Tạo cơ sở pháp lý liên tục cho xử lý nợ xấu

Cần duy trì cơ chế, chính sách về xử lý nợ xấu

Báo cáo kết quả xử lý nợ xấu được xác định theo Nghị quyết 42, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, lũy kế từ 15.8.2017 đến 31.12.2021, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được 380,2 nghìn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42. Trong đó, xử lý nợ xấu nội bảng là 196,9 nghìn tỷ đồng (chiếm 51,79% tổng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã xử lý); xử lý các khoản nợ đang hạch toán ngoài bảng cân đối kế toán xác định theo Nghị quyết 42 là 100,8 nghìn tỷ đồng (chiếm 26,51% tổng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã xử lý); xử lý các khoản nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã bán cho Công ty Quản lý tài sản (VAMC) được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt là 82,5 nghìn tỷ đồng (chiếm 21,70% tổng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã xử lý).

Về hiệu quả của Nghị quyết 42, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước khẳng định, kể từ khi Nghị quyết 42 có hiệu lực, xử lý nợ xấu thông qua hình thức khách hàng tự trả nợ; xử lý, bán, phát mại tài sản bảo đảm; mua nợ theo giá trị thị trường... tăng cao. Theo đó, lũy kế từ ngày 15.8.2017 đến 31.12.2021, kết quả xử lý nợ xấu nội bảng xác định theo Nghị quyết 42 thông qua hình thức khách hàng tự trả nợ cao hơn nhiều so với tỷ trọng nợ xấu được xử lý do khách hàng tự trả nợ/tổng nợ xấu trước khi Nghị quyết 42 có hiệu lực (tỷ trọng nợ xấu được xử lý do khách hàng trả trung bình năm từ 2012 - 2017 nợ/tổng nợ xấu là khoảng 22,8%).

Nghị quyết 42 sẽ hết hiệu lực thi hành kể từ ngày 15.8.2022. Khi hết hiệu lực thi hành, toàn bộ cơ chế về xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 đang được thực hiện sẽ chấm dứt, việc xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan, không tiếp tục được ưu tiên áp dụng một số chính sách quy định tại Nghị quyết 42. Do đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đề nghị, kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết 42 nhằm tiếp tục duy trì cơ chế, chính sách về xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu nhằm đẩy mạnh hoạt động xử lý nợ xấu của toàn hệ thống ngân hàng, nâng cao vai trò, năng lực của VAMC.

Đánh giá việc tổng kết thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và thẩm tra dự thảo Nghị quyết về kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định của Nghị quyết 42, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế thống nhất với Báo cáo của Chính phủ về đánh giá kết quả xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42. Từ khi có hiệu lực thi hành, Nghị quyết đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực, thể hiện định hướng, chính sách đúng đắn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; tạo niềm tin đối với hệ thống các tổ chức tín dụng nói riêng và toàn xã hội nói chung đối với công tác xử lý nợ xấu trong nền kinh tế; đóng góp quan trọng vào kết quả cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu và cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020.

Tuy nhiên, để bảo đảm đánh giá khách quan, toàn diện, đầy đủ các kết quả đã đạt được, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị, cần đánh giá rõ hơn về thực trạng nợ xấu và kết quả xử lý nợ xấu tương ứng; hiệu quả của các biện pháp khác quy định tại Nghị quyết 42; thực trạng hoạt động của thị trường mua bán nợ xấu; phân tích rõ hơn việc thực hiện một số quy định về thu thữ tài sản bảo đảm, phối hợp giữa các cơ quan liên quan. Ngoài ra, đề nghị bổ sung đánh giá tác động của việc thực hiện Nghị quyết đối với sự phát triển của hệ thống các tổ chức tín dụng nói riêng và nền kinh tế nói chung.

Về sự cần thiết kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế thống nhất với sự cần thiết kéo dài thời hạn áp dụng của Nghị quyết 42. Việc kéo dài thời hạn áp dụng của Nghị quyết sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả của các chính sách hiện hành, nâng cao hiệu quả xử lý nợ xấu; tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp và người dân; tránh ảnh hưởng lớn, không thuận đối với quá trình cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng; góp phần hoàn thiện, tăng hiệu lực, hiệu quả thể chế theo yêu cầu tại Nghị quyết 31/2021/QH15 của Quốc hội và phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo tâm lý tin tưởng của Nhân dân vào hệ thống ngân hàng, hệ thống tài chính quốc gia. 

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị thuyết minh kỹ hơn về sự cần thiết kéo dài thời hạn áp dụng của Nghị quyết vì còn có những khó khăn, vướng mắc chưa được giải quyết triệt để; báo cáo Quốc hội về việc thực hiện quy định tại Điều 19 của Nghị quyết; rà soát, làm rõ tác động của việc kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết đến phạm vi, mục tiêu, quan điểm ban đầu về việc thí điểm nội dung này và dự liệu những vấn đề có thể phát sinh khi kéo dài thời hạn thực hiện thí điểm. Có ý kiến cho rằng, bối cảnh và dự báo về nợ xấu trong thời gian kéo dài Nghị quyết cần được phân tích rõ và đầy đủ hơn.

Có định hướng hoàn thiện khung khổ pháp lý cho xử lý nợ xấu  

Cho ý kiến về nội dung này, các ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất với đề nghị của Chính phủ về việc báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 đối với Nghị quyết kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết 42 và áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn thông qua Nghị quyết tại một kỳ họp (tháng 5.2022) theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nhằm bảo đảm sự kịp thời cũng như tạo cơ sở pháp lý liên tục cho công tác xử lý nợ xấu.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, Chính phủ cần nêu rõ căn cứ để kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết 42. Và nếu có kéo dài thì thời hạn kéo dài cũng chỉ tối đa đến ngày 31.12.2023, nhằm "khớp" với thời kỳ thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu, cần giao cụ thể mục tiêu của giai đoạn kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết 42; trách nhiệm của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương trong việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết này để trình Quốc hội xem xét, quyết định. Bên cạnh đó, Chính phủ cần tính ngay định hướng hoàn thiện khung khổ pháp lý cho xử lý nợ xấu.  

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cho rằng, việc ban hành Nghị quyết 42 là quyết sách đúng đắn, kịp thời của Quốc hội; đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành, cơ quan trung ương, các địa phương và các tổ chức tín dụng trong 5 năm qua đã triển khai thực hiện Nghị quyết, góp phần kiểm soát nợ xấu dưới mức 2%, bảo đảm an toàn của hệ thống các tổ chức tín dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ nghiên cứu tiếp thu các ý kiến của cơ quan thẩm tra, ý kiến tham gia của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp để hoàn thiện báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết 42 và dự thảo Nghị quyết kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết 42.

Đối với báo cáo tổng kết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, cần phân tích làm rõ thực trạng nợ xấu, kết quả xử lý nợ xấu; đánh giá kỹ hơn hiệu quả của các biện pháp xử lý nợ xấu, lưu ý các chỉ tiêu cơ bản quan trọng, so sánh với các mục tiêu, kết quả tổng thể so với quy định tại Nghị quyết 42; đánh giá thực trạng hoạt động của thị trường xử lý nợ xấu; bổ sung đánh giá tác động của thực hiện Nghị quyết 42 đối với sự phát triển của hệ thống tổ chức tín dụng và nền kinh tế nói chung. Đánh giá kỹ hơn các khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là nguyên nhân chủ quan, khách quan; bài học kinh nghiệm và đề xuất giải pháp khắc phục khi kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết 42…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị, cần bổ sung vào báo cáo tổng kết tiến độ, thời gian xây dựng khuôn khổ pháp lý về xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm trình Quốc hội xem xét, ban hành thay thế Nghị quyết 42; phân công nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan nghiên cứu đề xuất nội dung luật hóa cùng với việc rà soát, hoàn thiện luật về các tổ chức tín dụng và các luật khác có liên quan đến xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm trình Quốc hội xem xét chậm nhất là tại kỳ họp đầu năm 2023.