Chiến thắng áp đảo
Theo VRK, trên cơ sở kết quả của 90% số phiếu được kiểm, ông Nauseda đang dẫn đầu áp đảo với 75,05% số phiếu bầu. Trong khi đó đối thủ của ông là Thủ tướng Ingrida Simonyte, thuộc đảng Liên minh Nội địa trung hữu cầm quyền, chỉ giành được 23,43% số phiếu ủng hộ.
Không đợi kết quả cuối cùng, ông Nauseda đã tuyên bố giành chiến thắng và sẽ tiếp tục đảm nhiệm cương vị Tổng thống Lítva thêm một nhiệm kỳ 5 năm nữa.
Phát biểu với các nhà báo ở Vilnius, ông cho biết: “Người dân Lítva đã trao cho tôi sự ủy thác và sự tin tưởng lớn lao, tôi biết rõ rằng tôi sẽ phải trân trọng sự tín nhiệm này”. Ông nói thêm: “Giờ đây tôi đã có 5 năm kinh nghiệm, tôi tin rằng mình sẽ có thể sử dụng viên ngọc quý này một cách thích hợp, trước hết là đạt được mục tiêu thịnh vượng cho tất cả người dân Lítva”.
Ông cho biết sẽ tiếp tục tập trung vào nhà nước phúc lợi trong nhiệm kỳ nguyên thủ quốc gia thứ hai. Ông cũng nhấn mạnh chính sách đối ngoại và an ninh là hai lĩnh vực trọng tâm quan trọng.
Đối thủ của ông, bà Simonyte, cũng đã thừa nhận thất bại và gửi lời chúc mừng tới ông Nauseda. “Tôi xin chúc mừng tổng thống đắc cử của Lítva”. Bà Simonyte cho biết bà sẽ trở lại làm Thủ tướng bắt đầu từ ngày 27.5.
Trước đó, ngày 26.5, các cử tri Lítva đã đi bỏ phiếu vòng 2 của cuộc bầu cử tổng thống với dự báo ông Nauseda sẽ giành chiến thắng. Các điểm bỏ phiếu trên khắp Lítva đóng cửa lúc 20h ngày 26.5 và việc kiểm phiếu bắt đầu sau đó. Theo số liệu từ VRK, 49,61% cử tri đủ điều kiện đã đi bỏ phiếu. Năm năm trước, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống vòng hai đứng ở mức 53,43%.
Tại vòng bầu cử đầu tiên hôm 12.5 vừa qua, ông Nauseda - cựu chuyên gia kinh tế cấp cao của tập đoàn ngân hàng Thụy Điển SEB, người không liên kết với bất kỳ đảng phái nào, đã giành chiến thắng với 44% số phiếu bầu. Tuy nhiên, không đủ 50% để giành chiến thắng hoàn toàn. Bà Simonyte là người phụ nữ duy nhất trong số 8 ứng cử viên ở vòng đầu tiên và đứng thứ hai với 20%.
Đây là lần tái đấu thứ hai giữa ông Nausea và bà Simonyte. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2019, ông Nausea đã đánh bại bà Simonyte với 66% phiếu bầu.
Quan điểm an ninh và ngoại giao
Với tư cách là tổng thống, ông Nausea sẽ nắm quyền chỉ huy các lực lượng vũ trang, là người đứng đầu cơ quan chính sách quốc phòng và an ninh quốc gia, đại diện cho Lítva tại các kỳ hội nghị thượng đỉnh của Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Ngoài ra, Tổng thống Lítva còn tham gia hoạch định chính sách đối ngoại và an ninh, có quyền phủ quyết các đạo luật.
Cả ông Nauseda và bà Simonyte đều ủng hộ việc tăng chi tiêu quốc phòng lên ít nhất 3% tổng sản phẩm quốc nội của Lítva, từ mức 2,75% dự kiến cho năm nay.
Giống như các quốc gia vùng Baltic khác, Lítva đặc biệt lo ngại về vấn đề an ninh sau khi Nga đưa quân vào Ukraine mặc dù Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông không có ý định tấn công bất kỳ quốc gia NATO nào.
Mối quan hệ không mấy dễ chịu giữa Nausea và Simonyte cũng đã thu hút sự chú ý trong các cuộc tranh luận về chính sách đối ngoại, đáng chú ý nhất là về mối quan hệ của Lítva với Trung Quốc.
Mối quan hệ song phương trở nên căng thẳng vào năm 2021, khi Chính quyền Vilnius cho phép vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) mở đại sứ quán tại nước này dưới tên hòn đảo, khác xa với thông lệ ngoại giao thông thường là sử dụng tên thủ phủ Đài Bắc.
Trung Quốc, vốn luôn coi vấn đề Đài Loan (Trung Quốc) là lằn ranh đỏ trong vấn đề lợi ích quốc gia, đã hạ cấp quan hệ ngoại giao với Lítvà cũng như cấm nhập khẩu từ nước này, một động thái khiến kinh tế Lítva chịu nhiều thiệt hại và khiến nhiều chính trị gia Lítva kêu gọi khôi phục quan hệ vì lợi ích kinh tế. Nhiều người hy vọng trong nhiệm kỳ hai của mình, ông Nausea sẽ có những động thái để cải thiện mối quan hệ với Bắc Kinh.
