Hòa Bình phát triển cây ăn quả có múi

Theo thống kê, diện tích trồng cây chủ lực có múi toàn tỉnh Hòa Bình có xu hướng tăng nhanh, tính đến tháng 11.2022 đạt khoảng 10.500ha; trong đó riêng diện tích cam, bưởi trồng tập trung đạt 9.053ha, với 7.429ha giai đoạn kinh doanh, sản lượng đạt 166,7 nghìn tấn. Quy hoạch đến năm 2030, vùng sản xuất cây có múi là 15.000 ha, trong đó 6.000ha được chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, VietGAP, GlobalGAP.

Hòa Bình đã hình thành những vùng sản xuất hàng hóa lớn, tập trung, có điều kiện thâm canh cao, nổi tiếng, như vùng sản xuất cam Cao Phong, Kim Bôi, Lạc Thủy; vùng sản xuất bưởi đỏ tại Tân Lạc; vùng sản xuất bưởi Diễn tại Yên Thủy, Lương Sơn... Giá trị thu nhập đạt 300 - 450 triệu đồng/ha/năm, thuộc diện cao nhất trong cả nước.

Tận dụng thế mạnh của địa phương và xu thế chuyển đổi cây trồng, huyện Kim Bôi đã chủ động ban hành chủ trương đẩy mạnh thành lập các hợp tác xã (HTX) trên cơ sở quy hoạch vùng cây ăn quả của từng xã. UBND huyện Kim Bôi cho biết, toàn huyện có tổng diện tích đạt hơn 2.000ha cây ăn quả, trong đó 1.700ha cây ăn quả có múi, 300ha các loại cây trồng khác. 

Đại điện một hộ dân tại xã Sơn Thủy, huyện Kim Bôi, chia sẻ, trước đây gia đình chủ yếu trồng ngô trên diện tích hơn 3ha đất đồi, tuy nhiên do đất lạc màu, cây ngô phát triển kém, năng suất thấp, kinh tế gia đình không ổn định. Sau đó, gia đình chuyển sang trồng cây ăn quả trên toàn bộ diện tích, trong đó chủ yếu là bưởi Diễn, bưởi đỏ và cam. Nhờ mạnh dạn chuyển toàn bộ diện tích nương từ trồng ngô sang trồng các loại cây có múi, gia đình đã từng bước thoát nghèo, xây dựng được ngôi nhà khang trang, cuộc sống cũng bớt khó khăn, vất vả hơn trước rất nhiều.

Nhiều hộ dân trên địa bàn huyện Kim Bôi đã tham gia hợp tác xã, chuyển đổi diện tích từ đất dốc canh tác cây lương thực, cây công nghiệp, hoa màu hiệu quả thấp sang trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, như cam Vinh, cam đường Canh, bưởi đỏ, bưởi Diễn, xoài... 

Xã Bình Thanh, huyện Cao Phong, với mục tiêu cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số, đã thành lập HTX Sản xuất và Kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nhật Minh với 16 thành viên áp dụng sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ trên 25ha cam. Hiện nay, toàn bộ sản phẩm cam đường canh của hợp tác xã được tiêu thụ ở thị trường Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. Trung bình, mỗi hécta cam có năng suất 19 tấn, doanh thu bình quân 550 triệu đồng/ha, trừ chi phí lãi 440 triệu đồng.

Huyện Đà Bắc với địa hình hiểm trở, giao thông chưa thuận lợi, đất cằn, nên được xem là một trong những huyện gặp nhiều khó khăn trong việc thoát nghèo. Tuy nhiên, nhờ chuyển đổi trồng keo, bồ đề kém hiệu quả sang trồng các loại cây có múi… đời sống người dân đã được cải thiện. Xã Cao Sơn được xem là một điển hình khi nhiều hộ dân đã chuyển sang trồng cam, bưởi, với tổng diện tích khoảng 100ha.

Xã Vân Sơn, huyện Tân Lạc, là một trong những xã đặc biệt khó khăn của tỉnh Hoà Bình. Chính quyền huyện đã tập trung quy hoạch lại, phát triển cây quýt Nam Sơn trở thành đặc sản của địa phương. Anh Tùng, một hộ trồng quýt tại xã Vân Sơn cho biết, hiện nay nhà vườn của anh có trên 1ha với 1.000 gốc quýt trong đó 500 gốc đang trong quá trình kinh doanh. Bình quân mỗi ngày gia đình xuất ra thị trường 1 tấn quýt, giá bán ổn định 40.000 đồng/kg, tư thương chủ yếu từ Hà Nội, Bắc Giang, Hưng Yên...

Đến nay, xã Vân Sơn đã nhân rộng diện tích trồng cây có múi đạt gần 250ha, trong đó chủ yếu là các giống quýt cổ, một số diện tích mới trồng cam Canh, cam lòng vàng cũng phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng. Sản lượng trong thời kỳ kinh doanh có thể thu về 3 - 4 tấn quả/ha. Nhận thấy hiệu quả kinh tế, hiện cây quýt Nam Sơn được trồng phổ biến tại 17/17 thôn trên địa bàn xã. Một số hộ đã cải tạo, xóa bỏ diện tích vườn tạp để trồng quýt cổ và chủ động học hỏi kinh nghiệm của các nhà vườn làm trước để áp dụng vào quá trình trồng, chăm sóc, hạn chế tối đa sâu bệnh. Nhiều nhà vườn liên kết với doanh nghiệp thu mua sản phẩm, bảo đảm giá thành ổn định, không bị tư thương ép giá.

Do sản xuất tập trung, chăm sóc tốt, cơ cấu giống phong phú, trồng rải vụ, nên cây ăn quả có múi đã mang lại thu nhập từ vài trăm triệu đến hơn một tỷ đồng/ha/vụ, giúp cho nhiều hộ nông dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hòa Bình Nguyễn Huy Nhuận cho biết: “Hòa Bình đang có phương án khuyến khích, hỗ trợ nhiều người dân áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, trồng cây có múi theo tiêu chuẩn VietGAP, bảo đảm sạch, an toàn - tiêu chí lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng hiện nay. Đồng thời, đẩy mạnh xây dựng nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ tại các hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại lớn, góp phần bảo đảm đầu ra ổn định, nâng cao thu nhập để người dân yên tâm sản xuất”.