Tạo cơ sở pháp lý nâng cao chất lượng giáo dục
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Qua 12 năm thi hành, Luật Giáo dục đã góp phần quan trọng vào quá trình phát triển giáo dục và đào tạo Việt Nam thời kỳ hội nhập quốc tế, tạo ra nhiều chuyển biến tích cực trong hệ thống giáo dục quốc dân. Hệ thống giáo dục quốc dân gồm giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên đã được hình thành từ giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Công tác quản lý giáo dục có bước chuyển biến nhất định.
Cả nước đã hoàn thành phổ cập giáo dục THCS vào năm 2010; hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ năm tuổi vào năm 2017; chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học giữ vững và nâng cao. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục phát triển cả về số lượng và chất lượng. Cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục được cải thiện và từng bước hiện đại.
 | |
| Ảnh: Lâm Hiển | |
Tuy nhiên, Luật Giáo dục hiện hành cũng đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, trở thành những điểm nghẽn, là nút thắt trong quá trình thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Quy định về hệ thống giáo dục quốc dân chưa thể hiện được sự gắn kết chặt chẽ giữa các cấp học và trình độ đào tạo; giữa giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên; thiếu định hướng phát triển và phân luồng người học từ sau THCS. Quy định về mục tiêu, yêu cầu, nội dung, chương trình giáo dục, phương pháp giáo dục phổ thông chưa đáp ứng yêu cầu phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học. Chưa phân định quản lý nhà nước với hoạt động quản trị trong các cơ sở giáo dục, đào tạo; phân công trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục giữa trung ương và địa phương chưa rõ. Quy định về chính sách đầu tư cho giáo dục, các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra… Do đó, việc sửa đổi Luật Giáo dục là cần thiết, nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo và tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức, quản lý, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn để phát triển và hội nhập.
 | |
| Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trình bày Tờ trình | Ảnh: Lâm Hiển |
Có chính sách cụ thể tương xứng với vị thế của nhà giáo
Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Phan Thanh Bình nêu rõ, Ủy ban tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục cũng như mục tiêu xây dựng dự án Luật được nêu trong Tờ trình của Chính phủ.
Về hệ thống cơ sở giáo dục, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ cho rằng, việc xác định rõ các loại hình cơ sở giáo dục có ý nghĩa quan trọng trong việc quy hoạch, phân loại và áp dụng pháp luật. Do vậy, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu về các loại hình cơ sở giáo dục; xác định những hạn chế, vướng mắc trong pháp luật và khung chính sách; kết hợp với tham khảo kinh nghiệm quốc tế để xây dựng các quy định về hệ thống cơ sở giáo dục phù hợp, bao gồm các quy định về khái niệm, mô hình tổ chức, hoạt động, khung pháp lý áp dụng…; trách nhiệm của Nhà nước trong việc đầu tư thành lập, vận hành và phát triển các cơ sở giáo dục công lập, hỗ trợ, tạo môi trường để các cơ sở giáo dục ngoài công lập phát triển minh bạch, hiệu quả.
Đối với quy định chuyển đổi các loại hình trường, Ủy ban đề nghị, cần bổ sung một số quy định mang tính nguyên tắc ngay trong Luật về điều kiện chuyển đổi và hệ quả pháp lý của việc chuyển đổi, bảo đảm việc hướng dẫn là đúng thẩm quyền và kịp thời. Với cơ sở giáo dục thường xuyên và cơ sở giáo dục khác, cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung theo hướng tạo điều kiện đa dạng hóa các loại hình, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ giáo dục và tăng hiệu lực quản lý nhà nước.
 Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật |
| Ảnh: Lâm Hiển |
Về chính sách đối với nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, Báo cáo thẩm tra nêu rõ, các nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung về nhà giáo trong dự thảo Luật chưa đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn, vẫn chỉ là những quy định chung, chưa rõ yêu cầu và chính sách. Các quy định về vị thế, vai trò; điều kiện, tiêu chuẩn; nhiệm vụ, trách nhiệm, quyền hạn; sự đãi ngộ, tôn vinh còn chồng chéo. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo rà soát, sửa đổi Chương Nhà giáo một cách căn cơ, tiếp tục khẳng định rõ vị thế của nhà giáo trong Luật; quy định đầy đủ, cụ thể hơn hệ thống chính sách tương xứng với vị thế đã được xác định; làm rõ mối quan hệ và trách nhiệm tương hỗ giữa Nhà nước - Nhà giáo - Người học, làm căn cứ để xây dựng Luật Nhà giáo và pháp luật có liên quan, bảo đảm việc xây dựng đội ngũ nhà giáo đảm đương tốt nhất trọng trách của mình.
Đối với chính sách lương của nhà giáo, Báo cáo thẩm tra đề nghị bám sát Nghị quyết của Đảng để thể chế hóa trong Luật, tạo cơ sở để Chính phủ xây dựng các đề án về cải cách tiền lương. Đồng thời, nghiên cứu để bổ sung và làm rõ hơn trong dự thảo Luật các quy định liên quan đến cán bộ quản lý giáo dục, bao gồm các quy định về về khái niệm, tiêu chuẩn, chế độ đãi ngộ và đào tạo, bồi dưỡng...
