Cho đến nay, nhiều HĐND tỉnh, thành phố đã tổ chức Kỳ họp thứ Nhất, nội dung chương trình làm việc tập trung chủ yếu vào công tác nhân sự. Đây là kỳ họp mở đầu của một nhiệm kỳ mới, việc kiện toàn bộ máy HĐND và UBND là rất quan trọng mà đại biểu HĐND tỉnh, thành phố phải phát huy hết trách nhiệm của mình để sáng suốt lựa chọn những người xứng đáng để đảm trách nhiệm vụ quan trọng. Việc lựa chọn sáng suốt của đại biểu cho những vị trí trọng trách lúc này cũng thể hiện trách nhiệm đối với cử tri, bước đầu nhằm hiện thực hóa những cam kết trong chương trình hành động của đại biểu.
Những năm gần đây, hiệu quả hoạt động của HĐND các địa phương đã có những bước tiến nhất định. Không ít kỳ họp của HĐND thực sự đã tạo nên diễn đàn dân chủ, gây tiếng vang lớn. Nhiều chính sách sát thực tiễn, hợp lòng dân đã được ban hành từ những tranh luận "nảy lửa” trong kỳ họp của HĐND. Không ít đại biểu HĐND đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng cử tri và Nhân dân bởi sự tâm huyết, dũng khí. Những cống hiến của đại biểu đã góp phần tạo nên sức mạnh của cơ quan quyền lực ở địa phương. Bên cạnh đó, vẫn còn có những đại biểu HĐND chưa thực sự “tròn vai". Chưa phát huy hết trách nhiệm của mình do tâm lý “dĩ hòa vi quý”, còn nể nang, né tránh, ngại va chạm.
Thời gian qua, không ít địa phương đã xảy ra tình trạng sai phạm trong quản lý đất đai, hàng nghìn hecta đất vàng công sản được sang tay tư nhân mà thiệt thòi lớn thuộc về Nhà nước, dưới sự tiếp tay của cán bộ trong bộ máy. Thực trạng này không chỉ có nguyên nhân từ việc buông lỏng của cơ quan quản lý, sự vào cuộc chậm trễ của cơ quan chức năng mà còn có một phần trách nhiệm của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, của đại biểu HĐND với vai trò giám sát được Nhân dân ủy quyền. Sai phạm ở Thủ Thiêm, ở Khánh Hòa… liên quan đến đất đai thời gian qua là một bài học cần hết sức lưu ý.
Thực hiện nhiệm vụ của mình, đại biểu HĐND phải liên hệ chặt chẽ với cử tri nơi mình thực hiện nhiệm vụ đại biểu, chịu sự giám sát của cử tri; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cử tri… Ngoài ra, khi nhận được khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân, đại biểu HĐND có trách nhiệm nghiên cứu, kịp thời chuyển đến người có thẩm quyền giải quyết và thông báo cho người khiếu nại, tố cáo, kiến nghị biết; đôn đốc, theo dõi và giám sát việc giải quyết. Trong trường hợp xét thấy việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị không đúng pháp luật, đại biểu HĐND có quyền gặp người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị hữu quan để tìm hiểu, yêu cầu xem xét lại. Khi cần thiết, đại biểu HĐND yêu cầu người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp trên trực tiếp của cơ quan, tổ chức, đơn vị đó giải quyết.
Rõ ràng, để bảo vệ quyền và lợi ích của cử tri, đại biểu phải “đeo bám” đến cùng những khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân. Để làm được điều này đòi hỏi trách nhiệm, tâm huyết và cả sự dấn thân, dũng cảm, không ngại va chạm của đại biểu. Và cần phát huy hơn nữa hiệu quả giám sát của HĐND nói chung, của đại biểu HĐND nói riêng.
Mỗi lá phiếu tín nhiệm là niềm tin cử tri trao gửi cho đại biểu. Do đó, đại biểu phải có trách nhiệm với từng lá phiếu bầu bởi hành động cụ thể, thiết thực từ những điều đã cam kết. Phát biểu chỉ đạo tại Kỳ họp thứ Nhất HĐND TP. Hà Nội, nhiệm kỳ 2021 - 2026, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh, mỗi đại biểu HĐND dám chịu trách nhiệm trước cử tri và HĐND trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Một nhiệm kỳ mới bắt đầu. Những thành quả của nhiệm kỳ qua là nền tảng để cho HĐND, các đại biểu HĐND tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả. Những “quả ngọt” sẽ được phát huy, những “vết xước” sẽ được rút kinh nghiệm để khắc phục. Mong rằng, các đại biểu sẽ “tròn vai”, thực hiện đúng lời hứa với cử tri. Nói như Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên: Giờ đây, điều cam kết đã được bắt đầu thực hiện. Danh dự và trách nhiệm thuộc về các đại biểu, bởi các đại biểu đã được cử tri chọn lựa.
