80 tài liệu được lựa chọn từ khối châu bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới tái hiện một phần bức tranh Tết cung đình triều Nguyễn xưa theo ba chủ đề: “Lễ nghi chuẩn bị đón Tết long trọng”, “Tất niên - tiễn năm cũ, đón năm mới”, “Đầu năm đón phúc, tiết xuân ban lộc và đề cao chữ Hiếu”.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng khẳng định, đây là nguồn tài liệu, tư liệu quý đối với các nhà nghiên cứu và công chúng quan tâm tìm hiểu về Tết xưa trong hoàng cung triều Nguyễn. Đặc biệt hơn là triển lãm ý nghĩa này được tổ chức tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, trường đại học đầu tiên của nước ta.
Triển lãm tái hiện một phần bức tranh Tết cung đình triều Nguyễn |
Ảnh: Thiện Tâm
“Tết Nguyên đán cả là dịp quan trọng nhất của người dân Việt Nam. Dù cuộc sống ngày nay có nhiều thay đổi nhưng ngày Tết với những lễ nghi truyền thống tốt đẹp vẫn được duy trì. Mọi người sum họp gia đình, tưởng nhớ tổ tiên. Câu nói ‘Mồng 1 Tết cha, mồng 2 Tết mẹ’ thể hiện truyền thống hiếu nghĩa của dân tộc ta”, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng nói.
Từ các tài liệu được trưng bày, có thể thấy nghi thức lễ Tết được giữ gìn, nhưng cũng có sự biến đổi linh hoạt qua từng năm. Thông thường, việc chuẩn bị đón Tết trong hoàng cung được bắt đầu sớm, ngay từ mồng 1 tháng Chạp, bằng lễ ban lịch năm mới (Lễ Ban sóc), sau đó là nghi lễ thỉnh các vị tiên đế về "ăn Tết" với triều đình (Lễ Hợp hưởng), nghi thức biểu thị việc tạm ngưng công việc triều chính (Lễ Phong ấn); nghi lễ Tuế trừ, Trừ tịch, Lễ Thượng tiêu với ý nghĩa tống tiễn hết điều xấu của năm cũ để đón điều tốt đẹp của năm mới… Trong trường hợp có thiên tai, mất mùa, hay địch họa, triều đình có thể giảm bớt các nghi lễ cho tiết kiệm, hoặc cũng có năm nhà vua ra chiếu cho người dân được nghỉ Tết lâu hơn để tái tạo sức lao động, hoặc ban thưởng cho quân sĩ đang canh giữ biên cương, hải đảo…
Triển lãm "Cung đình đón Tết" kéo dài đến hết ngày 23.2.