Nối dài tình yêu Hà Nội

- Thứ Tư, 07/10/2020, 19:04 - Chia sẻ
Tôn vinh tác giả, tác phẩm, ý tưởng, tình yêu và việc làm với Thủ đô, cũng là trân trọng tình cảm đau đáu mà danh họa Bùi Xuân Phái đã dành cho Hà Nội. Lễ Trao giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 13 trùng với kỷ niệm 1010 năm Thăng Long - Hà Nội, 100 năm ngày sinh cố danh họa, có lẽ đã nối dài nguồn năng lượng góp thêm cho mảnh đất nghìn năm những giá trị mới.

Bức tranh văn hóa lắng đọng

“Nét đẹp của Giải Bùi Xuân Phái năm nay là sự hội tụ và cộng hưởng của những tấm lòng 'vì tình yêu Hà Nội' rộng khắp. Có những gương mặt gần gũi thân quen, đã trở thành biểu tượng bao nhiêu năm nay về Hà Nội. Lại có cả những gương mặt mới mẻ, xuất hiện hết sức bất ngờ và để lại ấn tượng sâu sắc”. Đó là nhận định của ông Lê Xuân Thành, Tổng biên tập Báo Thể thao & Văn hóa, Trưởng Ban tổ chức tại Lễ Trao giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội chiều 7.10. Năm cái tên được xướng danh tại 4 hạng mục: tác phẩm, ý tưởng, việc làm và giải thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội đã tạo nên bức tranh đa dạng, lắng đọng những giá trị văn hiến Thủ đô.

Dự án nghệ thuật công cộng Phúc Tân (Hoàn Kiếm) được trao Giải Việc làm - Vì Tình yêu Hà Nội
Dự án nghệ thuật công cộng Phúc Tân (Hoàn Kiếm) được trao Giải Việc làm - Vì Tình yêu Hà Nội

Giá trị văn hiến ẩn sâu trong nét hiện đại với “Ý tưởng thiết kế và xây dựng cột mốc Km0 tại Hồ Gươm” (Giải Ý tưởng - Vì tình yêu Hà Nội), thể hiện mong mỏi của giới chuyên môn và những người yêu Hà Nội từ hàng chục năm qua. Cuộc thi do UBND quận Hoàn Kiếm, Hội Kiến trúc sư Việt Nam, Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức. Đã có những phương án thiết kế khả thi cho công trình cột mốc, sử dụng công nghệ hiện đại để truyền tải tinh hoa văn hóa Thăng Long, để Hà Nội xứng danh di sản, xứng danh “thành phố sáng tạo”, đầy kỳ vọng phát triển.

Giá trị văn hiến hiển hiện trong tấm gương phản chiếu quá khứ - hiện tại. Đó là Dự án nghệ thuật công cộng Phúc Tân (Giải Việc làm - Vì tình yêu Hà Nội) của nhóm nghệ sĩ đương đại. 16 tác phẩm của nhóm 16 nghệ sĩ, trong đó có 2 nghệ sĩ nước ngoài như đánh thức không gian tưởng chừng đã ngủ quên của cửa ngõ Hà Nội một thời. Dưới bàn tay tài hoa, một không gian mới được tạo ra, men theo bức tường bảo vệ hành lang bờ vở (bờ bên lở) sông Hồng, để vén lên quá khứ chìm khuất suốt bao nhiêu năm qua, tái hiện một phần văn hóa, lịch sử của mảnh đất Thăng Long - Kẻ Chợ, từng là cửa ngõ giao thương tấp nập.

Và giá trị văn hiến ấy cũng được khơi nguồn bằng hành trình tìm lại căn cước văn hóa và bảo vệ di sản truyền thống cho các làng xã ở Hà Nội và một số tỉnh, thành của nhóm Nhân sĩ Hà Đông (Giải Việc làm - Vì tình yêu Hà Nội). 7 thành viên của nhóm, gồm nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, NSƯT Chu Lượng, họa sĩ Hoàng A Sáng, tác giả Trịnh Hữu Sỹ, đạo diễn - nhà thơ Lương Tử Đức, các doanh nhân Lê Phương Trung và Đỗ Văn Hiểu, đã đều đặn trong 5 năm nay lần lượt tìm kiếm và dâng trả khoảng 150 đạo sắc phong cho các địa phương, trong đó có trên 80 đạo sắc phong cho các đình, đền tại Hà Nội… Hành động nghĩa hiệp của những “kẻ sĩ Bắc Hà” thể hiện một thái độ sâu sắc với những giá trị văn hóa truyền thống, được ví như “lửa mồi” lan tỏa tình yêu và bảo vệ di sản. Theo lời của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: “Đón sắc phong về, đình đền mới có hồn, văn hóa làng có xác tín về nguồn cội. Một khi tất cả hướng về cái đẹp, cùng lưu giữ, lan tỏa, thì mọi hành động đều tương đồng trong tinh thần và tư tưởng”.

“Một phần máu thịt cuộc đời tôi”

“Một phần máu thịt cuộc đời tôi” - nhạc sĩ Phú Quang đã nghĩ như vậy, và nói như vậy về Hà Nội. Giải thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội năm 2020 được trao cho người “trẻ” tuổi nhất từ trước đến nay, nhưng đã có những cống hiến cho Hà Nội không hề thua kém những gương mặt đi trước. Không chỉ trong sáng tác, cuộc đời của Phú Quang đã là minh chứng cho thấy tình yêu Hà Nội đau đáu. Quyết định vào Nam để phát triển sự nghiệp nhưng Phú Quang cứ quay quắt nỗi nhớ Hà Nội. Cái nỗi nhớ ấy tuôn trào, cộng hưởng với những câu thơ Phan Vũ qua ca khúc “Em ơi Hà Nội phố”. Rồi Hà Nội lại thường trực hiện về khi Phú Quang phả vào nhiều vần thơ cung bậc cảm xúc của mình, để làm nên tác phẩm âm nhạc: Chiều hoang, Chiều phủ Tây Hồ phổ thơ Thái Thăng Long; rồi Hà Nội ngày trở về phỏng thơ Thanh Tùng, Nỗi nhớ mùa Đông phổ thơ Thảo Phương, Lãng đãng chiều Đông Hà Nội phổ thơ Tạ Quốc Chương.

Nhiều người bảo, Phú Quang viết như mê và cũng làm người Hà Nội thêm say mê Hà Nội. Năng lượng của niềm say mê, của tình yêu này đã khiến nhạc sĩ vượt qua những rào cản của các bài thơ có thi pháp ấn tượng, tưởng chừng như không thể phổ nhạc được, để lan tỏa tinh thần, để “đóng đinh” vào lòng người nghe thứ cảm xúc về Hà Nội khó mà lẫn vào đâu. Với Phú Quang, Hà Nội luôn là một trang nhạc của sự sinh động. Bằng tác phẩm âm nhạc, Phú Quang làm cho tình yêu Hà Nội lan tỏa trong trái tim của mọi người, để ai nấy cùng sống chậm lại, cảm nhận một Hà Nội khác, không xô bồ, hối hả.

Giải Tác phẩm - Vì tình yêu Hà Nội được trao cho tác giả chàng trai người Serbia Marko Nikolíc với Tiểu thuyết "Phố Nhà thờ"
Giải Tác phẩm - Vì tình yêu Hà Nội được trao cho tác giả Serbia Marko Nikolíc với tiểu thuyết "Phố Nhà thờ"

Và còn một Hà Nội nữa được phác họa bởi “Giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội” lần thứ 13. Giải Tác phẩm được trao cho một tác giả không phải người Việt nhưng đã viết về Hà Nội bằng “tình yêu lớn đối với tiếng Việt và đối với thành phố này”. Khi Phố nhà thờ ra đời, lần đầu tiên chúng ta có một tác giả người nước ngoài viết tiểu thuyết bằng tiếng Việt, đặt câu chuyện tình yêu trong một Hà Nội đã khiến anh mê mẩn suốt bao năm qua. Đó là chàng trai người Serbia sinh năm 1987 Marko Nikolíc. Trong hơn 300 trang sách, Marko đã soi chiếu những va chạm Đông - Tây, biểu đạt “cái chất” Hà Nội riêng không ở đâu có.

Lấy Hà Nội làm bối cảnh cho toàn bộ tiểu thuyết, Marko Nikolíc đã tái hiện một Hà Nội rất đẹp, rất đời, bao giờ cũng đầy cảm nhận trìu mến - thứ cảm nhận dành cho Hà Nội mà Marko đã tình cờ nhận ra khi tiếp xúc với những con người nơi đây. “Tôi đã đặt chân đến khoảng 70 nước, nhưng bằng cách nào đó, Hà Nội đã níu tôi lại. Tôi thấy mình gần gũi, đồng điệu với nó, như một người bạn lâu năm, ta không cần giấu giếm gì nữa, vì đã hiểu hết nhau rồi”, Marko Nikolíc chia sẻ.

Hải Đường