Nhiều vướng mắc
Báo cáo của Ban Tôn giáo Chính phủ tại Hội nghị trực tuyến về cơ chế quản lý, sử dụng đất tôn giáo, tín ngưỡng do Bộ Nội vụ và Ban Kinh tế Trung ương vừa tổ chức cho thấy, tính đến tháng 11.2020, các tổ chức tôn giáo sử dụng khoảng 29.801 cơ sở, tăng khoảng 5.801 cơ sở so với năm 2008. Số cơ sở trên bao gồm cơ sở thờ tự, cơ sở đào tạo, cơ sở phụ trợ, cơ sở hoạt động xã hội của tôn giáo. Trong đó, có cả cơ sở đã được cấp và chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng cho biết: Thời gian qua Đảng và Nhà nước đã chỉ đạo sát sao việc quản lý, sử dụng đất tôn giáo, tín ngưỡng. Ban Tôn giáo Chính phủ cũng đã tham gia sửa đổi Luật Đất đai, các Ban Chỉ đạo Trung ương cũng tổ chức nhiều cuộc họp liên quan đến vấn đề quản lý, sử dụng đất đai trong tôn giáo. Bộ Nội vụ cũng đang chuẩn bị sơ kết Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2018, trong đó sẽ đề xuất ban hành chủ trương, chính sách mới về quản lý đất đai trong các tôn giáo... Tuy nhiên, đây là vấn đề khó, phức tạp và còn bất cập từ cơ chế giao đất, sử dụng đất, quản lý, đến điều hành. Luật Đất đai năm 2013 đã có nhiều quy định cụ thể đối với đất tôn giáo, tín ngưỡng nhưng vẫn chưa tìm được hướng giải quyết ổn thỏa và lâu dài. Thực tế áp dụng Luật Đất đai năm 2013 còn những điểm khó và vướng trong công tác quản lý như về hạn điền; giao đất; việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; đặc biệt chưa có quy định việc tôn giáo sử dụng đất vào các hoạt động an sinh xã hội.
Đó là chưa kể những bất cập khác trong quản lý đất đai tôn giáo như công tác lưu trữ và quản lý hồ sơ đất đai; việc giao đất cho các doanh nghiệp tư nhân để xây dựng khu du lịch văn hóa tâm linh liên quan đến tôn giáo; thiếu chủ động giải quyết vấn đề đất đai, cơ sở liên quan đến tôn giáo; công tác hướng dẫn, tranh thủ chức sắc, vận động quần chúng ở một số nơi chưa hiệu quả, chưa tạo được sự đồng thuận từ phía tôn giáo...
Phó Trưởng ban Ban Tôn giáo Chính phủ Nguyễn Ánh Chức nêu thêm thực tế: Chỉ thị số 1940/CT-TTg năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ là Chỉ thị chuyên biệt về nhà, đất liên quan đến tôn giáo, nhưng mới chỉ cơ bản tháo gỡ được vấn đề đất đai tồn đọng giai đoạn trước để lại, chưa có hướng giải quyết đối với đất đai tôn giáo phát sinh, trong khi xu thế của tôn giáo là phát triển, nên nhu cầu đất cho mục đích tôn giáo là có thật.
Sớm tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW
Trong thời gian tới, Ban Tôn giáo Chính phủ tiếp tục hoàn thiện báo cáo và bổ sung hoàn thiện chuyên đề theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo tổng kết thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XI về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai. Đồng thời, lựa chọn một số địa phương để phối hợp với Ban Tôn giáo Chính phủ trong việc tổ chức tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW liên quan đến đất đai trong tôn giáo, nhất là các địa phương có nhiều lúng túng, vướng mắc trong quản lý, sử dụng đất đai.
Khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong quản lý, sử dụng đất tôn giáo, Phó Trưởng ban Nguyễn Ánh Chức cho hay: Ban Tôn giáo Chính phủ đã đề xuất giải pháp về việc hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến tôn giáo, bổ sung, sửa đổi các nội dung có liên quan đến hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo trong các luật chuyên ngành (khi sửa đổi), trong đó có Luật Đất đai để thống nhất, đồng bộ với Luật Tín ngưỡng, tôn giáo. Đồng thời, rà soát, phân loại và hoàn chỉnh việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tôn giáo; các sở ngành chức năng ở địa phương theo đó tổ chức khảo sát, thống kê về tình trạng đất đai, cơ sở thờ tự liên quan đến tôn giáo ở địa phương, từ đó phân loại, đánh giá về nguồn gốc đất đai, giấy tờ có liên quan, quá trình sử dụng, hiệu quả sử dụng, nhu cầu của tôn giáo, phương án giải quyết và chủ động đề xuất UBND tỉnh xem xét, giải quyết phù hợp với từng loại.
Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Nội vũ Vũ Chiến Thắng khẳng định: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Đảng và Nhà nước luôn tạo điều kiện cho các cơ sở tôn giáo hợp pháp được hoạt động theo đúng quy định của pháp luật. Mặc dù vậy, các cơ sở tôn giáo và tín đồ đều tăng sau mỗi năm trong khi đó quỹ đất không tăng. Do vậy, để lấp những "kẽ hở” trong quản lý, sử dụng đất đai tôn giáo, tín ngưỡng, thời gian tới, cần có quỹ đất để xây dựng các cơ sở tôn giáo; xây dựng cơ chế bình đẳng trong vấn đề giao đất cho các tôn giáo; giải quyết tốt các vấn đề chồng chéo về thể chế liên quan đến đất đai tôn giáo…
Nhiều đại biểu cũng cho rằng, cần sớm tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai, đây là cơ hội để gỡ những nút thắt khó khăn, là cơ hội để tham mưu với Đảng, Nhà nước nhằm sửa đổi cơ chế quản lý, sử dụng đất tôn giáo, tín ngưỡng. Ngoài ra, cần nghiên cứu, bổ sung kinh nghiệm quốc tế về quản lý nhà nước liên quan đến sử dụng đất đai trong tôn giáo…
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
