Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Khắc phục cho được hai khuynh hướng làm giảm “tuổi thọ” của luật

- Thứ Ba, 22/06/2021, 17:56 - Chia sẻ
Tại cuộc làm việc với Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 22.6, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch và kiến tạo sự phát triển của đất nước. Với vai trò là cơ quan nghiên cứu về khoa học lập pháp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Viện Nghiên cứu lập pháp cần tập trung nghiên cứu, tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội khắc phục cho được cả hai khuynh hướng làm giảm "tuổi thọ" của luật hiện nay: một là, "luật khung", "luật ống" dù thực tiễn đã rõ nhưng lại quy định chi tiết; hai là, luật hóa chi tiết những vấn đề chưa đủ rõ, chưa đủ “độ chín” đến khi thực tiễn thay đổi thì luật không theo kịp.

Cùng dự cuộc làm việc có: Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường… 

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại cuộc làm việc

Viện Nghiên cứu lập pháp là cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội với hai chức năng cơ bản gồm: nghiên cứu khoa học lập pháp, tổ chức thông tin khoa học lập pháp để tham mưu chính sách, tư vấn, hỗ trợ, phục vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đại biểu Quốc hội trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội; giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học trong các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Văn phòng Quốc hội. Các chức năng này được cụ thể hóa thành 9 nhiệm vụ, quyền hạn.

Qua nghe và trao đổi cụ thể về những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức, hoạt động của Viện Nghiên cứu lập pháp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận, thời gian qua, Viện Nghiên cứu lập pháp đã có nhiều nỗ lực, cố gắng hoàn thành các nhiệm vụ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao, cơ bản bám sát chức năng, nhiệm vụ được quy định tại Nghị quyết số 1050/2015/UBTVQH13.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nghiên cứu khoa học lập pháp có 2 lĩnh vực: nghiên cứu căn bản về khoa học lập pháp, bao gồm cả quy trình lập pháp, kinh nghiệm lập pháp thế giới, nghị viện với công tác lập pháp; nghiên cứu ứng dụng, tập trung vào các định hướng lớn trong công tác lập pháp của Quốc hội và bám sát, nghiên cứu ngay những dự án luật trình Quốc hội còn nhiều ý kiến khác nhau.

Đối với nghiên cứu ứng dụng, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, Viện Nghiên cứu lập pháp cần bám sát hai nhóm nhiệm vụ đã được nêu tại Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Thứ nhất là, nghiên cứu, đề xuất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội để cụ thể hóa các chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII, trong đó có những chủ trương đã có từ các kỳ đại hội trước nhưng tiếp tục được thực hiện với tư duy mới, tầm nhìn mới. Ví dụ, về các đột phá chiến lược, Đại hội lần thứ XIII của Đảng nhấn rất mạnh đến vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát huy ý chí tự lực tự cường, khát vọng phát triển, yếu tố con người là sức mạnh nội sinh để phát triển đất nước… Hay chủ trương của Đảng về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), fintech, các mô hình kinh tế chia sẻ… Viện Nghiên cứu lập pháp cần tập trung nghiên cứu để tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội thể chế hóa những chủ trương rất mới này. Thứ hai là, rà soát để sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật đã có trên tinh thần bảo đảm tính ổn định của hệ thống pháp luật cả về tổ chức bộ máy nhà nước, về kinh tế, về quyền công dân, quyền con người…

Theo Chủ tịch Quốc hội, nghiên cứu ứng dụng hay nghiên cứu cơ bản cũng đều phải tập trung khắc phục cho được những bất cập, khuyết điểm trong hệ thống pháp luật đã được Văn kiện Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết về tổng kết nhiệm kỳ Khóa XIV của Quốc hội chỉ ra như: còn thiếu tính đồng bộ, chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu ổn định, tính khả thi chưa cao, “tuổi thọ” ngắn… Hay Kết luận của Bộ Chính trị về việc thực hiện Nghị quyết 48 - NQ/TW về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam cũng đánh giá, chưa đáp ứng được yêu cầu của một hệ thống pháp luật phục vụ kiến tạo phát triển và hội nhập.

Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, minh bạch, ổn định, có tính khả thi cao, kiến tạo sự phát triển... Nhắc lại yêu cầu này, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Viện Nghiên cứu lập pháp cần tập trung nghiên cứu để tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội khắc phục cho được cả hai khuynh hướng trong hoạt động lập pháp hiện nay: một là, "luật khung", "luật ống" dù thực tiễn đã rõ nhưng không quy định chi tiết mà “để dành” quy định trong các văn bản hướng dẫn, làm giảm tính minh bạch của luật; hai là, luật quy định quá chi tiết những vấn đề trong thực tiễn chưa đủ rõ, chưa đủ “độ chín” đã chốt chặt trong luật đến khi thực tiễn thay đổi thì luật không theo kịp khiến “tuổi thọ” của luật ngắn.

Toàn cảnh cuộc làm việc

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, Viện Nghiên cứu lập pháp cần nâng cao hiệu quả thực hiện chức năng giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học trong các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Văn phòng Quốc hội, để hoạt động này ngày càng đi vào nề nếp, hiệu quả thực chất, đáp ứng ngay yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban… Cùng với đó, phải có những đề tài nghiên cứu xứng tầm hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập Quốc hội Việt Nam và việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong tổ chức, hoạt động của Quốc hội; tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế, hợp tác với các cơ quan ngoài Quốc hội. 

Chia sẻ với những khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động của Viện Nghiên cứu lập pháp hiện nay, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Viện Nghiên cứu lập pháp xây dựng đề án chi tiết về việc đổi mới toàn diện, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Viện, rà soát, sắp xếp, kiện toàn cơ cấu bên trong bảo đảm tinh gọn, hiệu quả; giảm tối đa việc thành lập các phòng. Trên cơ sở đó, tập trung nghiên cứu, đề xuất và thống nhất với Văn phòng Quốc hội báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội những nội dung cần sửa đổi, bổ sung trong Nghị quyết 1050 trên tinh thần Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết 161/2021/QH14 của Quốc hội về tổng kết nhiệm kỳ 2016 - 2021.

Phạm Thúy