Đọc sách

Những kỷ niệm khó phai mờ

- Thứ Sáu, 28/01/2022, 06:42 - Chia sẻ

Lý do để độc giả hào hứng đọc Hoa hồng sa mạc chính là ở tác giả Luis Sepúlveda. Ông là nhà văn Chile nổi tiếng, tác giả của tiểu thuyết vừa lãng mạn vừa dữ dội Lão già mê đọc truyện tình. Thêm nữa, ông còn có những tác phẩm tưởng như viết cho trẻ em mà thực ra là người lớn cũng bị lôi cuốn: Chuyện con mèo dạy hải âu bay, Chuyện con mèo và con chuột bạn thân của nó, Chuyện con chó tên là Trung Thành, Chuyện con ốc sên muốn biết tại sao nó chậm chạp

Trong Hoa hồng sa mạc, tác giả kể về những người bạn và cả những người không phải là bạn, chỉ tình cờ gặp trong đời. Tình cờ gặp, nhưng kỷ niệm đã trở thành dấu ấn khó phai mờ. Đấy là một người Bengal sống ở Timor, công việc của anh là hóa kiếp cho những chiếc tàu thủy cũ nát thành đống sắt vụn. Thủy thủ đưa những con tàu này về các bờ biển vài dặm, rồi chính tay anh sẽ lái con tàu chạy hết tốc lực, đâm vào bờ biển cho nó mắc cạn. Sau đó là công việc của những người tháo dỡ cắt xẻ con tàu. Chuyện không phải chỉ có thế, con tàu từng một thời oanh liệt vẫy vùng sóng gió phải có một cái chết thật lãng mạn: “Có tôi, những con tàu không còn đau đớn khi bị mang về bãi thải, vì trong khi đợi thủy triều dâng, tôi nói chuyện với chúng, gợi nhớ về tất cả những bến cảng chúng từng qua, tất cả những ngôn ngữ chúng từng nghe thấy trong đời, tất cả những thủy thủ, những lá cờ” (trang 27).

Tác giả còn kể về những con vật thân thương, chẳng hạn con chó Fernado, được ngồi hàng ghế đầu trong buổi hòa nhạc của một nghệ sĩ violon danh giá, rồi khi nghệ sĩ chơi lạc điệu, nó liền tru lên, và nghệ sĩ yêu cầu đưa con chó ra khỏi phòng. Xử sự ra sao đây? Người dân vùng Chaco yêu mến và tin tưởng con chó đến mức nói với nghệ sĩ: “Fernando biết việc nó làm. Hoặc anh chơi tốt hoặc anh là người ra đi” (trang 113).

Tác giả dành nhiều trang cho những người bạn, những người đồng chí đấu tranh chống chế độ độc tài từ sau cuộc đảo chính 1973 ở quê hương Chile của ông. Chuyện hai nghệ sĩ xiếc là anh em sinh đôi, một người bị bắt rồi đưa đi mất tích, nhưng người em còn sống lại cho ra đời một cặp sinh đôi, như một sự phục sinh của niềm tin và tiếp nối sự sống. Chuyện một chiến sĩ cách mạng bị tra tấn đến tàn phế, không thể diễn tả bằng ngôn ngữ được nữa, nhưng đấy là khi tồn tại “giọng nói của sự im lặng”.

Những câu chuyện nho nhỏ, hòa trộn ghi chép với tiểu luận, với hồi ức, với chân dung văn chương. Tràn đầy cảm xúc và sự tài hoa của ngôn từ, Luis Sepúlveda lại mang đến một cuốn sách khiến người đọc phải vương vấn.

Có một số chỗ cần được biên tập lại:

- Năm 1930, Liên minh Hanse áp đặt một cách bạo lực sự thống trị hám lợi của mình trong vùng Bắc Đại Tây Dương và biển Baltic (trang 45): con số 1930 có thể là in nhầm. Về logic, nó phải là một năm thuộc thế kỷ XIV, không phải thế kỷ XX.

- Thay vì lốp xe là ván trượt và xích cuốn phù hợp với địa hình tuyết phủ đến mức thay vì đi theo đường 45, chúng tôi đã có thể đi theo con đường đã đóng băng (trang 72): thừa chữ “thay vì” đầu tiên.

- Dưới màn đêm tối đen của rừng (trang 168): “dưới màn đêm tối đen” - cách diễn đạt tiếng Việt chưa thuận.

------

* Hoa hồng sa mạc, tác giả Luis Sepúlveda, Lâm An dịch, Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn.

Hồ Anh Thái