Le Clézio kể chuyện thiếu nữ Bitna từ một làng chài tỉnh lẻ lên thủ đô Seoul học đại học. Bước đầu phải ăn nhờ ở đậu trong nhà một bà bác đáo để có đứa con gái hư hỏng bỏ học. Cô phải đi thuê nhà, chuyển nhà rất nhiều lần vì nhiều lý do. Luôn luôn thiếu tiền nhà, cô nhận thù lao bằng cách đến kể chuyện cho cô gái biệt danh Salomé, một cô gái có đôi chân tàn tật phải ngồi xe lăn. Không phải những câu chuyện dân gian sẵn có để mà thêm thắt như nàng Scheherazade kể nghìn lẻ một đêm ngày xưa, Bitna vừa sáng tác vừa kể những câu chuyện mình nghĩ ra. Bệnh tật Salomé ngày càng trầm trọng thì những câu chuyện Bitna kể cũng đi từ lãng mạn đầy ao ước đến những kết cục dang dở, có khi bi thương. Cuộc kể chuyện như vậy kéo dài được một năm trời.
Bitna đã kể gì? Một người bảo vệ chung cư ở Hàn Quốc đơn độc nuôi chim bồ câu, dạy chúng bay, rồi có lần đưa chúng lên gần giới tuyến, thả cho chúng bay về hướng Bắc Hàn, dường như lũ chim đã giúp ông bay về quê hương ông bên xứ Bắc.
Một con mèo hình như không có chủ đến chơi loanh quanh trong hiệu làm tóc, trên cổ nó đeo chiếc túi cói nhỏ. Bà chủ hiệu tóc thỉnh thoảng bỏ vào cái túi ấy một mẩu giấy nhắn, con mèo đi rồi lâu sau mang về một mẩu giấy nhắn lại của người này người khác. Bằng cách ấy, bà chủ hiệu kết nối với những người xa lạ, thậm chí còn đến kịp và an ủi một người tuyệt vọng.
Một thiếu phụ làm việc trong nhà hộ sinh nhặt được một đứa trẻ sơ sinh bị bỏ lại. Đứa bé xinh xắn đáng yêu nhất trong số những đứa trẻ vô thừa nhận mà hằng ngày nhà hộ sinh giới thiệu cho những cặp vợ chồng đến tìm con nuôi. Nữ hộ sinh tìm cách để đứa bé xa tầm nhìn của những người hiếm muộn vì không muốn xa đứa bé và qua nhiều tháng, không thể trì hoãn được nữa, đã đánh cắp đứa bé mang về nuôi riêng ở nhà mình. Đứa bé ấy lớn lên và nuôi một con chim giẻ cùi mà nó nhặt được…
Dường như chuyện cô bé nuôi con chim giẻ cùi đã kết nối trở lại với câu chuyện ông bảo vệ gốc Bắc Hàn nuôi chim bồ câu. Có nhiều sự kết nối đan xen như vậy trong những câu chuyện Bitna kể cho Salomé nghe. Đấy là những câu chuyện gắn kết người với người, người với muông thú, gắn kết những số phận cô đơn, nghèo đói, bệnh tật với một thế giới cũng cô đơn như họ.
Trong quá trình kể chuyện kéo dài mười hai tháng, bản thân Bitna cũng bị một người đàn ông bí ẩn đeo bám, theo dõi mà cô gọi là Stalker. Liệu đó có phải là một kẻ ám sát, một kẻ tấn công, hay một thám tử tư mà cô gái tàn tật đã thuê để theo sát bảo vệ cho Bitna hay không?
Nhờ những sự kết nối rõ ràng và những mối liên kết ẩn ngầm như vậy, những câu chuyện ngăn ngắn của Bitna không còn rời rạc mà đã có một sợi chỉ ngầm xuyên suốt. Những câu chuyện nếu tách rời ra dường như nhàn nhạt nhưng khi được chắp nối vào một đường dây đã trở nên sinh động hơn. Nhà văn Pháp đã nhìn vào văn hóa Hàn Quốc bằng cái nhìn phương Tây, dùng bút pháp giản lược kiểu phương Tây, cách nhìn và cách thể hiện chưa hẳn đã làm hài lòng nhưng cũng có chút thú vị và khiến người ta tò mò để tìm đọc.
Hồ Anh Thái
------
* Bitna dưới bầu trời Seoul, tiểu thuyết của J. M. G. Le Clézio, Ngô Diệu Châu dịch, Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn 2021.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
