Giải ngân vốn đầu tư công chậm

Chủ yếu do nguyên nhân chủ quan

- Thứ Năm, 07/10/2021, 07:52 - Chia sẻ
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, 8 tháng qua, lượng vốn đầu tư công đã giải ngân đạt 183.320 tỷ đồng, bằng 39,74% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (461.300 tỷ đồng). Dư kiến đến 30.9 lượng vốn giải ngân đạt 218.550 tỷ đồng bằng 47,38% kế hoạch.

Có thể thấy, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công hiện vẫn rất chậm bởi nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan đã tồn tại cố hữu từ lâu như công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu; thay đổi chính sách và quy định; năng lực chủ đầu tư, nhà thầu; việc tránh thanh toán vốn nhiều lần, chờ thanh toán một lần của chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu; tính chất đặc thù của chi đầu tư, niên độ ngân sách nhà nước là 1 năm, giao kế hoạch vốn đầu năm, quyết toán cuối năm, nên kế hoạch thực hiện, thi công xây dựng các công trình, dự án cũng phụ thuộc vào kế hoạch vốn…

Ngoài ra, trong những tháng đầu năm đã xuất hiện thêm một số nguyên nhân khác làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công như năm 2021 là năm chuyển tiếp giữa hai nhiệm kỳ và kiện toàn tổ chức, bộ máy, nhân sự; năm đầu tiên của một chu kỳ kế hoạch mới, với ưu tiên đầu tư công tập trung chủ yếu vào công tác chuẩn bị cho giai đoạn 5 năm tới. Đối với các dự án khởi công mới trong giai đoạn 2021-2025, tập trung triển khai công tác chuẩn bị đầu tư những tháng đầu năm và chỉ triển khai thực hiện sau khi được giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025...

Chỉ rõ hơn nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, biểu hiện ở một số điểm như xây dựng các dự án, chuẩn bị đầu tư tính toán không kỹ càng, dàn trải; từ dàn trải dẫn tới thiếu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và không đúng bản chất đầu tư công là đầu tư cho phát triển. Sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp để tổ chức thực hiện có những nơi, những lúc thiếu tập trung, thiếu quyết liệt, sâu sát, cụ thể, đặc biệt là khâu kiểm tra, giám sát chưa nghiêm túc. Công tác giải phóng mặt bằng còn vướng mắc, có nơi thiếu minh bạch, không làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân...

Những nguyên nhân này đã dẫn tới việc giải ngân chậm, kết quả chưa được như mong muốn và việc khắc phục những hạn chế, yếu kém chưa được kịp thời. Cụ thể, chỉ có 4 bộ và 11 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt hơn 60%. Có 76/114 ban, bộ, cơ quan Trung ương, địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình của cả nước (47%), thậm chí có cơ quan chưa giải ngân được đồng nào.

Để khắc phục tình trạng này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất một số nhóm giải pháp trong thời gian tới. Theo đó, các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tháo gỡ kịp thời các rào cản, khó khăn vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công theo các nghị quyết của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bộ Y tế khẩn trương ban hành hướng dẫn lộ trình trở lại trạng thái bình thường mới, hướng dẫn đối với những người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine, người nhiễm Covid-19 nhưng đã khỏi bệnh và triển khai các hoạt động kinh tế - xã hội đảm bảo an toàn phòng, chống dịch. Bên cạnh đó, cần xây dựng, sửa đổi các quy định đang còn chồng chéo, cản trở đến hoạt động đầu tư công; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát chi; tiếp tục đẩy mạnh hoạt động của các Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ.

Giải ngân vốn đầu tư công chậm gần như năm nào cũng diễn ra. Bởi vậy, điều quan trọng là cần nhận diện đúng và xử lý kịp thời các điểm nghẽn trực tiếp và gián tiếp, khách quan và chủ quan, tồn tại cố hữu đã, đang và sẽ ảnh hưởng đến giải ngân đi đôi với bảo đảm chất lượng công trình và hiệu quả sử dụng vốn…

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Tổ trưởng Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư cho biết, qua trao đổi, Tổ công tác tiếp nhận hơn 80 vướng mắc về quy định nhưng có quá nửa là do cách hiểu không đúng, hiểu khác của các địa phương. Một nguyên nhân khác là tình trạng chuẩn bị dự án sơ sài nên khi thực hiện khó khăn, có dự án rồi thì lãnh đạo địa phương không tham gia mà giao hết cho các ban quản lý dự án, trong khi ban quản lý không đủ năng lực, gặp vướng mắc thì cứ để đấy, trông chờ.

Khương Ninh