Đại tướng Võ Nguyên Giáp vĩ đại mà bình dị

Đại tướng thăm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở chiến dịch Biên giới

Triển lãm ảnh Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Đại tướng (25.8.1911 - 25.8.2011). 200 tác phẩm của gần 20 nghệ sỹ nhiếp ảnh, với những góc nhìn khác nhau đã khái quát toàn bộ cuộc đời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Mỗi người một tính cách, một nghề nghiệp khác nhau nhưng họ chung điểm đến là phòng triển lãm với niềm xúc động chân thành về vị Đại tướng huyền thoại của dân tộc. Ông Phạm Đức Hùng, Ủy viên thường trực Ban liên lạc Cựu chiến binh bộ đội tên lửa phòng không Việt Nam, người có cơ duyên chụp khá nhiều ảnh về Đại tướng cho biết: trong triển lãm lần này chỉ có vài tấm ảnh do tôi chụp, còn lại gần nửa số ảnh (chủ yếu ảnh đen trắng) là những tác phẩm tôi sưu tầm, gìn giữ từ nhiều năm nay... Từ những lần đến thăm đồng đội, các chuyến đi cơ sở, ông Phạm Đức Hùng thấy những bức ảnh về Đại tướng được nhân dân bảo quản chưa tốt, liền xin về quét lại, lưu trữ bằng hình thức số hóa. Với suy nghĩ nếu không sưu tập, gìn giữ ảnh về Đại tướng là có lỗi với lịch sử nên những bức ảnh được ông Hùng bảo quản kỳ công, được sao lưu ra nhiều ổ cứng và cất giữ ở nhiều nơi. Ông quý nhất là hai bức ảnh chụp Đại tướng đến thăm Đại đội C129, Trung đoàn E260, Đoàn Cao xạ Sông Thương, thuộc Bộ đội Phòng không Hà Nội, đơn vị ông công tác, vào năm 1964 và năm 1966. Ông kể: Đại tướng đến thăm một đơn vị chiến đấu là việc rất bình thường nhưng điều làm tôi xúc động nhất là sau khi thăm hỏi tình hình chiến đấu, Đại tướng đề nghị: Các cậu cho tớ bê thử quả đạn pháo (đạn cao xạ 100 ly) xem có nặng không! Lần đến thăm sau, Đại tướng vui vẻ hỏi: Bác Hồ giao 20 viên đạn một máy bay, liệu các chú có hoàn thành được không? Tất cả chiến sỹ đều cười xòa trước câu hỏi của Đại tướng. Sau này, tại trận địa Hạ Yên Quyết, Yên Hòa, Hà Nội đơn vị đã bắn rơi hàng chục máy bay hiện đại của Mỹ. Đại tướng của chúng ta vĩ đại nhưng cũng giản dị như thế đấy!

Cả nhà đi mua sách

Đại tá, nghệ sỹ nhiếp ảnh Trần Hồng sau gần 20 năm được nhiều lần gặp và đôi ba lần đi công tác dài ngày cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp, gia tài của ông đã có hơn 2.000 bức ảnh màu và đen trắng về Đại tướng. Tuy vậy, ông vẫn thấy mình chưa hiểu hết, chưa khai thác hết chiều sâu nội tâm cũng như cốt cách thanh cao của Đại tướng. Ông bảo, những bức ảnh ông thích nhất hiện treo ở triển lãm là những bức chụp khi Đại tướng trút bỏ bộ quân phục trở về với cuộc sống đời thường, như: Cả nhà đi mua sách, Thư giãn bên cây đàn piano. Ông kể, bức ảnh Thư giãn bên cây đàn piano có một kỷ niệm rất đẹp. “Đó là vào tháng 8.2006, khi tôi đang chuẩn bị tổ chức triển lãm Đại tướng Võ Nguyên Giáp - những lần tôi được gặp tổ chức tại Quảng Bình, chào mừng Đại tướng 95 tuổi thì bà Bích Hà - phu nhân của Đại tướng - đến tìm và nói Đại tướng đang chờ xem ảnh của tôi. Tôi đem toàn bộ số ảnh chuẩn bị cho triển lãm đến gặp Đại tướng. Ông chậm rãi xem kỹ từng bức ảnh suốt nhiều giờ đồng hồ rồi ông bảo vợ mang ghế ra, ngồi xuống trước cây đàn piano say sưa chơi nhạc. Tôi như bị thôi miên trước thần thái ấy của Đại tướng và say sưa chụp đến hết cả ba cuộn phim mang theo”.

Đại tướng thăm Trung đoàn E260 Đoàn cao xạ Sông Thương

Nghệ sỹ nhiếp ảnh Trần Tuấn cũng cho rằng, những bức ảnh chụp Đại tướng trong sinh hoạt đời thường, lúc về thăm quê, trong bộ đồ thể thao màu xanh tập thể dục buổi sáng, lúc nằm nghỉ trên chiếc võng mắc dưới rặng tre sau khi đi thăm địa đạo Củ Chi hay khi đón tiếp bạn bè, ngồi thiền... là những khoảnh khắc ông tâm đắc nhất. Nghệ sỹ Trần Tuấn chia sẻ: tôi bắt đầu chụp ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ năm 1975. Với tôi mỗi bức ảnh gắn với một kỷ niệm riêng, đó là khi trái tim tôi thật sự rung động. Sau triển lãm ảnh cá nhân 101 khoảnh khắc về Đại tướng Võ Nguyên Giáp năm 2010, dịp này tôi cũng vừa kịp hoàn thành cuốn sách ảnh 101 khoảnh khắc về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, như một lời chúc thọ 100 tuổi của Đại tướng. Kể về kỷ niệm với Đại tướng, nghệ sỹ nhiếp ảnh Trần Tuấn xúc động: “Có lần Đại tướng nói tôi đưa máy để ông chụp ảnh cho tôi. Ông bảo, tôi chỉ biết chụp ảnh cho mọi người mà không có tấm ảnh cho riêng mình. Lần khác ông lại nhờ cận vệ chụp ảnh cho ông và tôi, đồng thời chu đáo dặn dò là đừng chụp cây cột đèn mọc trên đầu nhé... Tôi đã học được rất nhiều điều quý giá từ Đại tướng”.

Cao Sơn