Tăng cường giám sát, giải trình về chăm sóc sức khỏe tâm thần học sinh

- Thứ Tư, 04/05/2022, 14:59 - Chia sẻ
Ủy ban Văn hóa, Giáo dục vừa có báo cáo kết quả tọa đàm tham vấn chuyên gia về “Giải pháp đối với vấn đề chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh”, tổ chức ngày 8.4. Từ các ý kiến tại tọa đàm, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục kiến nghị Quốc hội tăng cường giám sát, giải trình việc thực hiện chính sách pháp luật với trẻ em, trong đó có vấn đề chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh; Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành Chỉ thị về văn hóa học đường để hướng tới môi trường học đường lành mạnh, an toàn...

Cần quan tâm nhiều hơn

Các chuyên gia, đại biểu tại tọa đàm cho rằng, số trường hợp học sinh tự tử gia tăng thời gian qua đặt ra vấn đề sức khỏe tâm thần đối với học sinh cần được quan tâm nhiều hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu về vấn đề tự tử ở trẻ em phải được thực hiện trên cơ sở thống kê đầy đủ, có phân tích, đánh giá để tìm ra căn nguyên cũng như giải pháp khắc phục một cách toàn diện hơn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa phát biểu tại tọa đàm ngày 8.4

Ảnh: Ng.Phương 

Nguyên nhân ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần của học sinh được các chuyên gia, đại biểu phân tích trên cả 3 mối quan hệ: Gia đình, nhà trường và xã hội. Trong đó, ở môi trường nhà trường là áp lực học hành, thiếu hoạt động vui chơi, giải trí, bệnh thành tích... Công tác tư vấn tâm lý học đường trong các cơ sở giáo dục công lập gặp khó khăn; việc theo dõi, chăm sóc sức khỏe tâm thần của học sinh chưa được quan tâm đúng mức do chưa có đội ngũ chuyên trách, thiếu vị trí, biên chế tư vấn tâm lý; đội ngũ quản lý, cán bộ, giáo viên kiêm nhiệm và hầu hết giáo viên cũng ít được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức kỹ năng trong lĩnh vực này.

Các cơ sở đào tạo giáo viên tập trung vào chuyên môn, ít chú trọng tới chương trình bồi dưỡng, đào tạo kiến thức kỹ năng về sức khỏe tâm thần. Hoạt động giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống chưa thực sự đáp ứng nhu cầu trang bị kỹ năng cho học sinh trước sự phát triển nhanh chóng của xã hội...

Bên cạnh đó, kỳ vọng của người lớn, cha mẹ về kết quả học tập tạo áp lực cho con cái khiến cho học sinh lo âu, trầm cảm. Bố mẹ thiếu kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ nên không nhận biết, phát hiện sớm, can thiệp ngay những biểu hiện rối loạn tâm lý ban đầu của trẻ...  

Công tác truyền thông nâng cao nhận thức trong cộng đồng, gia đình về chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh chưa được quan tâm đúng mức. Sự phối hợp giữa các bộ, ngành trung ương và sở, ngành địa phương thiếu chặt chẽ, chưa rõ vai trò đầu mối trong thực hiện chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh. Chất lượng dịch vụ tư vấn tâm lý và sức khỏe tâm thần không được coi trọng như dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác.

Nghiên cứu, đánh giá tổng thể, khách quan

Các chuyên gia cũng kiến nghị nhiều giải pháp đối với vấn đề chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh. Theo đó, từ các sự việc, hiện tượng đã xảy ra, các bộ liên quan cần có nghiên cứu, đánh giá một cách bài bản, tổng thể, khách quan để nhận diện đúng và đầy đủ về vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh; về nguy cơ tự tử ở thanh, thiếu niên.

GS.TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội phát biểu tại tọa đàm

Xây dựng cơ chế, chính sách vừa giải quyết vấn đề một cách kịp thời, bảo đảm tính tổng thể, lâu dài, bền vững; rà soát bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật trong hoạt động và quản lý dịch vụ liên quan chăm sóc sức khỏe tâm thần; bổ sung xử phạt vi phạm hành chính về bảo đảm an toàn thông tin trên môi trường mạng.

Quan tâm phát triển hệ thống công tác xã hội, tăng cường nguồn nhân lực chăm sóc sức khỏe tâm thần học sinh. Tăng cường truyền thông giáo dục kiến thức cho cha mẹ và xã hội về sức khỏe tâm thần của học sinh và các dịch vụ tư vấn về chăm sóc sức khỏe tâm thần. Tổ chức định kỳ khám sàng lọc, tầm soát chứng lo âu cho tất cả trẻ em từ 8 tuổi đến 16 tuổi nhằm hạn chế nguy cơ tự tử ở thanh thiếu niên. 

Xây dựng mạng lưới dịch vụ tư vấn tâm lý và công tác xã hội. Xây dựng trang web liên quan tới dịch vụ tư vấn tâm lý, chia sẻ và hướng dẫn giáo viên, cha mẹ học sinh, người chăm sóc trẻ cách truy cập khi phát hiện học sinh có vấn đề khó khăn về tâm lý để được hỗ trợ kịp thời, miễn phí. Đẩy mạnh công tác tư vấn tâm lý học sinh ở các cơ sở giáo dục.

Phân bổ nguồn lực tài chính cho việc chăm sóc sức khỏe tâm thần học sinh, hướng dẫn sử dụng ngân sách đối với hoạt động này; trợ giúp thiết thực để biến kế hoạch thành giải pháp cụ thể, có hướng dẫn cụ thể để có thể can thiệp ở cấp địa phương và cấp cộng đồng.

Xây dựng văn hóa học đường trong các cơ sở giáo dục, bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện; quan tâm đến các học sinh có biểu hiện về sức khỏe tâm thần; giúp học sinh học cách biết tự yêu thương chính mình, có khả năng thích ứng với sự thay đổi của xã hội; đầu tư cho tư vấn tâm lý học đường phòng, chống bạo lực học đường để “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.

Tổ chức các hoạt động cho học sinh, giảm áp lực học kiến thức và tăng kỹ năng sống để các em thích ứng và vượt qua những khó khăn trong học tập và trong cuộc sống. Triển khai nhân rộng mô hình, cách làm hay trong trường học.

Tăng cường tập huấn cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về hỗ trợ tư vấn tâm lý cho học sinh; phát huy vai trò của giáo viên trong phát hiện, phòng ngừa và hỗ trợ tâm lý cho học sinh; đào tạo bài bản đội ngũ tư vấn tâm lý trong các cơ sở giáo dục.

Tăng cường giáo dục gia đình, coi đó là thước đo phát triển của xã hội, giải quyết nạn bạo lực gia đình. Phát huy vai trò, sự đồng hành của cha mẹ học sinh trong chăm sóc, giáo dục con cái; chủ động nhận biết, phát hiện sớm những bất ổn trong tâm lý con trẻ để có giải pháp can thiệp kịp thời.

Xây dựng hệ sinh thái gia đình - nhà trường - xã hội, chăm sóc sức khỏe tâm thần đối với thanh thiếu niên là trách nhiệm của toàn xã hội. Truyền thông để nâng cao nhận thức của xã hội, hiểu đúng về sức khỏe tâm thần học sinh...

Sớm ban hành Chỉ thị về văn hóa học đường

Từ các ý kiến tại tọa đàm, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục kiến nghị Quốc hội tăng cường giám sát, giải trình việc thực hiện các chính sách pháp luật với trẻ em, trong đó có vấn đề chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh, thanh thiếu niên; sớm thông qua dự án Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi), góp phần hoàn thiện hệ thống pháp lý, giải quyết bạo lực gia đình.

Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về văn hóa học đường để hướng tới môi trường học đường lành mạnh, an toàn; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương phối hợp trong công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh, thanh, thiếu niên.

 Các chuyên gia cho rằng, cần đào tạo bài bản đội ngũ tư vấn tâm lý trong các cơ sở giáo dục

Nguồn: ITN 

Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu, rà soát và đề xuất bổ sung, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác tư vấn tâm lý cho học sinh; xem xét bố trí vị trí việc làm đối với công tác tư vấn tâm lý trong trường phổ thông phù hợp điều kiện thực tiễn của các nhà trường. Chú trọng công tác truyền thông, nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh về vai trò của công tác xã hội và tư vấn tâm lý học đường.

Chỉ đạo xây dựng và phát triển mạng lưới cơ sở cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý trong trường học; đa dạng hóa hình thức và nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý trong trường học, phù hợp với nhu cầu và bối cảnh xã hội; xây dựng tiêu chí hoạt động tư vấn tâm lý của các cơ sở giáo dục. Phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh để triển khai hoạt động hỗ trợ tư vấn tâm lý, trong đó chú trọng trợ giúp nhóm học sinh yếu thế, đặc biệt là nhóm học sinh bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dịch bệnh Covid-19.

Chỉ đạo các cơ sở giáo dục tăng cường tổ chức đào tạo, đào tạo lại, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên làm công tác xã hội và tư vấn tâm lý trong các cơ sở giáo dục để hướng tới chuyên nghiệp hóa đội ngũ này. Xây dựng hướng dẫn về tiêu chuẩn chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên triển khai tư vấn tâm lý học đường tại các cơ sở giáo dục. Hoàn thiện và ban hành tài liệu dành cho đội ngũ giáo viên làm công tác tư vấn tâm lý trong nhà trường...

PV