Bản lĩnh và trách nhiệm của Quốc hội Việt Nam

Toàn điểm cộng, không có điểm trừ

Đại hội đồng AIPA 41 đã khép lại gần 4 tháng nhưng với Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu - Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức Đại hội đồng AIPA 41, những cảm xúc lo lắng và vui mừng vẫn vẹn nguyên. Từng được giao tổ chức nhiều hoạt động đa phương nhưng ông chia sẻ chưa bao giờ thấy lo lắng như khi được giao trọng trách chuẩn bị tổ chức Đại hội đồng AIPA 41 và các hoạt động trong Năm Chủ tịch AIPA 2020. Lý do là bởi tác động của đại dịch Covid-19 đã làm đảo lộn mọi hoạt động của các nước trong khu vực và thế giới, kế hoạch, phương án tổ chức Đại hội đồng AIPA 41 cũng như các hoạt động trong Năm Chủ tịch AIPA 2020 cũng không là ngoại lệ. Nhưng đến thời điểm này, với những thành công nổi bật, với 7 sáng kiến ấn tượng không chỉ đối với Quốc hội Việt Nam mà còn cả trong lịch sử AIPA, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại khẳng định, chúng ta đã đảm nhận thành công vai trò Chủ tịch AIPA 41 với “toàn điểm cộng, không có điểm trừ”.

Không chỉ “thành công” mà như nhận định của Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, phải nói là Quốc hội Việt Nam đã đảm nhận xuất sắc trọng trách Chủ tịch AIPA 41. Cùng với những thành tựu đáng tự hào của đất nước trong kiểm soát đại dịch Covid-19, duy trì ổn định kinh tế - xã hội, những kết quả rất quan trọng trong lĩnh vực đối ngoại, trong đó có nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020, Chủ tịch AIPA 41, Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã góp phần khẳng định một lần nữa uy tín, bản lĩnh và trí tuệ của Việt Nam trong giai đoạn khó khăn hiện nay.

Nhìn nhận thành công của Năm Chủ tịch AIPA 2020 trong sự gắn kết tổng thể với Năm Chủ tịch ASEAN 2020, Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn chỉ rõ, chúng ta đã để lại những ấn tượng đậm nét về vai trò, vị thế quốc tế của đất nước cũng như năng lực điều hành, dẫn dắt của Quốc hội Việt Nam tại các diễn đàn nghị viện đa phương khu vực và quốc tế, nhất là trong bối cảnh các thể chế đa phương đang chịu nhiều thách thức như hiện nay. Triển khai tích cực chủ đề “Ngoại giao Nghị viện vì Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng”, vai trò Chủ tịch AIPA 41 và Năm Chủ tịch AIPA 2020 đã được hòa quyện, cộng hưởng với vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam, góp phần quan trọng giữ vững đà liên kết khu vực, bảo đảm thực hiện thành công các mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN và củng cố vai trò trung tâm, gia tăng vị thế quốc tế của ASEAN cũng như AIPA trong môi trường quốc tế đang biến đổi mạnh mẽ và sâu sắc.

Nhắc lại những đóng góp quan trọng của Quốc hội Việt Nam tại Phiên đối thoại với quy mô tham dự đông đủ nhất của Lãnh đạo AIPA và Lãnh đạo ASEAN trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN 36 dưới sự đồng chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, sự kiện này đã chuyển đi một thông điệp mạnh mẽ về cam kết phối hợp, hỗ trợ hiệu quả giữa kênh lập pháp và hành pháp vì một Cộng đồng ASEAN vững mạnh và liên kết chặt chẽ, chủ động thích ứng trước những thách thức đặt ra.

“Quan tâm lắng nghe và khéo léo điều hành các quan điểm còn khác biệt, Quốc hội của chúng ta đã giúp tháo gỡ được nhiều vướng mắc trong khu vực”, Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn nhận định. Điển hình là lần đầu tiên, chúng ta tổ chức thành công cuộc họp của Ủy ban Chính trị AIPA  sau một thời gian gián đoạn. Cuộc họp đã quy tụ được sự tham gia đầy đủ của đại biểu 10 nghị viện thành viên AIPA trong bầu không khí hữu nghị, trao đổi rất thẳng thắn, đạt được nhiều đồng thuận về những vấn đề quan trọng của khu vực, trong đó có những vấn đề liên quan sát sườn đến an ninh và phát triển của nước ta cũng như của khu vực. Các sáng kiến của Việt Nam về thúc đẩy quan hệ đối tác nghị viện trong hợp tác giáo dục, vì sự phát triển bền vững, hình thành cơ chế Hội nghị Nghị sĩ trẻ và các Nghị quyết do chúng ta đề xuất tại Ủy ban Kinh tế, Xã hội... rất thực chất, đáp ứng đúng và trúng mối quan tâm, nhu cầu hợp tác của AIPA và ASEAN trong giai đoạn hiện nay, được sự ủng hộ và đồng thuận cao của các thành viên.

 “Chúng ta có quyền tự hào về những công việc đã làm được”

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã khẳng định như vậy khi nhìn lại Năm Chủ tịch AIPA 2020. Ngay từ đầu năm nay, khi dịch bệnh bắt đầu có dấu hiệu lan rộng, chúng ta đã chủ động xây dựng các kịch bản cho năm Chủ tịch AIPA, rồi sau đó báo cáo Bộ Chính trị để trao đổi với các nước thành viên đề xuất điều chỉnh các hoạt động sang hình thức trực tuyến. Lần đầu tiên trong lịch sử của AIPA, Đại hội đồng AIPA được tổ chức theo hình thức trực tuyến nên lúc đầu cũng có những nghi ngại, nhưng dưới sự dẫn dắt, điều hòa của Quốc hội Việt Nam, Đại hội đồng AIPA 41 đã thành công tốt đẹp. Điều đó, theo Chủ tịch Quốc hội, đã một lần nữa khẳng định tinh thần gắn kết, chủ động thích ứng, tự cường và kiên quyết hành động để đạt được thành công.

Đại hội đồng AIPA 41 còn có nhiều sáng kiến, đổi mới thực chất về tổ chức hoạt động của AIPA. Trong đó, có quy trình thông qua văn kiện họp trực tuyến. Số lượng nghị quyết không nhiều, nhưng nội dung toàn diện và bao trùm, đáp ứng thiết thực lợi ích của AIPA và các Nghị viện thành viên. Các Nghị viện đã nêu lên những vấn đề cốt lõi về hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông, về tôn trọng luật pháp quốc tế và UNCLOS năm 1982; ứng phó với đại dịch Covid-19 và khôi phục kinh tế trong và sau đại dịch, thúc đẩy bình đẳng giới, tăng quyền của phụ nữ, bảo đảm việc làm và thu nhập cho lao động nữ trong thời kỳ Covid-19. Đặc biệt là kể từ Đại hội đồng AIPA 41, chúng ta sẽ có Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA, hội nghị quan hệ đối tác nghị viện vì phát triển bền vững trong khuôn khổ AIPA. Hai sáng kiến này của Quốc hội Việt Nam được toàn thể các Nghị viện thành viên ủng hộ.

Đặc biệt, những nội dung của Năm Chủ tịch AIPA 2020, Đại hội đồng AIPA 41 đã mở ra một Tầm nhìn chiến lược của AIPA trong 5 - 10 năm tới, khẳng định vai trò của ngoại giao nghị viện khu vực và quốc tế, góp phần vào việc xây dựng Cộng đồng ASEAN ngày càng phát triển, Cộng đồng của người dân, hướng tới người dân, hòa bình và thịnh vượng.

Hội nghị tổng kết chiều qua, như Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, là dịp quan trọng để cùng nhìn lại kết quả của một năm đối ngoại đa phương đầy sôi động trong “trạng thái bình thường mới”. Với tinh thần đó, từ thành công của Năm Chủ tịch AIPA 2020 và Đại hội đồng AIPA 41, Chủ tịch Quốc hội đã tổng kết thành 7 bài học kinh nghiệm quý báu.

Thứ nhất, tranh thủ sự chỉ đạo toàn diện của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Đề án tổng thể Năm Chủ tịch AIPA 2020 và Đại hội đồng AIPA 41. Thứ hai, tinh thần trách nhiệm cao, sự “vào cuộc” khẩn trương của Ban Tổ chức AIPA 41, nhất là Trưởng Ban Tổ chức, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, các Phó Chủ tịch Quốc hội, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội được giao trọng trách thực hiện các nhiệm vụ, kế hoạch trong năm Chủ tịch AIPA 2020; công tác chuẩn bị nội dung của Ủy ban Đối ngoại, các Ủy ban chuyên môn, công tác hậu cần của Văn phòng Quốc hội.

Thứ ba, sự kết nối các tổ chức nghị viện mà Quốc hội nước ta là thành viên, qua đó phát huy được sức mạnh tổng thể, thu hút được sự ủng hộ đông đảo của nhiều nghị viện quốc tế và khu vực càng nâng cao vai trò và vị thế của Quốc hội Việt Nam trong IPU, AIPA, APPF ngày càng được khẳng định mạnh mẽ hơn; nắm vững cơ chế hoạt động, nghiên cứu sâu về đặc thù của ngoại giao nghị viện đã giúp chúng ta chủ động trong dự báo và đề ra các phương án hành động.

Thứ tư, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan đầu mối, như: Bộ Ngoại giao, Ban Đối ngoại Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch nước, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Công thương và các bộ, ngành hữu quan. Thứ năm, công tác tham mưu chuẩn bị bài bản, chặt chẽ, được tập dượt nhiều lần với nhiều kịch bản khác nhau. Trong điều phối, điều hành hội nghị, chúng ta đã thể hiện bản lĩnh khéo léo, linh hoạt và chủ động thích ứng, đạt được sự ủng hộ và đồng thuận của các thành viên AIPA và các Nghị viện quan sát viên.

Thứ sáu, sự ủng hộ, đoàn kết, tinh thần hữu nghị, hợp tác và sự tin tưởng của bạn bè quốc tế dành cho Việt Nam là vô cùng trân quý. Việc tổ chức các hội nghị trực tuyến và nhất là Đại hội đồng AIPA 41 với hình thức trực tuyến là chưa có tiền lệ trong 43 năm phát triển AIPA, nhưng chúng ta đã nhận được sự hợp tác chặt chẽ, sự ủng hộ mạnh mẽ của các Nghị viện AIPA, các nghị viện quan sát viên và sự giúp đỡ, hỗ trợ của Ban Thư ký, Tổng Thư ký AIPA. Thứ bảy, tinh thần trách nhiệm, sự khéo léo, mềm mỏng nhưng nguyên tắc của các đồng chí được phân công chủ trì các Ủy ban của Đại hội đồng; tinh thần hết mình vì công việc không kể giờ giấc của các cán bộ, chuyên viên.

Từ thành công của Năm Chủ tịch AIPA 2020, chúng ta có thêm nền tảng vững chắc để Quốc hội Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế, uy tín, bản lĩnh, trí tuệ và phát huy vai trò nòng cốt, chủ động thích ứng gắn kết, dẫn dắt các thể chế nghị viện đa phương trong bối cảnh khu vực và quốc tế đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức khó lường hiện nay.