Cách phân định trái phiếu tốt – trái phiếu xấu

Phân biệt trái phiếu ra công chúng và trái phiếu riêng lẻ

Trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) là kênh dẫn vốn quan trọng và giúp giảm áp lực cung ứng vốn từ tín dụng ngân hàng cho nền kinh tế. Thông lệ quốc tế và pháp luật của Việt Nam đều quy định TPDN do doanh nghiệp phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm. 

Doanh nghiệp phát hành trái phiếu thực hiện theo 2 hình thức là chào bán trái phiếu riêng lẻ và chào bán trái phiếu ra công chúng. Trên thực tế, do pháp luật hiện hành quy định tương đối chặt chẽ về chào bán trái phiếu ra công chúng phải trải qua nhiều cơ quan kiểm duyệt nên các doanh nghiệp thường lựa chọn hình thức phát hành trái phiếu riêng lẻ.

Theo báo cáo thị trường trái phiếu năm 2022 của Công ty Chứng khoán VNDIRECT, tổng giá trị TPDN phát hành ước đạt 269.733 tỷ đồng, giảm 64,4% so với 2021. Theo ước tính, tổng giá trị TPDN phát hành trong Q4/22 chỉ đạt 3.619 tỷ đồng, giảm 94,5% so với quý trước và 98,8% so với cùng kỳ. Trong đó, hầu hết là trái phiếu phát hành riêng lẻ và không có đợt phát hành trái phiếu công chúng nào. 

TPDN phát hành ra công chúng được chào bán cho mọi nhà đầu tư và chỉ được chào bán sau khi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép (thực hiện theo Luật Chứng khoán và Nghị định 155/2020/NĐ-CP) có thể xem là trái phiếu có chất lượng được sàng lọc kỹ càng. 

Trái phiếu phát hành riêng lẻ chỉ được chào bán và giao dịch giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, là sản phẩm được đánh giá là có rủi ro cao hơn trái phiếu phát hành ra công chúng, nên các nhà đầu tư cần có kiến thức, kinh nghiệm và năng lực đánh giá đâu là kênh đầu tư hiệu quả, an toàn.

Việc phân biệt trái phiếu phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng là để xác định những người phát hành rộng rãi ra công chúng phải là những công ty có chất lượng cao, hoạt động kinh doanh tốt, nhằm bảo về cho nhà đầu tư. Hiểu rõ từng loại trái phiếu doanh nghiệp có thể giúp nhà đầu tư lựa chọn được kênh trái phiếu an toàn, sinh lợi. Đồng thời, đây cũng là điều kiện để xây dựng một thị trường trái phiếu an toàn, công khai và hiệu quả.

Đầu tư trái phiếu an toàn từ doanh nghiệp uy tín

Triển vọng thị trường TPDN phụ thuộc quan trọng vào triển vọng kinh doanh của các doanh nghiệp phát hành. TPDN có nhiều triển vọng nhất sẽ nghiêng về ngành hàng cũng như doanh nghiệp có dòng tiền ổn định, hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả như: ngành tiêu dùng, bán lẻ, năng lượng, logistic…

Thông tin từ FiinRaitings cho hay, trong tháng 2.2023 thị trường trái phiếu khá trầm lắng, có 2 doanh nghiệp phát hành thành công với tổng giá trị 2.000 tỷ đồng, trong đó có một lô phát hành riêng lẻ trị giá 500 tỷ, còn Công ty cổ phần Tập đoàn Masan (doanh nghiệp trong ngành tiêu dùng – bán lẻ) phát hành ra công chúng 1.500 tỷ đồng với lãi suất 9,5%/năm với kỳ hạn 5 năm. Trước đó, tháng 1, cũng là trái phiếu phát hành riêng lẻ từ một đơn vị đầu ngành nền móng cọc xây dựng, với giá trị 110 tỷ đồng.

Vừa qua, Masan cũng đã thanh toán 3.000 tỷ đồng trái phiếu phát hành vào năm 2020 và đáo hạn vào ngày 9.3.2023. Trước khi giải ngân Khoản vay hợp vốn năm 2023, Masan có 17.147 tỷ đồng tiền và các khoản tương đương tiền (bao gồm các khoản đầu tư), cho phép công ty đầu tư vào các sáng kiến phục vụ tăng trưởng và thanh toán tất cả các khoản nợ đáo hạn trong thời gian sắp tới.

Có thể thấy, các TPDN phát hành ra công chúng như Masan, đều đăng ký giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán hướng đến khắc phục khiếm khuyết của hình thức phát hành riêng lẻ. Minh bạch thông tin của doanh nghiệp phát hành là điều kiện tiên quyết cho thị trường trái phiếu lành mạnh, an toàn, hiệu quả.

Chính vì thế, nhà đầu tư nên chọn mua trái phiếu của các doanh nghiệp hàng đầu đã có lịch sử phát triển trong nhiều năm, năng lực tài chính vững chắc được chứng minh qua uy tín hồ sơ tín dụng, khả năng tạo ra dòng tiền bền vững và không phụ thuộc vào chu kỳ của thị trường.