Năng động, tiên phong trong nhiều đổi mới, cải tiến là những cụm từ gắn liền với hoạt động của HĐND tỉnh Đồng Nai qua nhiều nhiệm kỳ. Từ những chia sẻ tâm huyết của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Phú Cường có thể thấy, “thương hiệu” ấy không chỉ đến từ sự quan tâm của cấp ủy Đảng, nhất là việc bố trí đại biểu chuyên trách thực sự chất lượng mà còn từ việc khéo léo phát huy “mạch nối” nhiệm kỳ từ chính các đại biểu tái cử, kế cận và đội ngũ tham mưu, giúp việc chuyên tâm. Tất cả đã hun đúc lên bản lĩnh, trí tuệ của đại biểu để HĐND hoạt động ngày càng thực quyền.
Không thể đảm đương nhiệm vụ nếu thiếu bản lĩnh, trí tuệ
- Thưa ông, HĐND tỉnh Đồng Nai luôn được biết tới với những đổi mới, cải tiến không ngừng, đóng góp quan trọng vào những thành tựu của chính quyền địa phương cũng như sự phát triển năng động của tỉnh. Trong các yếu tố tạo nên “thương hiệu” đó, ông đánh giá như thế nào về vai trò của bản lĩnh và trí tuệ của đại biểu, nhất là đội ngũ cán bộ chuyên trách?
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Phú Cường trao đổi với cử tri trong một buổi tiếp xúc cử tri Ảnh :Trâm Nguyên
- Nhìn lại thành tựu của chính quyền địa phương có thể nói, HĐND tỉnh Đồng Nai Khóa IX đã trải qua một nhiệm kỳ năng động và lưu lại những dấu ấn hết sức quan trọng của việc phát triển kinh tế - xã hội. 5 năm qua, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh có những chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả quan trọng trên hầu hết các lĩnh vực: Tăng trưởng GRDP hàng năm đạt cao; an sinh xã hội được bảo đảm, đời sống Nhân dân được cải thiện; chất lượng hoạt động tư pháp, bao gồm điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án được nâng lên. Đến năm 2019, Đồng Nai là một trong hai tỉnh được công nhận hoàn thành xây dựng nông thôn mới và là 1 trong 4 địa phương được Trung ương chọn để xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu; được Trung ương và Chính phủ quyết định xây Cảng Hàng không quốc tế Long Thành theo hướng thành cảng hàng không trung chuyển của khu vực và quốc tế; đô thị Long Khánh trở thành thành phố thứ 2 của tỉnh.
Bên cạnh đó, Đồng Nai đã tích cực, chủ động trong đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo chỉ đạo của Trung ương. Các chính sách do HĐND tỉnh ban hành được đông đảo cử tri hoan nghênh. Điều đó cho thấy, yếu tố trọng dân, vì dân, bám sát đời sống của dân trong việc đưa ra các quyết sách của HĐND nhiệm kỳ này đã được thể hiện rõ nét.
Như chúng ta đã biết, trong mọi công việc, con người là yếu tố quyết định thành, bại. Người đại biểu HĐND, khi hoạt động đại biểu không chỉ nhân danh cá nhân mà còn phải thực hiện vai trò đại diện cho người dân địa phương. Đại biểu thực hiện nhiệm vụ đại diện cho Nhân dân thông qua hai quyền cơ bản là quyết định và giám sát, vì thế, trọng trách đặt lên vai mỗi đại biểu rất lớn. HĐND phải quyết sao cho đúng và phải giám sát sao để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc giúp địa phương phát triển. Cả hai hoạt động này đều có yếu tố phản biện nhưng là phản biện để đi đến thống nhất, để HĐND và UBND phối hợp, hỗ trợ nhau trong một chỉnh thể thống nhất, đó là chính quyền địa phương. Có nghĩa là nhiệm vụ rất khó khăn và phức tạp, đặc biệt trong nhiệm kỳ này, thẩm quyền giao cho HĐND lại rất lớn.
Những điều đó đòi hỏi mỗi đại biểu, nhất là đội ngũ cán bộ chuyên trách phải có bản lĩnh và trí tuệ. Thiếu bản lĩnh, trí tuệ sẽ không thể đảm đương được nhiệm vụ và cử tri sẽ là người đánh giá rất khắt khe, công tâm đối với từng đại biểu.
- Bên cạnh hành lang pháp luật về tổ chức và hoạt động của HĐND ngày càng được hoàn thiện, ông đánh giá như thế nào về vai trò sự quan tâm của cấp ủy Đảng trong việc bố trí nhân sự, tăng cường số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách để HĐND hoạt động ngày càng thực quyền?
- Nhiệm kỳ 2016 - 2021, với việc Quốc hội ban hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, HĐND các cấp đã có một thuận lợi lớn về hành lang pháp lý. Nhưng hành lang pháp lý đầy đủ cũng chưa đủ mà cần phải có con người đủ điều kiện đáp ứng để hoạt động trong hành lang pháp lý ấy.
Luật Tổ chức chính quyền địa phương xác định rõ “HĐND làm việc theo chế độ hội nghị”. Ở Đồng Nai, khoảng 75% thời gian các kỳ họp thường lệ - tức là khoảng thời gian hội nghị thường lệ của HĐND - được truyền hình trực tiếp để cử tri và nhân dân theo dõi, nắm tình hình địa phương và giám sát hoạt động đại biểu. Để truyền hình trực tiếp thì kỳ họp phải bảo đảm chất lượng và để làm nên chất lượng đó, người đại biểu chuyên trách giữ vai trò then chốt.
Ở Đồng Nai, các cấp ủy Đảng luôn quan tâm đến hoạt động dân cử. Có lẽ Đồng Nai là một trong số ít địa phương từ đầu nhiệm kỳ bố trí mỗi Ban HĐND có 3 đại biểu hoạt động chuyên trách. Nguồn cán bộ này được Đảng đoàn HĐND quy hoạch và rà soát hàng năm để kịp thời có điều chỉnh và đồng thời để đào tạo, bồi dưỡng. Cấp ủy đã có sự cân nhắc kỹ càng trong việc bố trí nhân sự để ở mỗi vị trí đều bảo đảm “người nào việc nấy”. Trước khi đảm nhận nhiệm vụ chuyên trách ở HĐND, ngoài bản lĩnh như đã nói ở trên, đại biểu còn phải có kiến thức chuyên môn, có kinh nghiệm công tác thuộc lĩnh vực sẽ phụ trách. Vì vậy, khi được chọn về HĐND làm đại biểu chuyên trách có thể đảm nhận và thực hiện tốt nhiệm vụ ngay mà không gặp khó khăn, lúng túng.
Tôi cho rằng, những đại biểu HĐND hoạt động hiệu quả như thế sẽ làm nên một HĐND hiệu quả, ngày càng thực quyền.
Phát huy vai trò những “mạch nối” nhiệm kỳ
- Nói về chất lượng đại biểu chuyên trách - những “nòng cốt”, tạo nên trí tuệ và bản lĩnh của HĐND, không thể không nhắc đến đội ngũ đại biểu tái cử - những đại biểu rất giàu kinh nghiệm hoạt động dân cử, thưa ông?
- Qua các kỳ bầu cử, qua các nhiệm kỳ, HĐND các cấp tỉnh Đồng Nai luôn đạt hoặc vượt tỷ lệ tái cử nói chung và tái cử để hoạt động chuyên trách nói riêng. Nhiệm kỳ 2016 - 2021 này, tỷ lệ tái cử cấp tỉnh là 29,89%, cấp huyện là 41,08% và cấp xã là 46,71%. Đầu nhiệm kỳ, HĐND tỉnh Đồng Nai có 4/12 đại biểu chuyên trách tái cử, trong đó có đại biểu tái cử đến nhiệm kỳ thứ 3. Ngoài đội ngũ tái cử, các nhiệm kỳ vừa qua, Đồng Nai cũng quan tâm phát triển đội ngũ cán bộ kế cận từ lực lượng cán bộ công chức Văn phòng HĐND. Đây là lực lượng rất am hiểu về hoạt động HĐND, về kỹ năng để làm người đại biểu dân cử do có quá trình gắn bó với hoạt động HĐND.
Cách thức bố trí cán bộ như hiện nay đã chứng minh được hiệu quả do đó trong nhiệm kỳ tới, Tỉnh ủy, Đảng đoàn HĐND tỉnh cũng đã xác định trong sắp xếp bố trí cán bộ sẽ tính toán đến việc vừa bảo đảm phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương, vừa bảo đảm phù hợp với các chỉ đạo của Đảng về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và kế thừa những ưu điểm về mặt tổ chức của HĐND hiện nay.
- Bên cạnh vai trò quan trọng của những đại biểu tái cử và kế cận, “mạch nối” nhiệm kỳ không thể thiếu vai trò của đội ngũ tham mưu, giúp việc. Theo ông, cần những giải pháp gì để đội ngũ này thực sự chuyên tâm với các hoạt động của HĐND?
- Tôi thống nhất với nhận định cho rằng đội ngũ cán bộ, công chức Văn phòng đúng là “mạch nối” nhiệm kỳ. Để các nhiệm kỳ sau tiếp nối hoạt động của nhiệm kỳ trước thì một lực lượng chuyên trách và một đội ngũ tái cử đủ bản lĩnh, kinh nghiệm vẫn chưa đủ mà cần phải có một đội ngũ cán bộ làm công tác Văn phòng chuyên tâm, chất lượng. Bởi đại biểu chuyên trách chỉ sâu về lĩnh vực được phân công, còn cán bộ Văn phòng với tổ chức và số lượng của mình có đủ khả năng nắm bắt tất cả các lĩnh vực, qua nhiều nhiệm kỳ. Tuy “đứng sau” nhưng công chức Văn phòng là người tham mưu công tác chuyển giao từ nhiệm kỳ trước và cũng chính là người tham mưu triển khai trong nhiệm kỳ mới, là sợi dây kết nối các nhiệm kỳ.
Có vai trò như vậy nên để đội ngũ này thực sự chuyên tâm với việc tham mưu, giúp việc các hoạt động của HĐND, việc ghi nhận đóng góp, tạo điều kiện để Văn phòng hoạt động hiệu quả rất cần thiết. Ở Đồng Nai, Thường trực HĐND, Đảng đoàn HĐND đã quan tâm và có nhiều giải pháp cụ thể như: Bảo đảm Văn phòng luôn ổn định về mặt tổ chức, bố trí đủ biên chế; chỉ đạo trong công tác quy hoạch, bố trí cán bộ; trong công việc có những chỉ đạo sát thực, cụ thể và nhất quán để Văn phòng triển khai thực hiện; tạo điều kiện cho cán bộ - công chức văn phòng cùng tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng, trao đổi kinh nghiệm với đại biểu chuyên trách cũng như trao đổi kinh nghiệm giữa Văn phòng các địa phương… để ngày càng chuyên tâm tham mưu, giúp việc các hoạt động của HĐND.
