Khai mạc Phiên họp thứ 51 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Phát biểu khai mạc Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, đây là phiên họp cuối cùng của năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, cho ý kiến về: công tác chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026; tổng kết Kỳ họp thứ Mười và cho ý kiến bước đầu về việc chuẩn bị Kỳ họp thứ Mười một, Quốc hội Khóa XIV; xem xét thông qua dự thảo Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi); chỉnh lý, tiếp thu dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) và việc điều chỉnh vốn viện trợ nước ngoài năm 2020 của tỉnh Quảng Nam. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng sẽ xem xét, quyết định việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn 2019 - 2021 và việc thành lập thành phố Thủ Đức của thành phố Hồ Chí Minh; Thành lập thành phố Phú Quốc và một số đơn vị phường, thị trấn của các tỉnh Kiên Giang, Bình Dương, Thanh Hóa và An Giang.

Một nội dung quan trọng nữa là, đánh giá kết quả thực hiện chương trình hoạt động đối ngoại hợp tác quốc tế năm 2020 và xem xét thông qua chương trình hoạt động đối ngoại năm 2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; cho ý kiến về chương trình hợp tác quốc tế của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban, các Nhóm nghị sỹ hữu nghị, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước và Văn phòng Quốc hội.

Bên cạnh đó, Chính phủ vừa có văn bản đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét dự thảo Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay đến ngày 31.12.2021 và có hướng dẫn cụ thể đối với việc bố trí kế hoạch đầu tư, vốn đầu tư năm 2021. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách xem xét thẩm tra 2 nội dung này, nếu đủ điều kiện có thể bổ sung vào chương trình làm việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 11.12.

Tiếp đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). 

Trình bày Báo cáo đề xuất tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội về dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, tại Kỳ họp thứ Mười, một số đại biểu đề nghị Điều 30 về cai nghiện ma túy bắt buộc cần quy định rõ các trường hợp áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc để bảo đảm tính thống nhất với quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị tại điểm a và điểm b Điều 30 không cần quy định “biện pháp điều trị nghiện bằng thuốc thay thế” vì đây chỉ là cách thức điều trị đối với người nghiện chất ma túy dạng thuốc phiện và được thực hiện với cả hai hình thức cai nghiện tự nguyện và cai nghiện bắt buộc. Có ý kiến cho rằng, quy định tại điểm c và điểm d Điều 30 là chưa phù hợp do chưa bảo đảm nguyên tắc chỉ cai nghiện ma túy đối với người nghiện ma túy, cần xác định tình trạng nghiện đối với các trường hợp này trước khi áp dụng hình thức cai nghiện bắt buộc đối với họ. 

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, dự thảo Luật trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp này đã quy định về các trường hợp áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc bảo đảm thống nhất với quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội cũng đề xuất chỉnh lý quy định về cai nghiện bắt buộc theo hướng bảo đảm nguyên tắc: chỉ cai nghiện ma túy đối với người nghiện ma túy; ưu tiên cai nghiện ma túy tự nguyện và biện pháp điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; và áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người đã từng cai nghiện ma túy (bắt buộc hoặc tự nguyện) mà tái nghiện. Đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, dự kiến được chỉnh lý tại Khoản 1, Điều 30. Theo đó, người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc khi thuộc một trong 6 trường hợp: người nghiện ma túy không thực hiện biện pháp cai nghiện ma túy tự nguyện; người nghiện ma túy chất dạng thuốc phiện không đăng ký tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; trong thời hạn cai nghiện tự nguyện bị phát hiện có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; trong thời gian điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế vi phạm bị chấm dứt điều trị theo quy định của Chính phủ và tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy; trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy mà tái nghiện; người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định.

Qua chỉnh lý bước đầu, dự thảo Luật còn 56 điều, giảm 13 điều so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười, trong đó bỏ 3 điều và bổ sung 3 điều mới về các giai đoạn cai nghiện ma túy; cai nghiện ma túy tự nguyện và lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi. 

Các Ủy viên Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với báo cáo đề xuất tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng băn khoăn nội dung cụ thể tại điểm e Khoản 1 Điều 30 về người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định như trong trích dẫn báo cáo giải trình, tiếp thu nhưng dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) kèm theo lại chưa thống nhất và không có điểm e Khoản 1. Ngoài ra, nếu có điểm e như trong báo cáo thì cần cân nhắc bởi sẽ có phần nào đó mâu thuẫn với điểm a và b của chính Khoản 1 Điều 30. Với người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định, nếu thực hiện biện pháp cai nghiện tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ngoài công lập thì liệu có bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc không? Do đó, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, nếu có điểm e thì cũng phải xử lý để tránh chồng chéo với điểm a và điểm b.

Đề xuất thêm nội dung về hiệu lực thi hành sau khi trình Quốc hội xem xét thông qua dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị nên thống nhất với quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, tức là cùng có hiệu lực từ ngày 1.1.2022. Mặt khác, do dự thảo Luật có một số quy định như thẩm quyền quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện đối với người 12 đến dưới 18 tuổi chuyển thẩm quyền từ Ủy ban Nhân dân sang Tòa án Nhân dân nên để áp dụng thì Tòa án Nhân dân cũng cần có thời gian tăng cường năng lực, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cần thời gian để ban hành một số văn bản thuộc thẩm quyền quy định trình tự, thẩm quyền, thủ tục áp dụng các biện pháp này. 

Cho ý kiến thêm về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương nêu rõ, nếu Quốc hội họp tới tháng 4.2021 mà thông qua thì hiệu lực thi hành từ tháng 1.1.2022 là phù hợp để các cơ quan hữu quan có thời gian chuẩn bị.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) từ 1.1.2022. Ngoài ra, để bảo đảm sự thống nhất giữa các Luật, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các nội dung cụ thể, quyết tâm trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp Quốc hội thứ Mười một, Khóa XIV để kịp chuẩn bị các điều kiện thi hành luật.