải theo nguyên tắc nhất định, đó là nguyên tắc chi phí tối thiểu. Theo đó, các phương án xử lý tổ chức tín dụng đưa ra đều phải cân nhắc mức chi phí, hay cách hỗ trợ nào sẽ có chi phí thấp nhất.

"Nguyên tắc này cũng chỉ áp dụng đối với trường hợp thông thường. Còn đối với trường hợp đặc biệt, xét có nguy cơ ảnh hưởng tới hệ thống thì có thể có những biện pháp đặc biệt hơn" - đại diện Viện Chiến lược Ngân hàng nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, để hoàn thiện chính sách BHTG, góp phần tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng tại Việt Nam, một số gợi ý về định hướng chính sách trong thời gian tới cũng được nêu ra như xác định mạng an toàn tài chính quốc gia. Trong đó, quy định rõ cơ chế phối hợp, chức năng, quyền hạn của các cơ quan trong việc tái cơ cấu tổ chức tín dụng cũng như bảo đảm sự ổn định của hệ thống tài chính ngân hàng; sửa đổi đồng bộ Luật Bảo hiểm tiền gửi và các luật có liên quan, ban hành các thông tư hướng dẫn thực hiện để BHTGVN có thể tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém.