Siết chặt quản lý sản phẩm thuốc lá thế hệ mới

Tỷ lệ hút thuốc lá thế hệ mới có xu hướng tăng

Theo Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế, sau 7 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đã đạt được kết quả rất đáng ghi nhận như hành lang pháp lý và văn bản chỉ đạo đã dần hoàn thiện ở các cấp từ Trung ương đến địa phương; việc hút thuốc lá tại các địa điểm công cộng đã có chuyển biến tích cực.

Khảo sát của Bộ Y tế cũng cho thấy, thông qua các hoạt động truyền thông, đã có 94,6% người dân tin rằng hút thuốc lá gây bệnh lý nghiêm trọng. Tỷ lệ nhận thức của người dân về hút thuốc lá gây ra các bệnh nguy hiểm đạt trên 95% ở một số tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Nam Định, Bình Phước, Vĩnh Phúc, Tiền Giang, Lào Cai... Hơn 90% người cho rằng, hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư phổi, cao huyết áp, ung thư thực quản.

Tuy nhiên, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng đang phải đối mặt với những thách thức mới. Đó là tỷ lệ hút các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha… có xu hướng tăng, nhất là trong giới trẻ. Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 34 tỉnh, thành phố năm 2020 cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành có xu hướng tăng từ 0,2% năm 2015 lên 0,7% năm 2020. Theo Điều tra sức khỏe học đường tại Việt Nam năm 2019, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ ở độ tuổi từ 13 - 19 tuổi đã tăng lên 2,6%, trong khi năm 2015 chỉ khoảng 0,5%.

Sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ người hút thuốc lá điện tử, nhất là giới trẻ trong những năm gần đây đã khiến công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được các doanh nghiệp của ngành công nghiệp thuốc lá quảng cáo và giới thiệu với các thông tin không đầy đủ, sai sự thật và gây nhầm lẫn cho người sử dụng như thuốc lá mới là sản phẩm ít hại hơn so với các sản phẩm thuốc lá truyền thống hay giúp cai nghiện thuốc lá điếu truyền thống.

Đề xuất cấm thuốc lá thế hệ mới

Chiến lược quốc gia phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2020 đặt mục tiêu giảm nhu cầu sử dụng và kiểm soát để từng bước giảm mức cung cấp các sản phẩm thuốc lá tiêu thụ tại thị trường Việt Nam nhằm giảm nguy cơ bệnh tật và tử vong do sử dụng thuốc lá gây ra. Do đó, theo các chuyên gia, việc cho phép các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ gây khó khăn cho việc thực hiện mục tiêu giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá.

Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá Phan Thị Hải cho biết, trên thực tế, cả người đang hút thuốc lá truyền thống và người không hút thuốc lá sau khi sử dụng thuốc lá điện tử vẫn tiếp tục hút thuốc lá điếu thông thường hoặc hút song song cả 2 loại sản phẩm. Chưa kể, thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và cả những người hút thuốc lá.

Đại diện Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá cho hay, hiện nay đối tượng ngành công nghiệp thuốc lá tìm kiếm là người hút thuốc thay thế, bởi 50% số người hút thuốc lá trưởng thành sẽ tử vong sớm. Đây chính là đối tượng, mục tiêu để họ duy trì sản lượng thuốc lá thế hệ mới và tăng trưởng lợi nhuận khi Chính phủ các nước thực hiện các giải pháp phòng, chống tác hại thuốc lá.

Trước tình trạng hút thuốc lá ở giới trẻ ngày càng tăng cao, các tập đoàn thuốc lá đang thúc đẩy việc tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt nhằm vào thanh thiếu niên. Thuốc lá thế hệ mới nhắm tới giới trẻ thông qua hình ảnh, phong cách tạo gu thẩm mỹ, xu hướng như thiết kế sản phẩm hiện đại, bắt mắt, đa dạng kiểu dáng và kích thước, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị và giá rẻ.

Theo Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá Lương Ngọc Khuê, thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, thế giới đã mất hàng chục năm chỉ để chống lại các tác hại của thuốc lá thông thường mà kết quả còn chưa được như mong đợi. Nếu cho phép sản phẩm mới này, Việt Nam sẽ phải gánh chịu những hậu quả nặng nề hơn rất nhiều trong tương lai gần, nhất là khi các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không phải là sản phẩm ít hại hơn thuốc lá điếu thông thường. Do đó, đề xuất cấm hoàn toàn dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới này và có các chính sách phù hợp để quản lý phù hợp.