Phát biểu khai mạc, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Đoàn Xuân Tiên cho biết, những năm qua, việc cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước và thoái vốn nhà nước triển khai còn chậm, quá trình cổ phần hóa còn có nhiều vấn đề tiêu cực, gây thất thoát, lãng phí; trách nhiệm của người quản lý doanh nghiệp nhà nước còn chồng chéo, chưa rõ ràng. Nhiều doanh nghiệp trước và trong quá trình cổ phần hóa thiếu công khai, minh bạch về thông tin, số liệu, đặc biệt là việc xác định chính xác giá trị doanh nghiệp, việc thực hiện mục tiêu phát triển sau cổ phần hóa. Trách nhiệm của người quản lý doanh nghiệp nhà nước còn chồng chéo, chưa rõ ràng; công tác cán bộ, phát triển nguồn nhân lực, đổi mới công nghệ, chính sách tiền lương còn bất cập, chưa phù hợp với cơ chế thị trường. Cơ chế quản lý, giám sát và việc thực hiện quyền, trách nhiệm của cơ quan và người đại diện chủ sở hữu nhà nước chưa thật rõ ràng và phù hợp. Khung pháp lý cho các doanh nghiệp trong quá trình cổ phần hóa và hậu cổ phần hóa chưa được hoàn thiện; Nhiều doanh nghiệp trước và trong quá trình cổ phần hóa thiếu công khai, minh bạch về thông tin, số liệu, đặc biệt là việc xác định chính xác giá trị doanh nghiệp, việc thực hiện mục tiêu phát triển sau cổ phần hóa.
Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Đoàn Xuân Tiên nhấn mạnh, từ năm 2017 cho đến nay, KTNN đã thực hiện kiểm toán kết quả tư vấn định giá và xử lý các vấn đề tài chính trước khi chính thức công bố giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa giai đoạn 2016-2020 của 16 doanh nghiệp. Kết quả kiểm toán cho thấy vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, làm ảnh hưởng đến giá trị phần vốn của Nhà nước, đặc biệt là những sai sót trong xác định chi phí thương hiệu, lợi thế kinh doanh, hàng tồn kho, định giá TSCĐ, dự án, công trình đã hoàn thành chưa quyết toán, chi phí trả trước dài hạn, giá trị các khoản đầu tư tài chính, giá trị quyền sử dụng đất... KTNN đã xác định giá trị thực tế vốn nhà nước theo phương pháp tài sản tăng 15.447,68 tỷ đồng; ngoài ra, nếu áp dụng phương pháp dòng tiền chiết khấu đối với 2 công ty đủ điều kiện định giá theo phương pháp dòng tiền chiết khấu nhưng tổ chức tư vấn định giá chỉ sử dụng phương pháp tài sản, KTNN xác định giá trị vốn nhà nước tăng thêm so với phương pháp tài sản 15.684,31 tỷ đồng.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đã đạt được, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Đoàn Xuân Tiên chobiết, công tác kiểm toán xác định giá trị doanh nghiệp nhà nước trong thời gian qua còn một số hạn chế, bất cập làm ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán, như: số lượng các cuộc kiểm toán của KTNN còn nhỏ so với yêu cầu, có nhiều doanh nghiệp nhà nước đã được cổ phần hóa nhưng KTNN chưa thực hiện kiểm toán xác định giá trị doanh nghiệp; khung khổ pháp lý hướng dẫn công tác xác định giá trị doanh nghiệp còn nhiều bất cập liên quan đến các vấn đề xử lý tài chính, phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp, xác định giá trị tài sản vô hình, xác định giá trị quyền sử dụng đất…
Tại hội thảo, các đại biểu nhấn mạnh, cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước là một trong những giải pháp hữu hiệu nhằm tạo động lực phát triển cho doanh nghiệp, huy động vốn, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, nâng cao sức cạnh tranh, tạo điều kiện để người lao động được làm chủ, thay đổi phương thức quản lý, ngăn chặn tiêu cực, hướng đến kinh doanh hiệu quả, lợi nhuận cao. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy cổ phần hóa không nên được xem như là “giải pháp vàng” hoặc giải pháp chữa trị thần kỳ cho các hoạt động công, vốn dĩ đã không hiệu quả. Việc đa dạng hóa sở hữu (về lý thuyết) giúp cải thiện việc ra quyết định của doanh nghiệp, áp dụng các thực tiễn kinh doanh phù hợp hơn và đảm bảo nguồn vốn đa dạng hơn. Tuy nhiên cơ hội chỉ có thể hiện thực hóa nếu có được chiến lược, giải pháp cải cách quản trị doanh nghiệp hiệu quả hỗ trợ. Đồng thời, kết quả kiểm toán các doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa do Kiểm toán Nhà nước thực hiện sẽ góp phần tăng cường và tạo sự tin tưởng của nhà đầu tư khi đầu tư vào doanh nghiệp, giúp đẩy nhanh quá trình cổ phần hóa, giúp nhà nước nhanh chóng thu được các nguồn thu từ cổ phần hóa để kịp thời sử dụng cho những mục đích cấp thiết của quốc gia. Việc minh bạch thông tin sẽ giúp các doanh nghiệp nhà nước đang trong tiến trình cổ phần hóa niêm yết, tiếp cận thị trường vốn một cách hiệu quả, tăng sức hút với các nhà đầu tư tiềm năng...
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
