Hiệu quả và bền vững

Đẩy mạnh phát triển Nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025

Xây dựng NTM là một trong những nội dung quan trọng trong tờ trình Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn gửi Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp - nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo tờ trình, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM có sức lan tỏa mạnh mẽ, trở thành phong trào sâu rộng với sự tham gia của cả hệ thống chính trị từ Trung ương tới cơ sở và người dân, kế hoạch đến năm 2020 đạt mục tiêu sớm hơn 1,5 năm.

Trong khi đó, số liệu Bộ NN-PTNT mới công bố cho thấy, đến hết tháng 8.2021, cả nước có 5.3385/8.233 xã (64,84%) đạt chuẩn NTM; 396 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 43 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, bình quân 16,68 tiêu chí/xã. 196/664 đơn vị cấp huyện thuộc 52 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được công nhận hoàn thành nhiệm vụ, đạt chuẩn NTM. 12 tỉnh có 100% số xã đạt chuẩn NTM và 4 tỉnh được công nhận tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Tuy nhiên, trong tờ trình gửi Thủ tướng, Bộ NN-PTNT cũng thừa nhận, kết quả xây dựng NTM chưa đồng đều giữa các vùng, miền, địa phương. Vì vậy, dự thảo Chiến lược phát triển nông nghiệp - nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định tiếp tục đẩy mạnh xây dựng NTM, tập trung xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và NTM thông minh ở các cấp.

Xây dựng NTM đi vào chiều sâu cấp thôn ấp, hộ gia đình gắn với xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường. Thúc đẩy chuyển đổi số trong xây dựng NTM, góp phần thu hẹp khoảng cách về mức độ thụ hưởng dịch vụ xã hội cơ bản (y tế, giáo dục, văn hóa…) của người dân nông thôn với thành thị.

Dự thảo Chiến lược đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, cả nước có ít nhất 90% số xã đạt chuẩn NTM. Trong đó, 50% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, có trên 70% số đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM (35% số đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao).

Xây dựng Nông thôn mới theo 3 vùng

Trong Dự thảo Chiến lược, Bộ NN-PTNT nêu rõ, đẩy mạnh thực hiện hiệu quả xây dựng NTM, gắn với phát triển nông nghiệp và công nghiệp. Định hướng chương trình xây dựng NTM gắn chặt với quá trình cơ cấu lại nông nghiệp và phát triển công nghiệp trong nông thôn phù hợp với lợi thế vùng miền và phát huy tính đa dạng của địa phương.

Dự thảo Chiến lược xác định xây dựng NTM theo 3 vùng. Trong đó, vùng 1, với các xã khu vực ven đô, kinh tế phi nông nghiệp chiếm đa số, dịch vụ, thương mại và có cơ sở hạ tầng tốt thì hướng tới đô thị hóa. Tập trung hoàn thiện cơ sở hạ tầng ngang với đô thị, phát triển chất lượng dịch vụ ngang bằng với khu vực thành thị.

Vùng 2, với những xã thuộc các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa lớn thì hướng tới liên kết, hình thành các vùng chuyên canh. Tập trung phát triển hạ tầng vùng chuyên canh, xây dựng cụm ngành liên kết giữa sản xuất - chế biến - dịch vụ; hỗ trợ kết nối hạ tầng giữa các vùng chuyên canh với các thị trường lớn, khu trung chuyển, dịch vụ hậu cần lớn...

Vùng 3, với các xã nông thôn truyền thống tập trung phát triển sản phẩm đặc sản địa phương, làng nghề, hoạt động du lịch gắn với văn hóa bản địa. Bảo tồn và phát huy văn hóa địa phương, phát triển các sản phẩm đặc sản địa phương, hỗ trợ nâng cao chất lượng sản phẩm địa phương, kết nối với thị trường trong nước và quốc tế; phát triển du lịch nông thôn. Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu, nhất là đối với vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số.

Theo Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương Nguyễn Minh Tiến, mục tiêu của Chương trình Quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 là cả nước có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM. Trong đó có khoảng 40% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao và ít nhất 10% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; ít nhất 50% đơn vị cấp huyện đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; có khoảng 15 - 19 đơn vị cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM...

Ngoài 11 nội dung thành phần, Bộ NN-PTNT sẽ thực hiện 6 chương trình chuyên đề trong xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó, có 2 chương trình mới là chuyển đổi số và du lịch nông thôn. Bộ NN-PTNT đã đề ra một số định hướng trọng tâm trong xây dựng NTM. Đó là nâng cao vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM; xây dựng NTM đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững, hướng đến xây dựng “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân thông minh”; xây dựng NTM gắn với quá trình đô thị hóa, đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số hướng tới xây dựng nông thôn mới thông minh.

Bên cạnh đó là nâng cao năng lực, chuyển đổi tư duy về phát triển kinh tế nông thôn theo hướng chuyển tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, phát triển chuỗi liên kết giá trị theo hướng kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, hình thành các sản phẩm tích hợp “đa giá trị”; phát triển du lịch nông thôn gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa vùng miền. Bảo vệ môi trường và bảo tồn, cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp; phát huy giá trị văn hóa truyền thống.