Bước đi thiện chí

Lời qua tiếng lại

Theo Euronews, Pháp đang yêu cầu có thêm nhiều giấy phép hơn để đánh bắt cá trong vùng biển của Anh theo thỏa thuận thương mại giữa Anh và EU, đồng thời đe dọa sẽ cấm các tàu đánh cá của Anh ra khỏi các cảng của nước này, đồng thời tăng cường kiểm tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Anh từ ngày 2.11.

Tuy nhiên, Tổng thống Pháp, trong một phát biểu ở Glasgow, khi ông tham dự Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu COP26, đã khẳng định Pháp sẽ không áp đặt các biện pháp trừng phạt trong khi đàm phán và mong phía Anh sẽ quay lại với Pháp với những đề xuất khác. Chính phủ Anh không bình luận ngay lập tức về lời đề nghị của ông Macron. Phát ngôn viên của Thủ tướng Boris Johnson, ông Max Blain chỉ nói rằng “chúng tôi tiếp tục thảo luận với những người đồng cấp Pháp ở một số cấp độ khác nhau”.

Trước đó, cuộc khẩu chiến giữa hai Chính phủ vẫn tiếp tục, Ngoại trưởng Vương quốc Anh Liz Truss cảnh báo Vương quốc Anh có thể có hành động pháp lý chống lại Paris. Phát biểu với BBC, bà cho biết “người Pháp cần phải rút lại những lời đe dọa trên, nếu không chúng tôi sẽ sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp trong thỏa thuận của EU để hành động”, đồng thời cho biết thêm “chúng tôi đã cấp giấy phép đánh bắt hoàn toàn phù hợp với những gì trong hiệp định thương mại với EU và người Pháp cần phải rút lại những lời đe dọa đó".

Ông Dimitri Rogoff, người đứng đầu Ủy ban đánh cá khu vực trên bờ biển Pháp gần Jersey, cho biết các thủy thủ đoàn người Pháp đã cung cấp thủ tục giấy tờ trong 10 tháng và không hiểu tại sao một số tàu thuyền được cấp giấy phép còn những chiếc khác thì không. Ông hy vọng “những lời đe dọa” của Chính phủ Pháp có thể khiến “những người bạn Anh của chúng ta hòa giải hơn một chút”.

Một cuộc họp, hai phiên bản

Những ngày qua đã chứng kiến ​​cả hai Chính phủ nói về quá khứ thay vì nói chuyện với nhau, với các tuyên bố chủ yếu nhắm vào khán giả trong nước. Hôm Chủ nhật, Tổng thống Pháp Macron gặp Thủ tướng Anh Boris Johnson bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Rome. Nhưng sau đó, họ đưa ra những lời tương phản về những gì đã nói.

“Tôi không muốn bất kỳ sự leo thang nào, nhưng chúng ta phải xem xét mọi thứ một cách nghiêm túc”, Tổng thống Pháp nói. “Mong muốn của tôi không phải là tiến tới các biện pháp trả đũa... Thay vào đó là tìm một thỏa thuận”. Nhưng Thủ tướng Anh Boris Johnson mô tả lập trường của Vương quốc Anh là “không thay đổi”. “Tôi phải nói rằng tôi cảm thấy bối rối khi đọc một lá thư từ Thủ tướng Pháp (gửi Ủy ban châu Âu) yêu cầu Anh phải bị trừng phạt vì rời EU”, ông nói. Trong khi trước đó, Điện Elysée đã nhanh chóng liên lạc sau cuộc họp cho biết Tổng thống Pháp và Thủ tướng Anh quyết định hướng tới “giảm leo thang” nhanh chóng và sẽ tìm cách thu hẹp khoảng cách.

Nguồn tin cho biết thêm, cả hai bên sẽ bảo đảm rằng “các biện pháp thực tế và hoạt động được thực hiện càng nhanh càng tốt để tránh gia tăng căng thẳng”. Pháp kêu gọi Vương quốc Anh “tôn trọng luật chơi” và các điều khoản của thỏa thuận Brexit mà nước này đã ký. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian rất ngắn, phía Vương quốc Anh đã đá quả bóng sang phần sân của Pháp. “Nếu Chính phủ Pháp muốn đưa ra các đề xuất giảm leo thang các mối đe dọa, họ sẽ được hoan nghênh”, một quan chức phố Downing nói với các phóng viên tại Rome.

Cuộc gặp sáng Chủ nhật là lần gặp gỡ đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ cuộc khủng hoảng tàu ngầm Australia do thỏa thuận AUKUS giữa Mỹ, Anh và Australia gây ra và sự leo thang căng thẳng hậu Brexit giữa Paris và London về các vấn đề khác như đánh bắt cá và di cư.

Bộ trưởng châu Âu của Pháp Clément Beaune cũng đã lên tiếng trên Twitter vào Chủ nhật để “giải thích những gì đang xảy ra với nghề cá” nhằm  trả lời bài đăng trước đó của Bộ trưởng Brexit của Vương quốc Anh David Frost.

Ông Beaune viết, Pháp đã đàm phán “kiên nhẫn và mang tính xây dựng” với người Anh trong nhiều tháng. “Đối với toàn bộ EU, khoảng 90% giấy phép dự kiến ​​đã được cấp, nhưng tất cả những giấy phép còn thiếu đều là của Pháp”. Trong khi đó, hôm thứ Bảy, ông Frost cho biết Vương quốc Anh tỏ thái độ thẳng thắn về “những lời lẽ và lời đe dọa gần đây của Pháp, có khả năng dẫn đến việc EU vi phạm các nghĩa vụ trong Hiệp ước”. Ông nói thêm rằng 98% đơn đăng ký giấy phép đánh bắt cá đã được cấp - con số được ông Beaune và những người khác tranh cãi và nó đề cập đến EU nói chung, không phải Pháp.

Theo thỏa thuận thương mại Brexit được ký kết ngay trước Giáng sinh 2020, các tàu đánh cá của EU có thể tiếp tục đánh cá trong vùng biển của Anh nếu họ có giấy phép. Nhưng họ cần chứng minh rằng trước đây họ đã đánh cá ở đó - một yêu cầu mà các tàu thuyền nhỏ hơn của Pháp, thiếu công nghệ thích hợp, khó có thể thực hiện được. Nhiều người đã không bảo đảm được giấy phép từ các cơ quan có thẩm quyền ở Vương quốc Anh hoặc đảo Channel của Jersey.

Pháp lập luận những con thuyền này đã được các nhà chức trách Anh biết đến và hồ sơ quá khứ của chúng là phổ biến. Paris cáo buộc London hành động thiếu thiện chí, và diễn giải rằng thỏa thuận Brexit về đánh cá hoàn toàn khác với Nghị định thư Bắc Ireland - cũng là một phần của hiệp ước quốc tế nhưng Chính phủ của Thủ tướng Johnson muốn “xé bỏ”.

Đối với Vương quốc Anh, bức thư được Thủ tướng Pháp gửi cho Chủ tịch Ủy ban châu Âu vào tuần trước chứng tỏ, khía cạnh chính trị lớn hơn đang phát huy tác dụng từ phía Pháp.

Ông Jean Castex viết trong thư gửi bà Ursula von der Leyen rằng: “Cần phải chứng minh rõ ràng với dư luận châu Âu rằng việc tôn trọng các cam kết đã hứa là không thể thương lượng được và việc rời khỏi EU có nhiều thiệt hại hơn là ở lại”.

Lý do chính trị

Căng thẳng đánh bắt cá âm ỉ trong nhiều tháng, đã tạo ra các đường đứt gãy hậu Brexit ở hai bên kênh Anh, thổi bùng lên cuộc tranh chấp toàn diện mà giờ đây có thể bùng phát hơn nữa. Mặc dù nó chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong sự giàu có của mỗi quốc gia, nhưng tầm quan trọng mang tính biểu tượng của ngành công nghiệp là địa chấn. Cả hai bên có thể có lý do kinh tế để tránh leo thang - nhưng lý do chính trị thì không.

Nước Pháp sẽ diễn ra cuộc bầu cử tổng thống trong thời gian 6 tháng tới và miền Bắc nước Pháp là chiến trường quan trọng của Tổng thống Macron. Ngược lại, đối với Thủ tướng Anh, tranh cãi về nghề cá được cho là giúp giảm bớt những rắc rối trong nước - bao gồm cả những thiệt hại ngày càng rõ ràng do Brexit gây ra.

Cả hai nhà lãnh đạo đều có rất nhiều sự ủng hộ ở quê nhà. Phần lớn báo chí Anh đã đưa rất nhiều tin về nỗ lực lôi kéo EU của Tổng thống Macron và chính phủ của ông. Trong khi đó, đối với nhiều người ở Pháp, lập trường của Vương quốc Anh chỉ nâng cao quan điểm của họ về Thủ tướng Boris Johnson là người ủng hộ chủ nghĩa dân túy dân tộc vì mục đích riêng của mình, một “Donald Trump của Anh”.