Cần có quy định đặc thù đối với người bị bạo lực là trẻ em

Bạo lực gia đình là vấn nạn chung của toàn xã hội

Nhận định về bạo lực gia đình, bà Nguyễn Phương Linh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững cho rằng, bạo lực gia đình là vấn nạn chung của toàn xã hội. Có những gia đình, ngôi nhà không còn là nơi chỉ có an toàn và yêu thương, mà còn là những địa ngục với các nạn nhân bạo lực gia đình, đặc biệt là trong bối cảnh Covid19 và giãn cách xã hội, việc bỏ trốn hay kêu cứu là điều không thể.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thu Hà - đại diện Hội bảo vệ Quyền Trẻ em Việt Nam nhấn mạnh: “ở nhiều gia đình Việt Nam hiện nay, trẻ em là nạn nhân của các hành vi bạo lực gia đình. Tuy nhiên Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2007 chỉ đề cập tới vấn đề bảo vệ nạn nhân của BLGĐ nói chung, chưa tập trung cụ thể vào trẻ em. Trong khi đó, các tổ chức xã hội hiện nay có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền của các nhóm yếu thế, trong đó có trẻ em, tuy nhiên vai trò của các tổ chức xã hội này vẫn chưa được đề cập trong các văn bản, chính sách.

Đề cập đến vấn đề bạo lực đối với trẻ em bị khuyết tật, bà Nguyễn Thị Lan Anh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển cộng đồng (ACDC) cho rằng, trẻ em khuyết tật nói riêng và người khuyết tật nói chung có nguy cơ bị bạo lực bởi người thân trong gia đình cao hơn người không khuyết tật.

Trong khi đó, đại diễn Mạng lưới Quản trị Quyền Trẻ em, bà Nguyễn Hải Anh - Quản lý dự án Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững cho rằng, cần nhìn nhận nguyên nhân sâu xa của BLGĐ và bạo lực giới nói chung là xuất phát từ vấn đề bất bình đẳng giới, định kiến giới, định kiến thứ bậc, mất cân bằng quyền lực hoặc rối loạn chức năng trong gia đình; sự thiếu hụt về kỹ năng của cha mẹ, người chăm sóc trẻ để đưa ra những biện pháp giải quyết vấn đề BLGĐ phù hợp, hiệu quả hơn.

Chú trọng các biện pháp phòng ngừa bạo lực đối với trẻ em

Thời gian qua, không ít vụ bạo lực gia đình, trong đó có bạo lực đối với trẻ em đã xảy ra. Điều đáng nói, trẻ em lại trở thành nạn nhân bạo lực bởi chính những người thân yêu của mình.

Để hạn chế tình trạng này, nhiều ý kiến cho rằng, trong sửa đổi Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, trẻ em cần được quan tâm, ưu tiên trong dự thảo Luật. Bà Nguyễn Phương Linh cho rằng, bạo lực gia đình sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới thể chất, tinh thần và sự phát triển của trẻ. Bạo lực gia đình cũng có thể ảnh hưởng tới gia đình tương lai của các em.

“Nếu trẻ em được bảo vệ an toàn, và được lên tiếng, chính các em là tác nhân của sự thay đổi và làm cho Luật Phòng, chống bạo lực gia đình được thực thi hiệu quả, triệt để” - bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững nhận định. 

Trong khi đó, bà Nguyễn Hải Anh - đại diện Mạng lưới Quản trị Quyền Trẻ em cho rằng, cần có các biện pháp tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề BLGĐ nói chung, BLGĐ đối với trẻ em nói riêng để thay đổi những quan niệm mang tính chấp nhận, cổ vũ cho BLGĐ và mang tính định kiến giới như: “thương cho roi cho vọt”, “đèn nhà ai nhà nấy rạng”, “tam tòng tứ đức”, “đàn ông là trụ cột trong gia đình...

Cũng theo bà Nguyễn Hải Anh, cần giải thích thêm khái niệm “trừng phạt thể chất tinh thần trẻ em” là bạo lực gia đình. Bởi thực tế, có nhiều cha mẹ vẫn nhầm lẫn đây là hành vi có thể chấp nhận để giáo dục, dạy bảo con trong gia đình. Do đó, dự thảo Luật cần quy định cụ thể và đầy đủ hơn các loại hành vi BLGĐ, bao gồm cả các hành vi trừng phạt thể chất, tinh thần đối với trẻ em; các hành vi xâm hại tình dục trẻ em (theo quy định tại các Điều 142, 144, 145, 146, 147 Bộ luật Hình sự); các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ, chăm sóc trẻ em quy định tại các Điều 22, 27, 28, 29, 30 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29.10.2013 và các hành vi vi phạm hành chính trong phòng, chống bạo lực gia đình quy định tại các Điều 49, 50, 51, 52, 53, 54, 56, 57 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12.11.2013. 

Cùng với đó, dự thảo Luật cần chú trọng các biện pháp phòng ngừa BLGĐ bao gồm cả phòng ngừa hành vi BLGĐ xảy ra và phòng ngừa tái diễn hành vi BLGĐ. Đồng thời với các biện pháp xử lý người có hành vi BLGĐ cần ưu tiên áp dụng các biện pháp tuyên truyền, giáo dục để giúp họ nâng cao nhận thức về hậu quả, tác hại của BLGĐ, trang bị cho họ các kỹ năng để thay đổi hành vi ứng xử, sử dụng các biện pháp phi bạo lực để giải quyết các xung đột, mâu thuẫn trong gia đình; áp dụng phương pháp giáo dục tích cực thay vì các biện pháp giáo dục “dựa trên nỗi sợ”, kỷ luật theo kiểu “trừng phạt” trẻ em.

“Riêng đối với trẻ em là nạn nhân bị bạo lực, ngoài việc hỗ trợ các nhu cầu thiết yếu, hỗ trợ về y tế, tâm lý, trợ giúp pháp lý thì cần quan tâm tới việc học tập và bảo vệ bí mật đời tư cho trẻ, bảo đảm trẻ được phục hồi, tái hòa nhập và phát triển toàn diện sau khi bị bạo lực”, bà Nguyễn Hải Anh kiến nghị.